Gazetarja nga Londra Morgan Meaker, në një shkrim të saj për Kosovën, ka zgjedhur ta titullojë “Ëndrra e dështuar e Kosovës”, lidhur me situatën aktuale të saj, pas 10 vjetësh që kur ajo u shpalli Pavarësinë. Kështu, ajo shkruan se Kosova e përshkruan vetën si një vend miltietnik, por romët dhe serbët nuk e ndjejnë vetën pjesë e saj, shkruan Tirana Today
Më tej, duke folur për politikat që po ndjek shteti më i ri në Evropë, ajo shkruan se “Premtimet e politikës së Kurtit përfshijnë një referendum mbi bashkimin me Shqipërinë – një kërcënim që Serbia e interpreton si “goditjen e valëve të luftës”. Çdo rritje e tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë, përsëri do t’i vendosë pakicat në një pozitë të pambrojtur”, raporton logs.spectator.co.uk.
Shkrimi i plotë
Në shkurt 2008, vendi më i ri i Evropës shpalli pavarësinë si një ‘shtet multietnik’. Pas konfliktit të tij me Serbinë, Kosova e pasluftës u drejtua drejt identitetit të saj të ri nga Kombet e Bashkuara, Evropa dhe SHBA. Perëndimi kaloi 25 herë më shumë para për frymë këtu sesa në Afganistanin e pasluftës. Por, meqë vendi dhe shumica e saj etnike shqiptare festoi 10 vjet pavarësinë të shtunën e kaluar, është e qartë se përpjekjet për ta kthyer Kosovën në një shtet multietnik kanë dështuar dhe pakicat mbeten të mbyllura nga shoqëria kryesore.
Grupet e pakicave serbe dhe rome janë të izoluara në komuna të ndara. Manastiri i Deçanit ende ka ushtarë të NATO-s që ruajnë portat e saj dhe familjet serbe ortodokse që jetojnë pranë kufirit lindor me Serbinë thonë se mund të valëviten në fqinjët e tyre shqiptarë, por ata kurrë nuk do të hyjnë brenda shtëpive të tyre. Mbi 100,000 romë, të cilët u larguan nga lufta e vitit 1998 ende jetojnë në mërgim jashtë vendit. Shumë prej tyre ende qëndrojnë në kampin Konik të Malit të Zi, duke preferuar të përballojnë kushtet e geto-teve për dy dekada dhe jo të kthehen në shtëpi. Përderisa kushtetuta është e mbushur me ligje kundër diskriminimit, ato nuk janë zbatuar në masë të madhe. Përkundrazi, minoritetet mbeten të përjashtuara nga aspekti social dhe ekonomik. Pakica egjiptiane, për shembull, përballet me 80% të papunësisë – gati trefishin e pjesës tjetër të popullsisë, shkruan Tirana Today.
Ideja e një shteti shumetnik ishte një zgjidhje për negociatat e bllokuara midis Serbisë dhe Kosovës mbi territorin në mesin e viteve 2000. Kufijtë nuk mund të ndryshoheshin, thoshin grupet e politikave ndërkombëtare – Serbia nuk mund të pretendonte veriun me shumicë serbe dhe nuk do të kishte unifikim Kosovë-Shqipëri, siç kishin shpresuar shumë. Në vend të kësaj, vendi do të ishte një shembull i shkëlqyer i ndërtimit të kombeve me përfshirjen e pakicave.
Për ta përforcuar këtë ide, parlamenti zbuloi një flamur të ri me gjashtë yje. Një për secilën prej grupeve kryesore etnike të vendit, më e vogla prej të cilave – Goranët myslimanë sllavë – numëronin pak më shumë se 10,000. Flamuri ishte blu dhe i verdhë, një dremitje në Bashkimin Evropian dhe një antidot ndaj shqiponjës që Ushtria Çlirimtare e Kosovës kishte luftuar gjatë luftës. Një himn i ri ishte vetëm instrumental, prandaj fjalët nuk mund të ofendonin në asnjë gjuhë. Por meloditë e saj të frymëzuara nga Europa dhe mesazhi i paqes nuk arritën të rezononin. Një student 27-vjeçar i shkencave kompjuterike më tha në kryeqytetin e Prishtinës. ‘Himni shqiptar ka më shumë ndjenjë.’
Për Kosovën që të adoptojë identitetin e një shteti shumetnik, shumica duhej të pajtohej me këtë ide. Por në një vend ku 92 për qind e identifikojnë veten si shqiptarë etnikë, etiketa e re ishte shumë progresive. Ndërsa rritja e populizmit nëpër Francë, Gjermani dhe Holandë ka treguar, edhe sot, kombet evropiane përpiqen të përqafojnë plotësisht shoqëritë multietnike.
Në vend të kësaj, shumë shqiptarë të Kosovës e panë linjën e tyre multi-etnike si pjesë të marrëveshjes së pavarësisë. Në zyrën e tij në qendër të Prishtinës, Adrian Zeqiri, drejtor i Qendrës Evropiane për Çështje të Minoriteteve në Kosovë, tha:
“Një nga kompromiset më të mëdha për pavarësinë e Kosovës ishte hollimi i elementit shqiptar [të identitetit tonë]. ‘ Identiteti i imponuar për Kosovën ishte pa rrënjë; ajo u përpoq të fshihte historinë në vend që ta riformësonte atë. Nënkuptimi i kombit pa bindje do të thoshte se komunitetet mbeteshin në kërkim të etnive të tyre për identitetin e tyre. Shqiptarët ishin ende shqiptarë, serbët ishin ende serbë, romët ishin ende romë. Sot është e rrallë të takosh dikë që e përkufizon veten si kosovar”.
Por faji gjithashtu qëndron me ekonominë e dështuar të vendit që vuan nga papunësia e lartë, zyrtarët e korruptuar dhe një status sovran që ende vazhdon të diskutohet. Për udhëheqësin e grupit më të madh të opozitës në parlament, Albin Kurti, problemet ekonomike të Kosovës rrjedhin nga mungesa e autonomisë shqiptare. Politikani i krahut të majtë, partia e të cilit ka parë një rritje drastike të popullaritetit, e quan “protektorat ndërkombëtar” të Kosovës, të qeverisur nga politika dhe prioritetet e vendeve të tjera.
“Mendoj se ata përfundojnë duke u siguruar se gjërat mbeten të qëndrueshme, të qeta dhe paqësore, jo vetëm dhe progresive”, thotë 42-vjeçari në selinë e partisë Vetëvendosje. “Kështu që ata kanë këtë qasje konservatore, ata mendojnë për atë që ata mund të humbasin, jo atë që mund të fitojnë “.
Ndoshta Kosova ka nevojë për ndryshime radikale për dekadën e ardhshme të pavarësisë. Por ndryshimi rrënjësor mund të ketë pasoja radikale. Premtimet e politikës së Kurtit përfshijnë një referendum mbi bashkimin me Shqipërinë – një kërcënim që Serbia e interpreton si “goditjen e valëve të luftës”. Çdo rritje e tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë, përsëri do t’i vendosë pakicat në një pozitë të pambrojtur.
Ndërsa Kosova feston përvjetorin e saj të 10-vjetorit të pavarësisë, shumë nga komunitetet e vendit do të shohin festimet si të largëta – duke festuar një identitet që ata nuk ndjehen pjesë e tij. TIRANA TODAY
