Një studim statistikor në vitin 2016, tregoi se afro 115 vjet është mosha maksimale që ne mund të shpresojmë të jetojmë si qenie njerëzore. Ndërkohë 5 studime të ndryshme e kanë hedhur poshtë atë: nëse ka një kufi maksimal, ai është më i lartë, dhe ndoshta as nuk ka një të tillë…
Kohëzgjatja e ekzistencës njerëzore, ka arritur tashmë potencialin e saj të plotë? Kohët e fundit, një studim i publikuar në revistën “Nature”, kishte pohuar se po: kufiri maksimal i jetës e kishte mbërritur kulmin e vet në vitet 1990, përveç disa përjashtimeve fatlume, mesatarja e njëqindvjeçarëve sillet rrotull 115 qirinjve mbi tortë.
Por, tanimë 5 studime të ndryshme, i hedhim poshtë përfundimet e studimit të Jan Vijg, gjenetist në Kolegjin e Mjekësisë “Albert Einstein” në Nju Jork. Sipas studimeve të reja – të botuara gjithmonë në revistën “Nature” – nuk ekziston një kufi i qartë dhe i detyrueshëm i kohëzgjatjes maksimale të jetës njerëzore, madje edhe nëse ka, ajo do të jetë mesatarisht shumë më e lartë sesa 115 vjet.
Një kufi maksimal që nuk ekziston
Për Jim Vaupel, ekspert mbi mplakjen në Institutin Max Planck për Kërkime Demografike në Gjermani, “të dhënat tregojnë se nuk ka një kufi të përshkruar”. “Aktualisht provat shkencore duket të sugjerojnë se nëse maksimumi, mund të flitet për diçka të tillë, është më shumë sesa 120 vjet, ndoshta më shumë, apo ndoshta ekziston fare një kufi i tillë”- nënvizon ai.
Hulumtimi original
Vijg shqyrtoi Bazën Ndërkombëtare të të Dhënave mbi Jetëgjatësinë, një arkiv me listën e njerëzve me jetëgjatë në botë në çdo vit të dhënë, për të mbërritur në përfundimin se mosha maksimale e vdekjes kishte pësuar një rritje të shpejtë gjatë viteve 1970 dhe 1990, dhe mbërriti një lloj kulmi (ose ngecje të rritjes) rreth vitit 1995, duke u sjellje rreth moshës 114.9 vjet.
Përllogaritjet e gabuara
Por analiza e të dhënave të Vijg, duket se bart disa probleme statistikore:kulmi i supozuar, është me pak fjalë rezultat i llogaritjeve të gabuara, të bazuara në interpretimet “vizuale” të kurbave të jetëgjatësisë, në shembuj të veçantë dhe jashtë së zakonshmes (kështu përcaktohen përjashtimet që shtrembërojnë rezultatet), dhe mbi konkluzionet arbitrare dhe rrethanore. Çfarëdolloj grupimi të dhënash, në rast se segmentohen – në rastin konkret, në vitet para dhe pas vitit 1995 – shfaqin kulme ose të “tatëpjeta”, pavarësisht një prirje të përgjithshme rritëse.
Përfundime të dobëta
Fakti se publikut në përgjithësi i pëlqen të ketë një numër si një referencë, sikurse do ta përcaktonte suksesin e studimit, dhe këtë e pohon në një mënyrë të debatueshme Siegfried Hekimi i Universitetit Mekgill në Montreal të Kanadasë, një nga autorët e studimeve të fundit. Tek e fundit, mbron ai studimin e Vijg, studimet mbi personat mbi 100-vjeçarë sipas përkufizimit, bazohen në disa raste të pakta dhe të veçanta. Jo të gjithë, mund të arrijnë në moshën për të fikur aq shumë qirinj mbi torte.
Kush mund ta dijë
Edhe pse debati është larg një zgjidhjeje përfundimtare, studimet e reja duket se e hedhim poshtë ekzistencën e një ore me zile, që përcakton një kufi maksimal mbi kohëzgjatjen e ekzistencës së jetës njerëzore. Mplakja duket të jetë më e paparashikueshme, nga sa besohej më parë.
