Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Bota

Nacionalizmi lindor rrezikon BE-në

8 vjet ago
in Bota, Të Gjitha
Nacionalizmi lindor rrezikon BE-në

Shfaqet e nacionalizmi në Evropë vetëm sa po ë dëmtojnë dhe më shumë unionin. Për nacionalizëm të tepruar akuzohen shtetet e Evropës Lindore. Polonia dhe Hungaria, të pranuara jo më larg se 13 vjet më parë në BE, akuzohen se sillen në mënyrë nacionaliste.

Dëshmi tjetër për të konfirmuar besimin në vetvete të evropianlindorëve as që ishte e nevojshme. Por Viktor Orbani, burri i fortë i Hungarisë dhe kryeministri, e shfrytëzoi paraqitjen e tij të shkurtër tek CSU-ja bavareze për të shqiptuar fjalë të qarta: refugjatët myslimanë janë për bashkëkombasit e tij pushtues myslimanë, “një gjë të tillë nuk e duam”. Dhe Hungaria nuk ka dëshirë që t’i imponojnë asgjë, u shpreh Orbani për gazetën bulevardeske “Bild”. Ai nuk pranon ndërhyrje, përkundrazi vendi i tij meriton respekt, bubulloi ai kundër kritikës së kryetarit të SPD-së, Martin Schulz. Pa dyshim: vendet e BE po distancohen politikisht nga njëri-tjetri.

Një debat tjetër vlerash në Lindje

Kjo në një kohë kur BE ka qenë adresë e ëndërruar e ish-bllokut lindor. Nga kjo kanë kaluar 25 vjet. Ndërkohë, lidhja evropiane e shteteve ka probleme masive me anëtarët e saj më të rinj. Kjo mund të pohohet edhe për palën tjetër. Polonisë dhe Hungarisë, BE i duket vetëm makinë parash e shkëlqyer. Centralizmin e Brukselit ata e kundërshtojnë. Në multikulturalizmin e Evropës Perëndimore ata shohin kërcënim. Në vend të kësaj, në Varshavë dhe Budapest përkufizohen vlera të reja të vjetra: atdheu, besimi i krishterë, familja.

Ideale politike shoqërore si këto vlejnë edhe në Çeki dhe në Sllovaki. Është formuar një kundërlëvizje ndaj shoqërive të hapura të Evropës Perëndimore.

Pas kësaj qëndron ideja, për t’i dhënë sërish përparësi kombit në një ekzistencë pa kufi, të globalizuar. Me këtë, Viktor Orbani dhe partia e tij Fidesz i përkufizojnë nga e para standardet e vlerave. Kemi të bëjmë me një përpjekje për ta bërë më të thjeshtë një botë që është ndërlikuar dhe që kolektivi e ndjen si kërcënim. Të njëjtin kurs  ndjek edhe Jaroslaë Kazsynski, kryetar i Partisë PiS në Poloni. Orbani e ka pagëzuar “shtet joliberal” vendin e tij, Kaczynski e quan ristrukturimin e shtetit “dobra zmiana”, një ndryshim të mirë. Të krijohet përshtypja se ideja evropiane po ripërkufizohet në Lindje.

Mungesa e socialdemokracisë pas socializmit

Pasoja është një zhvendosje e qartë nga e djathta në periferinë lindore të BE. Kjo ka të bëjë vetëm kushtimisht me vështirësitë ekonomike. Supozimi se një shoqëri e tronditur nga krizat dhe papunësia e lartë nxit mendësinë nacionaliste, është nga ky shkak, pak bindës po të shohësh Çekinë. Një rritje ekonomike prej gati pesë përqind dhe një kuotë papunësie spektakulare prej vetëm tre përqind, më e ulëta në BE, nuk e penguan zhvendosjen djathtas nën kryeministrin Andrej Babis. I ngjashëm është edhe zhvillimi në Poloni. Në vitin 1990, një polak prodhonte mesatarisht vetëm një të dymbëdhjetën e asaj që prodhonte mesatarisht një gjerman, në vitin 2016 kjo kuotë arriti në një të tretën. Megjithatë, nacionalizmi po avancon. Neë York Times është e sigurtë “Populism lives in East Europe”.

Se pse kemi një situatë të tillë, kjo ka të bëjë shumë me faktin se shoqëritë e transformimit të Lindjes nuk kaluan pas vitit 1990 një epokë socialdemokratike, argumenton Piotr Buras, një politolog i njohur i Polonisë. Neoliberalizmi e goditi thuajse pa kufizim shoqërinë e atomizuar nga komunizmi. Një shtet social nuk ekzistonte, sindikatat qenë të dobëta. Kapitalizmi hyri pa u amortizuar. Kjo ka lënë gjurmë plagësh, që duket për shembull në një kompleks inferioriteti që vazhdon deri sot. Në Poloni, thotë shkrimtari Ziemoëit Szczerek, e shohin veten po ashtu si e shikon Perëndimi Poloninë: “pak të varfër, pak të prapambetur, dhe pak efikasë”.

Polonia: një lloj tendence për autizëm

Javën e kaluar (3.1.) kryeministri i ri i Polonisë, Mateusz Moraëiecki bëri vizitën e tij prezantuese në botën e jashtme – jo në Bruksel, por në Budapest. Kjo është një deklaratë e qartë politike; Hungaria është më e rëndësishme për Poloninë se BE. Pas kësaj ai vizitoi homologun e tij në Sllovaki. Zëra për t’i kthyer kurrizin Brukselit vërtet që nuk dëgjohen, por përsa u përket lidhjeve të brendshme ndaj BE, Varshava sillet si e huaj ndaj familjes së BE. Shumë njerëz janë të mendimit, thotë shkrimtarja Inga Iëasioë, se “BE na merr dinjitetin”. Nga Perëndimi, sipas tyre, vijnë vetëm “kufizime, probleme dhe relativizim moral”. Tema për të cilat në Perëndim ka konsensus, si barazia e të drejtave, laicizimi dhe të drejtat e minoriteteve në Poloni nuk kanë mbërritur kurrë, thotë Iëasioë.

Hungaria: identitet i pa sigurtë nacional

E ngjashme është gjendja në Hungari. Kryeministri Orban ka vendosur në drejtësi dhe administratë në mënyrë sistematike pasues të tij. Michael Ignatieff, drejtues i Central European University në Budapest thotë se përfytyrimet se pas kthesës politike të viteve 1990 Hungaria do t’u afrohet idealeve perëndimore të një kushtetute demokratike, të ekonomisë së tregut dhe të multikulturalizmit, qenë të gabuara.

Edhe në Hungari lufta e kulturave të lejon të shikosh thellë në identitetin kolektiv. Vetëm në vitin 1920 u bë shtet i pavarur Hungaria, duke dalë nga Monarkia Habsburgase. Rikujtimi i “vlerave hungareze” nga Orbani u sugjeron shumë vetëve mbështetje dhe siguri. Ajo është një botë “pa të huaj, pa njerëz modernistë ekologjistë dhe nëpunës të Brukselit”, shkruhet në revistën “Spiegel”.

Atë që mund të vërehet aktualisht në periferitë lindore të BE, nuk e përfytyronte shumica e mendjeve të zgjuara të BE para më shumë se 25 viteve. Pranimi i standardeve demokratike dhe të ekonomisë së lirë të tregut – me apo pa komponentë socialë- konsiderohej i vendosur. Madje brenda pak vitesh. Këtë e kundërshtoi më 1990 sociologu gjerman Ralf Dahrendorf. Për ndërtimin e një shoqërie demokratike, liberali parashikoi 60 vjet. Dhe pikërisht nxënësit shembullorë ndër anëtarët e rinj të BE, Polonia dhe Hungaria duket se po e konfirmojnë rrugën e gjatë për harmonizimin e Evropës.

Tags: bee tregutekonomiahungarianacionalizmiOrbanpatriotizmipolonia

TË LIDHURA

Qëndrimi i Kinës ndaj Ukrainës alarmon BE-në
Bota

Qëndrimi i Kinës ndaj Ukrainës alarmon BE-në

18:28 | 14/07/2025
Tërmeti me magnitudë 6.9 godet Indonezinë, nuk raportohen të lënduar
Bota

Tërmeti me magnitudë 6.9 godet Indonezinë, nuk raportohen të lënduar

14:17 | 14/07/2025
Rrëzimi i Air India, drejtori: Ende pa shkaqe të qarta, s’duhen përfundime të nxituara
Bota

Rrëzimi i Air India, drejtori: Ende pa shkaqe të qarta, s’duhen përfundime të nxituara

13:17 | 14/07/2025
Next Post
Azilantët shqiptarë “përmbytin” Francën (Video)

Azilantët shqiptarë “përmbytin” Francën (Video)

Prezantohet Coutinho: “Është ëndërr e bërë realitet” (Video)

Prezantohet Coutinho: “Është ëndërr e bërë realitet” (Video)

Liljana Cingu dhe Rexhep Çeliku, “Nderi i Kombit”

Liljana Cingu dhe Rexhep Çeliku, “Nderi i Kombit”

JU REKOMANDOJMË

37 tërmete brenda pak orësh tronditin vendin – raportohet për viktima dhe dëme

37 tërmete brenda pak orësh tronditin vendin – raportohet për viktima dhe dëme

20:55 | 09/07/2025
Shkopet: U prezantuan si policë, detaje të reja për rrëmbimin e vrasjen e Renis Dobrës

Shkopet: U prezantuan si policë, detaje të reja për rrëmbimin e vrasjen e Renis Dobrës

18:22 | 09/07/2025
Arbana Osmani rikthehet në shtator me dy projekte të reja

Arbana Osmani rikthehet në shtator me dy projekte të reja

08:31 | 14/07/2025
Fifi konfirmon ndarjen nga bashkëshorti në TikTok: “Do të doja të mos të të kisha njohur kurrë”

Fifi konfirmon ndarjen nga bashkëshorti në TikTok: “Do të doja të mos të të kisha njohur kurrë”

14:35 | 08/07/2025




TË FUNDIT

Theth, prishje ndërtimesh pa leje – IKMT te objekti i fundit, pronarët: “Të pritet gjykata”
Aktualitet

Theth, prishje ndërtimesh pa leje – IKMT te objekti i fundit, pronarët: “Të pritet gjykata”

by mirseda
20:41 | 14/07/2025
0

IKMT i është drejtuar këtë mbrëmje objektit të fundit të ndërtuar pa leje në Theth, që do...

Përplasjet pas finales së madhe, Joao Pedro: Filluan të na provokonin, më pas…

Përplasjet pas finales së madhe, Joao Pedro: Filluan të na provokonin, më pas…

20:18 | 14/07/2025
Urdhëri i Ramës zbatohet edhe në Bashkinë Lushnjë. Dorëhiqen 15 drejtorë dhe 13 administratorë të njësive

Urdhëri i Ramës zbatohet edhe në Bashkinë Lushnjë. Dorëhiqen 15 drejtorë dhe 13 administratorë të njësive

19:58 | 14/07/2025
Pas urdhrit të Ramës/ Dorëhiqen administratorët e njësive vendore në Bashkitë Shkodër

Pas urdhrit të Ramës/ Dorëhiqen administratorët e njësive vendore në Bashkitë Shkodër

19:50 | 14/07/2025
Mbrojtësi i Kombëtares me destinacion të ri, bashkohet me ekipin zviceran

Mbrojtësi i Kombëtares me destinacion të ri, bashkohet me ekipin zviceran

19:48 | 14/07/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com

iiq_pixel