Nga Max Hofmann/Shumё e kanё pёrjetuar njё gjё tё tillё: njё xhaxha qё nervozon kur shfaqet nё çdo takim familjar dhe rrёfen gjatё gjithё ditёs tё njёjtёn marrёzi. Ai si pjesëtar i familjes duhet tё jetё i pranishёm nё kёto takime e askush nuk e merr mё seriozisht atё. Por tё tillё xhaxhallarё nuk kanё nё dorё komandёn jo vetёm ndaj arsenalit mё tё madh tё armёve bёrthamore, por edhe tё ushtrisё mё tё fuqishme nё botё. Ndaj ndёr shtetet e NATO-s nuk mund tё jetё kaq e thjeshtё.
E megjithatё Donald Trump tashmё ka arritur nё atё tё pikё sa tё duket ndёr partnerёt e NATO-s ngjashёm si xhaxhai qё nervozon. Si mund ta marrё atё p.sh. Gjermania seriozisht, kur ai nё mёngjes prish gjakrat lidhur me blerjen e gazit nё Rusi, pasdite pretendon, se tё dyja vendet kanё “marrёdhёnie shumё, shumё tё mira” dhe natёn shkruan njё Tweet me nota negative, pёr ta lёvduar mё pas Gjermaninё nё konferencёn pёrmbyllёse. Kёsaj i thonё si tё japёsh kulaçin e kёrbaçin.
Gjithmonё i njёjti avaz: Veç kёsaj presidenti i SHBA-sё pothuajse gjithmonё i bie fyellit me njё vrimё. Ao ndonёse zbulon aspekte tё reja, kur ёshtё fjala pёr NATO-n, gjithmonё i mёshon parasё.
Aleatёt e tjerё duhet tё paguajnё si duhet, pёrndryshe…E çfarё pёrndryshe? Kёtё ai nuk dёshiron ta thotё, por rubla, sorry, dollari duhet tё rrjedhё. Edhe pse tё gjithё kanё nisur qysh mё 2014, pra pёrpara se ai tё bёhej president, t’i shtojnё nё mёnyrё tё dukshme shpenzimet pёr mbrojtjen. Verbёrisht Trumpi vazhdon me tё njёjtin avaz. Kryeministra si Angela Merkel nuk u mbetet tjetёr veçse, tё sinjalizojnё: Ne e kemi kuptuar kёtё tani (e jemi duke bёrё diçka).
Tё mos harrojmё kёtu edhe tё pavёrtetat, qё tregon ai pёr aktet e shpikura heroike tё SHBA-sё: Kontributi financiar i SHBA-sё nё NATO pёrbёn 90%. 90 pёrqind tё çfarё? Tё buxhetit tё NATO-s? Nё tё kuota e SHBA-sё ёshtё pak mё shumё se 20% dhe edhe nё rastin mё tё mirё nuk ka asnjё kategori brenda kёtij buxheti, ku SHBA-ja tё mbulojё e vetme 90 pёrqind. E kush do ta dёgjojё mё kёtё Uncle Sam nё njё sfond tё tillё? E saktё; askush. E pikёrisht kjo ka filluar tё ndodhё tani nё NATO.
Trumpit po i del boja. Nisur nga mesazhet e pёrsёritura tё tij partnerёt e tjerё tё NATO-s shumё shpejt nuk do ta dёgjojnё mё atё. Sipas motos: Ne do tё bёjmё çfarё tё mundemi, nёse kjo nuk mjafton, atёherё largohu. Kjo do tё thoshte fundi i aleancёs, por Kanadaja dhe Europianёt nuk do tё lejojnё tё vihen pafundёisht nёn presion prej Trumpit. Kёsisoj presionit tё presidentit tё SHBA-sё do t’i humbiste efekti.
Edhe brenda vendit me sa po duket nuk po gjen mё mbёshtetje kёrcёnimi i Donald Trump, se SHBA-ja mund tё veprojё e mёvetsishme. Sepse edhe ndёr zgjedhёsit kryesor tё tij vende si Gjermania dhe Britania e Madhe konsiderohen si aleatёt mё tё ngushtё. Vёnia e NATO-s nё pikёpyetje do t’i largonte prej tij shumё nga kёta zgjedhёs. Ndaj Trump asnjёherё nuk flet pёr kuptimin ushtarak tё aleancёs, por vetёm pёr anёn e biznesit. Nё kёtё fushё ai beson, qёndron dhe forca e tij. Dhe ankimi pёr “mos korrektesё” lё gjurmё tek zgjedhёsit e tij.
Faturёn do ta paguajё SHBA: Presidenti i SHBA ka vetёm njё armё nё arsenalin e tij: deklarata tё bujshme. Kjo mesa duket ka ndihmuar, qё partnerёt e NATO-s tё vihen nё lёvizje duke i dhёnё njё pёrshpejtim rritjes sё investimeve nё ushtri. Por pёr tё ardhmen kjo nuk ёshtё fare e pёrshtatshme. Kjo shkatёrron pikёrisht atё qё ai ndoshta synonte tё inicionte. Partnerёt e aleancёs nuk do ta harrojnё kёtё. Nёse pas disa vitesh ata do tё jenё tё pavarur nga pikёpamja ushtarake ata do tё kujtohen pёr kёtё. Atёhere SHBA-ja (ndoshta pёrsёri pa kёtё president) do tё ndjejё pasojat e reputacionit tё humbur prej Trumpit.
Edhe nёse amerikanёt e brohorasin presidentin nё turin e tij shkatёrrimtar: Nuk mund tё jetё nё interesin e vendit, ajo qё bёri Trumpi nё samitin e NATO-s nё Bruksel. Shumica e qytetarёve nё SHBA do ta regjistrojnё, qё mё sё voni tani askush nuk i beson mё presidentit tё tyre. Dikur nё njё tё ardhme tё afёrt askush nuk do ta dёgjojё mё atё. Njёsoj si me xhaxhain qё nervozon nё festat familjare./DW
