“Sarajevo Times”
Bashkimi Evropian, lindi si një projekt paqeje pas Luftës së Dytë Botërore. Ky projekt, siguroi një paqe të përhershme dhe stabilitet afatgjatë në Evropë. Por në të kaluarën e afërt, Ballkani Perëndimor përjetoi disa luftëra. Më pas, aty u vendos një paqe e brishtë, dhe një stabilitet i përkohshëm.
Analistët besojnë se liderët e BE-së, duhet të jenë të vetëdijshëm, që nëse duan vazhdimin e projektit të paqes, ai duhet të zbatohet edhe në vendet e Ballkanit Perëndimor. Pasi vetëm përmes anëtarësimit në BE, vendet e këtij rajoni do të arrijnë të kenë një paqe të përhershme, dhe një stabilitet afatgjatë.
Liderët evropianë, kanë konfirmuar shpesh mbështetjen e tyre për Ballkanin Perëndimor dhe rrugën e tij euro-atlantike. Ata kanë shprehur ndërkohë shqetësimin mbi ndikimin e shteteve të veçanta mbi rajonin, veçanërisht të Rusisë, Kinës dhe Turqisë.
Por me hezitimin që po dëshmon ndaj zgjerimit, Brukseli po i hedh praktikisht këto vende në “krahët” e Rusisë. Sigurisht, ato janë përgjegjëse për marrëdhëniet dhe bashkëpunimin e tyre të ngushtë me Rusinë. Por disa shtete të BE-së, kanë vendosur gjithnjë kritere të reja për anëtarësimin e Ballkanin Perëndimor në union.
Disa ekspertë, kanë theksuar se të paktën 15 vende anëtare të BE-së, nuk do të ishin dot në gjendje të plotësonin tërësisht kriteret e anëtarësimit, që u kërkohen sot vendeve të Ballkanit Perëndimor. Ata vërejnë se Bullgaria dhe Rumania, apo Kroacia kohët e fundit u pranuan në BE pa u imponuar kritere të rrepta.
Më 10 tetor në Novi Sad, u zhvillua takimi trepalësh midis presidentit serb Aleksandar Vuçiç, dhe kryeministrave të Maqedonisë së Veriut dhe të Shqipërisë, Zoran Zaev dhe Edi Rama. Tre vendet, nënshkruan deklaratën e përbashkët për krijimin e “Shengenit të vogël”.
Kjo deklaratë, supozohet të ndihmojë të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor, që të garantojë 4 liritë themelore të BE – lirinë e lëvizjes së kapitalit, mallrave, shërbimeve dhe njerëzve. Deklarata e përbashkët, parashikon eliminimin e kontrolleve kufitare, dhe pengesave të tjera për të garantuar një lëvizje më të thjeshtë në rajon deri në vitin 2021. Qytetarët do të kenë mundësi të udhëtojnë në rajon vetëm me letërnjoftimet e tyre personale, si dhe të gjejnë punë kudo, nëse kanë vërtetimin e kualifikimit të tyre profesional.
Deklarata parashikon ndërkohë njohjen e diplomave në rajon, një bashkëpunim më të mirë në luftën kundër krimit të organizuar, dhe mbështetje në rastet e fatkeqësive natyrore. Presidenti serb Vuçiç, i ftoi të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, që ta pranojnë dokumentin e “Shengenit të vogël”, pavarësisht nga dallimet e tyre mbi njohjen e pavarësisë së Kosovës. Kryeministeri maqedonas Zaev, tha se Maqedonia e Veriut e mbështet këtë nismë pasi “duhet bërë shumë më tepër në ndërtimin e rrjeteve ekonomike”.
“Ne po dërgojmë mesazhin, që marrëdhëniet politike në rajon duhet të jenë më të thjeshta. Ballkani nuk është më një “fuçi baruti”. Ai është një rajon i stabilitetit dhe zhvillimit ekonomik, i përkushtuar për integrimet evropiane, dhe përmirësimin e standardit të jetës për qytetarët e tij”- theksoi ai.
Udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor, janë të vetëdijshëm mbi nevojën për të ndërmarrë hapa të mëdhenj përpara drejt një bashkëpunimi të ndërsjellë, që synon krijimin e kushteve më të mira të jetesës për qytetarët. Ai është ndërkohë shumë i rëndësishëm, edhe në ndalimin e eksodit të qytetarëve nga rajoni drejt Evropës Perëndimore.
Si përvojë në këtë drejtim, mund të shërbejë bashkëpunimi brenda të ashtuquajturit Grupi i Vishegradit (Hungaria, Polonia, Republika Çeke dhe Sllovakia), që shpesh veprojnë bashkërisht brenda BE-së, me kërkesa dhe qëndrime të shprehura qartë. Ky grup u formua dikur, për të lehtësuar dhe shpejtuar integrimin e këtyre vendeve në BE dhe NATO, gjë që ia arritën.
Prandaj, është e rëndësishme që vendet e rajonit të veprojnë bashkë drejt BE-së, dhe nismave të tjera të politikës së jashtme. Pasi një qasje vetjake, është e pamjaftueshme, dhe nuk garanton sukses. Analistët besojnë se vendet anëtare të BE-së, përfshirë Francën, duhet të tregojnë vizion për zgjerimin.
Duke pasur parasysh që BE-ja ka 27 anëtare (Britani është gati duke dalë), ekziston gjithmonë mundësia e kushtëzimeve dhe ngërçeve të ndryshme, të cilat duhet të shmangen, ose të mos lejohen nga shtetet anëtare. Kjo është veçanërisht e rëndësishme, në kushtet kur vendet e tjera po përpiqen të ushtrojnë një ndikim të fortë në Ballkanin Perëndimor, mbi të gjitha Rusia, Kina dhe Turqia.
Hezitimi i BE-së, mund të ketë pasoja strategjike në Ballkanin Perëndimor. Për shkak të pasigurisë në lidhje me anëtarësimin në BE, dhe presionit nga publiku i brendshëm, vende të caktuara mund të ndryshojnë orientimin e tyre gjeopolitik.
Rezervat e Francës dhe presidentit Emanuel Makron, për caktimin e një date konkrete për nisjen e negociatave të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, flasin për një absurditet tjetër të politikës evropiane. Partia e tij La République en Marche, është anëtare e Aleancës së Liberalëve dhe Demokratëve në Parlamentin Evropian (ALDE), të cilët janë mbështetës të fortë të zgjerimit.
Me bllokimin e datës për fillimin e negociatave me Shkupin dhe Tiranën, Makron po tregon se nuk ka vizion. Dhe duke u shkëputur me grupimi i tij politik ALDE brenda BE, ai është duke marrë një përgjegjësi të madhe mbi supe për fatin dhe procesin e zgjerimit evropian.
Përveç stabilitetit të rajonit, kjo çështje vë në pikëpyetje edhe besueshmërinë e liderëve evropianë. Nëse ata nuk e mbajnë fjalën, do të humbasin tërësisht besueshmërinë e tyre tek vendet e rajonit. Dhe kjo do të vërë në dyshim edhe vizionin e Robert Shumanit për Evropën e bashkuar. Pra në këtë rast presidenti Makron, po punon kundër idesë së bashkatdhetarit të tij, që e promovoi i pari projektin e BE-së së sotme.
Marrë me shkurtime./ TIRANA TODAY
