Përdorimi i telefonave të mençur, tashmë është përditshmëri e shumë njerëzve në Kosovë, por për Hashim Llumnicën, 34 vjeçar nga fshati Bellopojë i Komunës së Podujevës, i cili është i verbër, mundësia e përdorimit të këtyre telefonave është mjaft specifike.
Fëmijëria e Llumnicës ishte e ngjashme me atë të moshatarëve të tij, deri në moshën 18 vjeçe, kur ai kishte humbur aftësinë për të parë.
Siç thotë ai, përdorimi i telefonave të thjeshtë mobil nga personat e verbër, nuk ishte i vështirë. Por, telefonat e mençur, të cilët funksionojnë përmes ekranit me prekje (touch screen), sipas tij, kishin krijuar fillimisht mjaft vështirësi për t’u përdorur nga personat e verbër. Kjo e kishte shtyrë atë që t’i qaset kësaj fushe, për ta lehtësuar përdorimin e këtyre telefonave nga ta.
“Unë, në moshën 18 vjeçare jam verbuar. Në atë kohë e kam pasur drejtimin për automekanik. Pastaj, pas verbërimit, e kam vazhduar shkollën speciale në Pejë dhe e kam përfunduar për fizioterapi. Jam regjistruar për sociologji në fakultet dhe e kam përfunduar. Më pas, i kam ndjekur disa kurse për teknologji dhe më vonë kam qenë edhe si trajner i teknologjisë informative. Tash merrem me programet për platformën e “Androidit” në gjuhën shqipe, për personat e verbër dhe me shikim të dobësuar”, tha Llumnica.
Një pjesë të mirë të kohës, në përditshmërinë e tij, Llumnica e kalon në dhomën ku ai ka vendosur një kompjuter, duke e bërë një pjesë të punës për aplikacionet e ndryshme, të cilat mund t’iu hyjnë në punë personave të verbër. Pjesën tjetër të procesit të punës e zhvillon në telefonin e tij të mençur. Deri më tash ai thotë se ka arritur t’i krijojë aplikacionin që lexon numrat dhe shenjat e alfabetit “Braille”, në gjuhën shqipe, si dhe aplikacionin që e futë këtë alfabet në funksion për të shkruar në rrjetet sociale.
“Për shembull, ky aplikacion, që është me shkronjat në ‘Brille’, klikoj në të dhe këtu i tregon shkronjat me zë, për personat e verbër, por këtu janë edhe pikat e ‘Braille-t’ për personat që janë pjesërisht të verbër. Tash, pasi që klikoj dy herë në aplikacion, e tregon shkronjën se me cilat pika janë dhe si janë të renditura. Pastaj, shkoj vazhdimisht duke klikuar nga dy herë në ekran dhe i ndërroj shkronjat”, shpjegoi Llumnica.
Ai ka krijuar edhe aplikacione të tjera por edhe lojëra që personat e verbër mund t’i luajnë në telefonat e mençur. Gjithashtu, edhe aplikacionet ekzistuese me të cilat shërbehen personat e verbër në botë, i ka përkthyer dhe instaluar në gjuhen shqipe. Ai ka regjistruar zëra të ndryshëm të njerëzve, të dy gjinive, i ka përzgjedhur dhe edituar ata, në mënyrë që të jenë sa më të pranueshëm për dëgjim.
“Ky aplikacion, përveç që e tregon orën kur është fikse, e tregon edhe sipas dëshirës kur një person i verbër dëshiron që ta dëgjojë atë. E klikoj dy herë mbi aplikacion dhe ai e tregon orën në gjuhën shqipe”, tha Llumnica, duke e demonstruar përdorimin e aplikacionit.
Llumnica jo rrallë takohet edhe me miqtë e tij brenda organizatave që përfaqësojnë komunitetin e personave të verbër, si dhe viziton këndin për personat e verbër në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës. Pavarësisht shkollimit të tij universitar dhe aftësive për të krijuar aplikacione që mund të jenë të dobishme për komunitetin të cilit i takon, Llumnica është i papunësuar.
“Duhet ta vazhdoj rrugën. Ndoshta një herë vjen dita që, siç thonë, do të dal në dritë. Shumë besoj”, theksoi Llumnica.
Ai ka shprehur besimin se institucionet e vendit do ta kenë parasysh angazhimin e tij dhe do t’i japin shansin që të punojë, siç tha ai, “që të paktën të mos shkojë mundi kot”./REL
