Mbi 100 burra, kryesisht të rinj, mendohet se kanë humbur jetën vetëm në gjysmën e dytë të vitit 1990, gjatë tentativës për t’u arratisur nga Shqipëria komuniste, që ndodhej në grahmat e saj të fundit.
Në majin e vitit 1990, një dekret i firmosur nga kryetari i Presidiumit të Kuvendit Popullor, Ramiz Alia, përcaktonte se arratisja nuk quhej më “tradhti ndaj atdheut”, por vetëm “kalim i paligjshëm i kufirit”.
Të gënjyer, qindra të rinj filluan të arratisen në masë. Shumë ia dolën, disa u arrestuan, ndërsa rreth 100 prej tyre iu ndërpre ëndrra në mes nga plumbat e rojave kufitare.
Rastet më tragjike, janë vrasja e 4 të rinjve nga Korça dhe Erseka më 23 gusht 1990 në tentativë për të kaluar kufirin, dhe e 4 të rinjve nga Gjirokastra më 12 dhjetor 1990, pikërisht në ditën e vendosjes së pluralizmit.
Trupat e pajetë, u lidhën me tela me gjemba pas një makine, dhe u shëtitën zvarrë përmes qytetit të Sarandës, për të terrorizuar qytetarët. Shkrimtari i njohur, Ismail Kadare, i shkroi një letër Alisë, ku kërkonte ndaljen e vrasjeve në kufi.
Në përgjigjen e tij pas një jave, Alia i shmanget vrasjeve, duke tentuar ta frikësojë: Më tërhoqi vëmendjen fakti që në letrën tënde me mbi 3 mijë fjalë, nuk ndesha asnjëherë në fjalën Parti…Edhe më vonë Alia nuk pranoi ndonjë përgjegjësi për këto vrasje, duke u shprehur se viktimat e kishin kuptuar gabim dekretin.
28 vite pas atyre vrasjeve, ka pasur vetëm një vendim gjykate me burgim të përjetshëm për Besnik Zykajn, ish-komandantin e Postës Kufitare të Velipojës në vitin 1990. Por edhe ky vendim nuk u zbatua asnjëherë.
Përgatiti TIRANA TODAY
