Jimmy Carter ishte një President me një mandat, por ai është vlerësuar prej kohësh për karakterin dhe ndjeshmërinë e tij. Presidenti i 39-të i Shteteve të Bashkuara u nderua me Çmimin Nobel për Paqe në vitin 2002 dhe ka punuar me Habitat for Humanity që nga viti 1984. Mbi 30 vjet më parë, ai dëshmoi se kishte dy tipare më të rëndësishme: inteligjencën dhe guximin.
Kjo është historia se si Presidenti i ardhshëm e ndihmoi Kanadanë të shmangte katastrofën bërthamore.
Chalk River Labs ndodhej rreth 90 milje në veriperëndim të Otavës, Ontario, Kanada. Në vitin 1952, ndodhi një shkrirje e pjesshme e një reaktori bërthamor eksperimental, për shkak të “problemeve mekanike dhe gabimit të operatorit që çoi në mbinxehje të shufrave të karburantit dhe dëmtime të konsiderueshme në bërthamën e reaktorit NRX”.
Një seri shpërthimesh hidrogjeni rezultoi, duke shkaktuar që vula e anijes së saj të shpërthehej. Kjo lëshoi rreth 1.2 milion gallon ujë, i cili përmbyti thelbin dhe dëmtoi reaktorin. Uji radioaktiv u lëshua më pas në kanale afër kufirit të lumit Otava.
Të pasigurt se si të merren me situatën, zyrtarët kanadezë iu drejtuan Shteteve të Bashkuara për ndihmë, pasi vendi kishte shumë më tepër përvojë me energjinë bërthamore. Kundëradmirali Hyman Rickover, i njohur si “Babai i Marinës Bërthamore”, u ngarkua të ndihmonte me këtë çështje.
Për t’u kujdesur për situatën në Kanada, kundëradmirali Rickover iu drejtua mbrojtësit të tij, toger Jimmy Carter. Rickover ishte i famshëm për kërkimin e përsosmërisë nga ata që ishin nën të dhe Carter ishte dora e tij e djathtë. Presidenti i ardhshëm ishte caktuar kohët e fundit në Degën e Reaktorëve Detar të Komisionit të Energjisë Atomike në Uashington, D.C dhe po punonte në një projekt nëndetësesh bërthamore në Nju Jork.
Vetëm 28 vjeç në atë kohë, ai kishte qenë anëtar i marinës amerikane për gjashtë vjet dhe drejtoi një ekip prej 23 marinarësh.
Misioni i tyre ishte të futeshin në thelbin e reaktorit bërthamor dhe ta mbyllnin atë. Pasi të ketë përfunduar, bërthama duhet të çmontohet siç duhet dhe të zëvendësohet me një të re.
Plani kërkonte strategji dhe planifikim
23 Sailors dhe Carter bënë shumë planifikim përpara se të trajtonin situatën serioze. Për shkak të sasisë së lartë të rrezatimit në ndërtesë, ishte thelbësore që asnjë individ të mos ekspozohej për më shumë se 90 sekonda në të njëjtën kohë. Si të tillë, marinarët u ndanë në grupe dhe para se të hynin në ambientet ushtruan në një fushë tenisi aty pranë.
Çdo hap i çmontimit të bërthamës së reaktorit, deri në bulonin e fundit, u krye në një bedel të ndërtuar sipas specifikave të sakta të asaj të dëmtuar. Nga atje, ata praktikuan kryerjen e riparimeve sa më shpejt që të ishte e mundur.
Operacioni dhe rreziku i tij
Detarët punuan shumë për të mësuar të gjitha gjërat e reaktorit, sepse çdo ekip mund të ishte pranë reaktorit vetëm për një kohë të shkurtër. Përfundimisht, ata ishin në gjendje të përmbushnin detyrën e tyre dhe të largonin njësinë e dëmtuar. Për Carter, kjo përfshinte uljen në ndërtesë dhe vrapimin për të kthyer një vidë. Më pas ai u ngrit lart dhe procesi u përsërit derisa u hoq bërthama.
Sot, dihet se edhe 90 sekonda ekspozim ndaj rrezatimit është shumë i tepërt, dhe i gjithë ekipi ishte i ekspozuar ndaj rrezatimit më shumë sesa konsiderohet i sigurt. Carter më vonë tha për incidentin: “Ne zbritëm poshtë në dhomën e reaktorit. Ne dolëm në vendin atje dhe, në një mjedis shumë radioaktiv, bëmë punën tonë. Kisha urinë radioaktive për gjashtë muaj dhe mendova se nuk do të kisha një fëmijë tjetër, por Amy erdhi më vonë. Efektet e ekspozimit ndaj rrezatimit përfundimisht goditën Carterin dhe ai zhvilloi tumore në trurin dhe mëlçinë e tij. Megjithatë, një vit më vonë, ai u kontrollua dhe u zbulua se nuk kishte kancer.
Burimi i lajmit: warhistoryonline. Përshtatur nga Tirana Today