Tashmë Reforma në Drejtësi është një nga çështjet më të rëndësishme në politikën shqiptare. Përplasjet mes partive politike kanë qenë të shumta, sepse akuzojnë njëra-tjetrën për pengim të ecurisë së procesit.
E ndërsa nga ana tjetër mbështetja ndërkombëtarë si dhe ndërhyrja e tyre ka bërë që procesi të ecë para ndonëse me hapa jo të shpejtë, shkruan Tirana Today.
Kështu të gjithë jemi kuriozë se kush janë personat që qëndrojnë pas perdes, të cilët po punojnë për procesin e reformës në drejtësi.
Duke u ndalur në këtë pikë, SHBA është vendi, i cili duket se po lobon më fort për këtë proces. Shto këtu deklaratat e forta të bëra vitin që lamë pas nga ambasadori amerikan, Donald Lu Donald Lu.
Kështu, nuk do të kishte kuptim nëse SHBA-të nuk do të jenin kontributin e tyre.
Madje ajo ka dhe një këshilltar mes tetë këshilltarëve ndërkombëtarë që janë vendosur në vendin tonë për të ndihmuar Reformën në Drejtësi, shkruan Tirana Today.
I besuari i Amerikës në këtë punë të vështirë është 71-vjeçari John Leonardo.
Ai ka punuar 19 vjet si gjykatës i Gjykatës së Lartë të Qarkut Pima, më pas në vitin 2012 ishte Prokurori i SHBA-ve për Arizonën, duke punuar si prokuror i lartë federal i shtetit për pothuajse pesë vjet.
Ai e la atë punë me ndryshimin e presidentëve vitin e kaluar.
Tani, megjithatë, në vend që të kalojë ditët e tij në një fushë golfi apo të dalë në një televizion, Leonardo, 71 vjeç, gjendet i fshehur në zyrat shqiptare me një ekip juristësh nga Bashkimi Evropian.
Leonardo është i vetmi amerikan midis tetë këshilltarëve ndërkombëtarë në një përpjekje të pashembullt për të ndihmuar në çlirimin e vendit nga prokurorët dhe gjyqtarët e korruptuar, shkruan Tirana Today.
Është një punë me rëndësi të madhe në Shqipëri dhe potencialisht për vendet e tjera të Ballkanit që mund të imitojnë përpjekjet. BE-ja është duke kërkuar që Shqipëria, për verifikimin e 800 gjykatësve dhe prokurorëve, që janë të korruptuar ose jokompetentë si kusht për pranimin e vendit në bashkim. BE po paguan 10 milionë euro për të financuar projektin.
“Është hera e parë që kjo metodë e veçantë është provuar. Nuk është një projekt shabllon”, tha Leonardo.
Megjithatë, ka presion: “Ekzistojnë pritshmëri shumë të larta në vend se shumë gjyqtarë dhe prokurorë do të humbasin vendet e tyre të punës”.
I kontaktuar nëpërmjet email-it nga FaceTime ai u është përgjigjur një serë pyetjesh.
Pyetje: Cili është problemi i trashëgimisë me sistemin gjyqësor të Shqipërisë që po përpiqeni të adresoni?
“Ka korrupsion shumë të shfrenuar në këtë vend dhe në shumë në fusha si: Policia, gjyqtarët, prokurorët. Sidomos Ballkani në përgjithësi e ka pasur këtë çështje. Vendet që ndodheshin pas Perdes së Hekurt në shekullin e 20-të, duket se kanë këtë problem, shkruan Tirana Today.
Pyetje: Si duhet të funksionojë procesi?
Shqiptarët ndryshuan kushtetutën e tyre vitin e kaluar për të kërkuar që të gjithë gjyqtarët dhe prokurorët në vend t’i nënshtrohen një procesi verifikimi për të mbajtur vendet e tyre të punës. Ligji i ri krijoi një komision verifikimi, i përbërë nga 12 avokatë shqiptarë të zgjedhur nga Parlamenti Shqiptar, të cilët do të ulen në panele për hetimin dhe dëgjimin e provave për secilin prej këtyre gjyqtarëve dhe prokurorëve lidhur me tri fusha: pasuritë e pashpjegueshme, shoqërimi me kriminelët e njohur dhe aftësi profesionale.
Pyetje: Cili është roli juaj si një vëzhgues ndërkombëtar?
Jemi tetë persona, të gjithë në një dhomë të madhe. Të gjithë ne kemi të paktën 15 vjet si gjyqtarë apo prokurorë në vendet tona. Është një grup mjaft me përvojë – shumë prej tyre kanë punuar në vendet e tjera më parë. Ne duhet të japim këshilla këtyre organeve të verifikimit për çështjet ligjore dhe teknikat hetimore, strukturat organizative dhe interpretimet e ligjit të verifikimit. Pastaj ne ulemi me ta kur diskutojnë hetimet e gjykatësve apo prokurorëve të caktuar.
Pyetje: Nga janë këshilltarët e tjerë ndërkombëtarë?
Dy nga Holanda, plus Italia, Belgjika, Kroacia, Suedia dhe Bullgaria.
Pyetje: Si je përballur me barrierën gjuhësore, pasi nuk flet shqip?
Kemi një staf përkthyesish. Gjuha zyrtare e procesit është shqipja dhe anglishtja. Mrekullisht për mua, nga tetë vëzhguesit ndërkombëtarë, unë jam i vetmi, gjuha amtare e të cilit është angleze, dhe ende po bëjmë biznes zyrtar në gjuhën angleze. Kështu që unë kërkoj të jem arbitri përfundimtar i asaj që është korrekt në gjuhën angleze dhe të rishikoj dokumentet zyrtare para se të dalin.
Pyetje: Sa larg jeni ju në proces?
Dëgjimet e para kanë gjasa të ndodhin në pjesën e fundit të shkurtit. Ata po supozojnë se ky proces do të zgjasë katër deri në pesë vjet. Është e vështirë të imagjinohet se si do të jetë kur dëgjimet fillojnë, sepse do të jetë më intensive. Dhomat e dëgjimit janë shumë të vogla. Ata janë për gjashtë ose shtatë persona. Gjithçka do jetë e regjistruar me video.
Pyetje: Çfarë lloj problemesh po shihni deri më tani?
Në përgjithësi, ne po shohim në hetim janë gjyqtarët që marrin ryshfete për të shkarkuar akuzat kundër njerëzve; duke u paguar për të marrë një palë në çështjet civile; lirimin e të pandehurve që kërkohen për ekstradim; gjyqtarë të cilët kanë pasuri pesë ose gjashtë herë më shumë se ato që fitojnë.
Gjyqtarët në këtë vend, për 10 vitet e fundit apo më shumë, nuk kanë dashur të bëjnë deklarata financiare për atë që kanë, cilat janë pasuritë e tyre, por ne e shohim se ata pretendojnë të jetojnë diku shumë më modeste, kur ata jetojnë në një vend shumë më bujar.
Pyetje: Si po iu shkon puna?
Është siguruese të shohësh se shqiptarët në tërësi presin aq shumë nga Amerika. Unë ndjej se automatikisht kam më shumë besueshmëri me vektorët, komunitetin ligjor, sesa evropianët perëndimorë.
Pyetje: Kush ka qenë mbështetja juaj?
Ambasadori amerikan këtu ka qenë një përkrahës i madh i këtij procesi. Shqiptarët kanë shumë lidhje me ne dhe besojnë tek ne. Ambasadori Donald Lu tha u tha gjyqtarëve se nëse, u shikon në kyçet e dorës orë që kushton më shumë se makina mesatare, nuk do të jenë në punë vitin e ardhshëm.
PËRSHTATI TIRANA TODAY
