Shefi i diplomacisë evropiane, Joseph Borrell ka dhënë një intervistë për median malazeze Vijesti, ku ndër të tjera ka folur për integrimin e Ballkanit Perëndimor, duke iu referuar rastit të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut. Borrell theksoi se edhe pse Samiti i BE-së nuk solli rezultate për integrimin e Shqipërisë dhe MV, BE-ja ka qenë, është dhe do të vazhdojë të jetë e përkushtuar për përmirësimin e procesit të anëtarësimit të Ballkanit Perëndimor në familjen e madhe të BE-së.
Shefi i diplomacisë evropiane, Josep Borrell, shprehu pritjen që partitë politike të arrijnë një konsensus në mënyrë që Mali i Zi të përshpejtojë rrugën e tij drejt Bashkimit Evropian, duke thënë se vendi duhet të përmbushë standardet e përkohshme në dy kapituj kyç.
“Kjo përfshin emërimet e nevojshme gjyqësore, por nuk kufizohet vetëm në to”, tha ai.
Duke folur për luftën në Ukrainë, Joseph Borrell përsëriti qëndrimin se “Rusia duhet të ndalojë menjëherë dhe pa kushte agresionin e saj ushtarak, dhe të tërheqë të gjitha forcat dhe pajisjet e saj ushtarake nga territori ukrainas brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht”.
Kryeministri i Greqisë tha së fundmi se vendet e Ballkanit Perëndimor mund të presin anëtarësim në BE vetëm në vitin 2033? A jeni dakord me këtë parashikim, dhe a jeni të vetëdijshëm për pasojat gjeopolitike të kësaj perspektive?
Unë besoj fuqishëm se anëtarësimi i Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian është në interesin tonë të përbashkët dhe do të forcojë gjeopolitikisht si BE-në ashtu edhe rajonin. Anëtarësimi në BE është një proces i bazuar në merita. Çdo vend kandidat duhet të përmbushë standardet dhe rregullat që mbështesin vlerat thelbësore të BE-së, dhe zbatohen në mënyrë të barabartë për të gjitha vendet anëtare. Kushtet janë të qarta dhe i takon kandidatëve t’i përmbushin ato. Kjo është arsyeja pse është e vështirë të caktohet ndonjë kornizë kohore e saktë, pasi procesi është kryesisht në duart e partnerëve tanë.
A mund të shpresojë Mali i Zi për përparim të shpejtë në integrim, d.m.th. marrjen e standardeve përfundimtare për 23 dhe 24 dhe mbylljen e kapitujve të gatshëm, nëse deri në fund të verës zgjedh gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese, anëtarët e Këshillit Gjyqësor dhe prokurorin suprem të shtetit?
Me të gjithë kapitujt e negociatave të hapura dhe tre të mbyllur përkohësisht, Mali i Zi ka bërë përparimin më të madh në këtë proces nga vendet kandidate. Për të kaluar në fazat e ardhshme të procesit të pranimit dhe për të përshpejtuar ritmin, Mali i Zi duhet të përmbushë standardet e përkohshme për sundimin e ligjit sipas kapitujve 23 dhe 24. Kjo përfshin, por nuk kufizohet në, emërimet e nevojshme gjyqësore. Ajo që duhet bërë është transparente, e njohur dhe e mundshme, me kusht që qeveria e re të mbledhë vrull dhe të fokusohet plotësisht në plotësimin e boshllëqeve kritike dhe që spektri politik të punojë së bashku, në konsensus, për të ecur përpara në rrugën drejt BE-së. Ne kemi konfirmuar përkushtimin tonë ndaj perspektivës evropiane të BB.
Nëse pranimi është përfundimisht një vendim politik i marrë nga shtetet anëtare, dhe disa anëtarë e kundërshtojnë zgjerimin e BE-së, si është e mundur zgjerimi pa reformën e BE-së?
Këshilli Evropian ka konfirmuar vazhdimisht angazhimin e tij të qartë ndaj perspektivës evropiane të Ballkanit Perëndimor, përfshirë Malin e Zi. E ardhmja e rajonit është në BE.
Agresioni i Rusisë kundër Ukrainës është një thirrje zgjimi kur bëhet fjalë për nevojën për të përshpejtuar procesin e bashkimit me Ballkanin Perëndimor. Nuk kemi kohë për të humbur. Procesi i reformës së BE-së duhet të ecë paralelisht me hapat e ardhshëm në procesin e zgjerimit.
Sa realiste është teoria se Mali i Zi është një objektiv i lehtë për BE-në për shkak të popullsisë së tij, dhe se BE-ja mund ta pranojë Malin e Zi për të mbajtur gjallë Ballkanin Perëndimor?
Mali i Zi do të jetë i gatshëm të anëtarësohet në Bashkimin Evropian kur të përmbushë të gjitha kriteret për anëtarësim. Nuk është çështje përmasash, por gatishmërie dhe në këtë kontekst edhe në realizimin e reformave kyçe. Dhe sa i përket disa reflektimeve më të gjera, Mali i Zi është një vend evropian për nga kultura, gjeografia, historia dhe aspiratat e tij dhe vendi i tij natyror është në Bashkimin Evropian.
Mbi çfarë baze mund të marrin Moldavia dhe Ukraina statusin e kandidatit përpara se Bosnja dhe Hercegovina ta merrte?
Që nga maji 2019, Bosnja dhe Hercegovina ka qenë në dijeni të kushteve që duhet të përmbushë për të hapur negociatat e pranimit – ato janë të renditura në Opinionin e Komisionit mbi aplikimin e BiH për anëtarësim në BE. Afati kohor varet nga BiH. Në rastin e Ukrainës, Moldavisë dhe Gjeorgjisë, prioritetet e vendosura lidhen me statusin e kandidatit.
Në samitin e BE-së nuk pati zhvillime në integrimin në BE të vendeve të Ballkanit Perëndimor. Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria nuk kanë filluar negociatat, Kosova nuk ka marrë liberalizimin e vizave. Sa mund të ndikojë kjo në rënien e mbështetjes për anëtarësimin në BE dhe në rritjen e euroskepticizmit?
Ne jemi të përkushtuar për përmirësimin e procesit të anëtarësimit të Ballkanit Perëndimor. BE-ja do të vazhdojë mbështetjen e saj të fortë politike, teknike dhe financiare për të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor për t’i ndihmuar ata të avancojnë reformat kryesore politike, institucionale, sociale dhe ekonomike që janë të nevojshme për përparimin në rrugën drejt BE-së.
Progresi në prioritetet e reformës duhet të çojë në integrimin më të ngushtë të Ballkanit Perëndimor me Bashkimin Evropian, punën për integrimin e përshpejtuar dhe “futjen graduale” në politikat individuale, programet dhe tregun e BE-së. Kjo do të sjellë zhvillim solid dhe të përshpejtuar ekonomik dhe përfitime të prekshme për qytetarët.
Ekzistojnë gjithashtu masa konkrete shtesë që mund të ndërmerren për t’u lidhur më ngushtë me partnerët tanë, si ftesa e ministrave të jashtëm në Këshillin për Punë të Jashtme dhe hapja e organeve të tjera këshillimore për partnerët tanë, në mënyrë që ata të marrin pjesë si mysafirë të rregullt. Sa i përket anëtarësimit në BE, vendet anëtare vazhdojnë të vendosin unanimisht për hapat e ardhshëm në proces.
Si e sheh BE-ja Ballkanin e Hapur? Zyrtarët e BE-së thonë se ajo duhet të jetë gjithëpërfshirëse dhe Kosova refuzon të anëtarësohet. A do të thotë kjo se nuk do të ketë mbështetjen e BE-së?
Angazhimi i liderëve për bashkëpunimin rajonal është një element thelbësor i perspektivës evropiane të Ballkanit Perëndimor dhe një pjesë integrale e Procesit të Stabilizim Asociimit. E kuptoj plotësisht dëshirën për të ecur përpara.
Në të njëjtën kohë, një proces që përfshin të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor është thelbësor. Në këtë kontekst, është e rëndësishme që rajoni të bëjë përparim në krijimin e një tregu të përbashkët rajonal, që është një angazhim politik i bërë nga gjashtë liderët e rajonit në samitin në Sofje.
Nëpërmjet Planit Ekonomik dhe Investimeve, ne po sjellim mundësi të konsiderueshme investimi në rajon. Tani i takon rajonit t’i përdorë ato mirë duke realizuar potencialin e tij të plotë ekonomik, dhe duke krijuar një treg të përbashkët rajonal bazuar në rregullat e BE-së.
A mendoni se liderët e partive prej dekadash në Mal të Zi e kanë përfunduar misionin e tyre dhe se disa prej tyre përfaqësojnë një pengesë në rrugën drejt BE-së? A e keni diskutuar ndonjëherë këtë me presidentin malazez Gjukanoviq?
Ne jemi të përkushtuar të punojmë me të gjithë aktorët politikë dhe institucionet për të arritur progres në reformat kryesore, në mënyrë konstruktive dhe në përputhje me pritshmëritë e mëdha të qytetarëve të Malit të Zi për të avancuar në procesin e anëtarësimit në BE.
Si e shihni faktin që brenda BE-së ka pikëpamje të ndryshme në lidhje me qasjen ndaj zgjidhjes së agresionit rus kundër Ukrainës. Disa besojnë se lufta duhet të përfundojë sa më shpejt që të jetë e mundur në atë mënyrë që Putini të jetë i kënaqur, dhe të tjerë se lufta duhet të vazhdojë derisa Putini të mposhtet?
Lufta, agresioni e paprovokuar dhe e pajustifikuar e Rusisë kundër Ukrainës, hasi në një përgjigje të fortë dhe unanime nga BE-ja dhe vendet anëtare të saj. Uniteti i BE-së në përgjigje të shkeljes së dukshme të së drejtës ndërkombëtare dhe ligjit ndërkombëtar humanitar nga Rusia e habiti qartë Rusinë. Në përgjigje të pushtimit rus, BE-ja miratoi sanksionet më të forta në historinë e saj në një kohë rekord, duke i ofruar Ukrainës mbështetje të paprecedentë financiare, humanitare, diplomatike dhe ushtarake. Për herë të parë, BE-ja po furnizon me armë një vend për të mbrojtur veten kundër një pushtimi të armatosur. E gjithë kjo thekson unitetin dhe vendosmërinë e vendeve anëtare të BE-së për këtë çështje, të cilën liderët evropianë e shprehën në Këshillin e kaluar Evropian. Nuk ka dyshim se BE-ja do të mbetet e bashkuar, në mënyrë të vendosur në përgjigjen e saj ndaj agresionit rus.
Pozicioni ynë është i njohur: Rusia duhet t’i japë fund menjëherë dhe pa kushte agresionit të saj ushtarak dhe të tërheqë të gjitha forcat dhe pajisjet ushtarake nga territori ukrainas brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht. Ne mbështesim të gjitha përpjekjet e sinqerta dhe thelbësore për t’i dhënë fund konfliktit. I takon Ukrainës të vendosë për kushtet për një armëpushim dhe BE-ja është e gatshme të vazhdojë të mbështesë Ukrainën, në përpjekjet e saj për t’i dhënë fund luftës së agresionit të Rusisë.
A mund ta ruani unitetin e BE-së pas njoftimeve për mungesa të gazit dhe krizës së mundshme energjetike që do të pasonte?
BE-ja tashmë ka vendosur disa vite më parë të heqë qafe lëndët djegëse fosile, por pas kësaj varësia nga karburantet fosile ruse madje u rrit me kalimin e kohës. Lufta e Putinit përshpejtoi vendosmërinë tonë për të pasur sukses në tranzicionin e gjelbër drejt energjisë së pastër të rinovueshme. Ne po përshpejtojmë tranzicionin e energjisë për të hequr gradualisht përdorimin e lëndëve djegëse fosile. Lufta e bëri të qartë gjithashtu se nuk mund të mbështetemi vetëm në një furnizues, i cili nuk heziton të përdorë burimet natyrore si armë gjeopolitike, duke i kërcënuar në mënyrë eksplicite me partnerë dhe duke reduktuar në mënyrë selektive furnizimet. Le të shohim vetëm shifrat: tashmë sot, 12 shtete anëtare preken drejtpërdrejt nga mbyllja e pjesshme ose e plotë e gazit rus. Është e qartë se Putini vazhdon të përdorë energjinë si armë. Ne po punojmë së bashku për të reduktuar varësinë tonë energjetike nga Rusia: javët e fundit, ne kemi ndaluar importin e qymyrit dhe naftës ruse dhe po reduktojmë gjithnjë e më shumë importin e gazit. Dhe sigurisht, më pak varësi do të thotë më pak para për buxhetin e luftës së Kremlinit.
Çfarë po ndodh me idenë se BE-ja ka një politikë të vetme të mbrojtjes dhe të jashtme? Ka komente se BE-ja mbështetet shumë në SHBA kur bëhet fjalë për sigurinë.
Mbrojtja në Bashkimin Evropian mbetet përgjegjësi kombëtare e shteteve anëtare të tij. Megjithatë, që nga fillimi i viteve 2000, BE-ja ka zhvilluar atë që ne tani e quajmë Politika e Përbashkët e Sigurisë dhe Mbrojtjes. Dhe kjo politikë ka evoluar ndjeshëm gjatë viteve. Qëllimi i tij i përgjithshëm është të punojë së bashku, në mënyrë më efikase dhe të drejtuar drejt qëllimeve të përbashkëta.
Ka disa elementë të kësaj politike. Misionet dhe operacionet ushtarake dhe civile të BE-së janë ndoshta pjesa më e dukshme e saj. BE-ja ka vendosur disa dhjetëra misione dhe operacione civile dhe ushtarake në mbarë botën – nga të cilat 18 janë aktive sot (11 civilë, 7 ushtarakë). Dhe një pjesë e aktiviteteve të tyre nuk do të ishte e mundur pa mbështetjen e partnerëve, përfshirë Ballkanin Perëndimor, të cilët rregullisht kontribuojnë në ato misione dhe operacione. Mali i Zi po kontribuon aktualisht në Operacionin Atalanta, i cili mbështet rezolutat e Këshillit të Sigurimit të OKB-së për të luftuar piraterinë në brigjet e Somalisë.
Në atë që ne e quajmë Busulla Strategjike për Sigurinë dhe Mbrojtjen, BE-ja prezantoi një axhendë që do të drejtojë punën e saj për sigurinë dhe mbrojtjen në 5-10 vitet e ardhshme. Shtetet anëtare të BE-së ranë dakord të punojnë në më shumë se 80 objektiva për të forcuar menaxhimin e krizave të BE-së dhe për të mbrojtur qytetarët e BE-së nga kërcënimet hibride, sulmet kibernetike dhe dezinformatat, si dhe për të siguruar akses në fusha strategjike si deti dhe hapësira. Një nga shtyllat kryesore të kësaj strategjie është puna me partnerët tanë. Në këtë kontekst, ne do të forcojmë dialogun për sigurinë dhe mbrojtjen me partnerët tanë në Ballkanin Perëndimor, si dhe do të mbështesim forcimin e elasticitetit në rajon.
Të gjitha këto po i bëjmë me synimin për të forcuar autonominë strategjike të BE-së dhe aftësinë e saj për të vepruar në mënyrë të pavarur kur është e nevojshme. Zvogëlimi i varësisë është një qëllim i rëndësishëm i vendosur në Kompasin Strategjik. Megjithatë, forcimi i autonomisë strategjike të BE-së shkon paralelisht me forcimin e bashkëpunimit me partnerët, si me organizatat ndërkombëtare si OKB-ja, NATO-ja, OSBE-ja, Bashkimi Afrikan dhe ASEAN-i, si dhe me vende të treta individuale.
Edhe pse BE-ja ka mënyrën e vet, bashkëpunimi i ngushtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe NATO-n është gjithashtu një nga qëllimet.
Burimi i lajmit: Vijesti. Përshtatur nga Tirana Today
