Korça, është një nga qytetet më me shumë histori në Shqipëri. Padyshim që qytetarët e saj, të cilët prej shekujsh kanë emigruar, kanë sjellë edhe aromën perendimore në vendin e tyre.
Kushdo prej nesh që ka vizituar Korçën, ka mbetur i mahnitur nga stili i arkitekturës së banesave, më të famshme në Bulevardin Republika.
Këto vila, të stilit barok dy deri në tre kate, përcjellin shumë nga jeta e korçarëve mondanë të asaj kohe. E tillë , stil borgjez, është është kjo shtëpi që shikoni më poshtë.
Fisnikët e Korçës të shekullit të kaluar, një element i dukshëm i pasurisë së tyre ishte shtëpia.
Këto foto janë postuar më herët nga arkitekti Kliti Kallamata.
Këtu duket banesa në degradim e tregtarit korçar Irakli Qirjako. Ai shkruan se kjo banesë u ndërtua rreth vitit 1939.
Ja sqarimi i tij:
–Nga Kliti Kallamata
Të dashur miq në Facebook, kolegë dhe dashamirës të vlerave të trashëgimisë kulturore.
Nisur nga interesimi dhe popullariteti i jashtëzakonshëm e tepër i shpejtë i këtij postimi (brenda 24 orësh u bënë rreth 200 share dhe disa qindra like) e shoh të nevojshme të jap disa sqarime për të shmangur keqkuptimet e shumta.
Banesa është ndërtuar në vitet ’39 të shekullit të kaluar nga një prej tregtarëve më të mëdhenj të Korçës, Irakli Qirjako, ose siç e njohin korçarët, Rako. Gjatë viteve të suksesit të tij Irakli Qirjako ndërtoi dyqane, hotele dhe këtë banesë për familjen e tij. Banesa shquhet si një nga ndërtimet më dinjitoze në arkitekturën e qytetit të Korçës për atë periudhë. Për dekorimin e saj Rako angazhoi një nga piktorët më të mirë të asaj kohe në qytetin e Korçës, Sotiraq Zografi.
Sotiraq Zografi ka dekoruar edhe banesa të tjera, por fatkeqësisht këto nuk janë ruajtur. Kjo banesë, mbasi iu sekuestrua pronarit të saj, shërbeu si residencë për autoritete të ndryshme gjatë regjimit komunist, derisa përfundoi si banesë shtetërore me qiraxhinj.
Mbas viteve ’90 banesa iu rikthye pronarëve të ligjshëm. Gjatë viteve të fundit banesa ka ndërruar disa pronarë. Pronari i sotëm i kësaj banese ka vendosur (dhe fatmirësisht i ka mundësitë) ta restaurojë tërësisht, duke ruajtur të gjitha vlerat e saj, si në arkitekturë ashtu dhe në dekoracion, gjë që shteti nuk do të arrinte ta bënte kurrë.
Banesa paraqitet mjaft e dëmtuar edhe në konstruksionin e saj dhe përballet me probleme të shumta të konservimit dhe restaurimit të pikturës dekorative. Por pavarësisht nga këto, e ardhmja e saj, ndryshe nga ajo e shumë monumenteve të tjera, është optimiste dhe shpresëdhënëse.
