Nga Rachel Loxton “The Local.de”
Një studim i ri, ka nxjerrë në pah shqetësimet kryesore të gjermano-lindorëve, plot 30 vjet pas rënies së Murit të Berlinit. Më shumë se 40% e tyre, besojnë se liria e fjalës është përkeqësuar, ose nuk ka ndryshuar aspak që nga koha e RDGJ-së komuniste (Republika Demokratike Gjermane).
Ky është rezultat i një studimi përfaqësues, të porositur nga e përditshmja “Zeit”, dhe i kryer nga Instituti i Çështjeve Politike në Berlin. Ky hulumtim, synonte të nxirrte në pah se si ndihen gjermano-lindorët mbi ribashkimin e vendit, 3 dekada pasi rënies së Murit.
“Gjendja shpirtërore është e keqe”- shkruan “Zeit” në artikullin e saj të dytë në lidhje me gjetjet e studimit. “Diçka po shkon keq. 30 vjet pas rënies së Murit të Berlinit, në pjesën lindore të vendit dominon zhgënjimi”. Studimi, që përfshiu intervistimin e 1.029 njerëzve në 5 lande të Gjermanisë Lindore dhe në Berlin, zbuloi një ndjenjë të përhapur të skepticizmit, mbi mënyrën se si Gjermania është zhvilluar që nga viti 1989.
Muri i Berlinit u hap më 9 nëntor 1989, pas disa muaj trazirash dhe protestash paqësore. Me të përfunduan 28 vitet e ndarjes, midis Republikës Demokratike Gjermane dhe Gjermanisë Perëndimore. Ajo ngjarje historike, i hapi rrugën ribashkimit të vendit, që ndodhi zyrtarisht më 3 tetor 1990.
Gjermanët e kremtojnë atë si një festë kombëtare, të quajtur Dita e Bashkimit. Por studimet ndër vite, kanë treguar se ka ende shumë probleme që vlojnë nën sipërfaqe. Kjo gjithashtu mund të shihet tek distancimi i shumë gjermano-lindorëve nga partitë kryesore, drejt lëvizjeve anti-establishment, sikurse është Alternativa për Gjermaninë (AfD) e ekstremit të djathtë.
“Zeit”, zbuloi se një shumicë e qartë të anketuarish 58% mendojnë se sot nuk janë më të mbrojtur nga arbitrariteti shtetëror, sesa në kohën e Gjermanisë Lindore. Studimi zbuloi ndërkohë se më pak se gjysma e gjermano-lindorëve (48 për qind), besojnë se demokracia në Gjermani funksionon mirë.
Ekziston gjithashtu një ndjenjë e fortë, sipas së cilës gjermano-lindorët janë të nënvlerësuar nga perëndimorët. Një përqindje e madhe (80 për qind e të anketuarve) thonë se Gjermania perëndimore, nuk i ka vlerësuar sa duhet arritjet e lindjes që nga koha e ribashkimit.
Këtë mendim ndajnë edhe të rinjtë gjermano-lindorë, të cilët nuk i kanë përjetuar ngjarjet e viteve 1990. Mbi 61 për qind e gjermano- lindorëve, mendojnë se postet drejtuese në biznes, zihen rrallë nga njerëzit me origjinë nga lindja. Dhe 56 për qind e tyre, janë të pakënaqur me atë që ata e perceptojnë si një numër të ulët të autoriteteve federale, që e kanë selinë në lindje.
Gjithsesi, 54 për qind e gjermano-lindorëve, thanë se standardi i tyre i jetesës, ishte përmirësuar që nga koha e RDGJ, duke treguar se shumë aspekte të jetës kanë ndryshuar për mirë.
Por kur krahasohen të dhënat me një sondazh të ngjashëm të realizuar më vitin 2000, gjendja e tyre shpirtërore është përkeqësuar. Në vitin 2000, 67% e gjermano-lindorëve, shpreheshin se shpresat e tyre për ribashkim kryesisht ishin përmbushur. Në vitin 2019, kjo shifër ka rënë në 52%.
Ndërsa në vitin 2000, 74 për qind e tyre thoshin se liria e shprehjes ishte përmirësuar, në krahasim me epokën e RDGJ, në vitin 2019 kështu mendonin vetëm 59% e tyre. Rënie kanë pësuar edhe kënaqësia në lidhje me arsimimin dhe drejtësinë sociale, por edhe numri i atyre që “ndjehen të qetë në shoqëri”.
Vetëm 26 për qind, shprehen ndjehen më të qetë, sesa në kohën e RDGJ. “Zeit” shkruan se këto të dhëna janë të vështira që të kuptohen në pamje të parë. “Dhuna, STASI, Muri:a janë harruar vallë të gjitha? A është zbehur vërtet kujtesa mbi padrejtësitë e diktaturës?”- pyet gazeta në artikullin e saj.
Megjithatë, ekspertët mendojnë se mbyllja e kompanive me qendër në Gjermaninë Lindore pas rënies së Murit, humbja e vendeve të punës, dhe siguria financiare që pasoi, u përjetua nga shumë njerëz në lindje si një tradhti. Dhe kjo kontribuoi në shtimin e ndjenjës së pasigurisë.
Dhe në fakt, Gjermania ka kaluar kohët e fundit një periudhë shumë të turbullt politike. Vendimi i kancelares Angela Merkel, për t’i mbajtur hapur kufijtë e vendit gjatë kulmit të krizës së refugjatëve në vitin 2015 “pa asnjë kufizim, pa asnjë debat dhe votim në Bundestag, është perceptuar nga shumë njerëz si veprim arbitrar i shtetit”. “Ndërkohë fluksi prej qindra mijëra refugjatësh, u pa gjithnjë e më shumë si një kërcënim”- shprehet për “Zeit” Richard Hilmer, kreu i Institutit të Studimit të Çështjeve Politike.
“Dhe jo vetëm në lindje”- shtoi ai. Ndërkohë, për shumë qytetarë jeta në RDGJ, ishte përmbushësh. “Zeit” thekson se për shumë prej gjermano-lindorëve, STASI nuk është gjëja e parë që ju vjen në mendje, kur mendojnë për vendin e tyre të dikurshëm. Sidoqoftë, duhet të theksohet se këtu luan një rol edhe mosha e gjermano-lindorëve të intervistuar.
Sa më të rinj të jenë të intervistuarit, aq më kritikë priren të jenë qëndrimet e tyre ndaj ish-RDGJ. Studimi ilustron se gjermano-lindorët janë të irrituar, pasi besojnë se zëri i tyre nuk po dëgjohet. Dhe ata mendojnë se nuk po lejohen të luajnë një rol në zhvillimin e Gjermanisë moderne.
Gati 70% e të intervistuarve, thanë se janë të pakënaqur që po i kushtohet shumë pak vëmendje mendimit të njerëzve në Gjermaninë Lindore. Dhe ka disa çështje ku pakënaqësia është veçanërisht e madhe. 67% e gjermano-lindorëve, nuk janë të kënaqur me pabarazinë e të ardhurave mes lindjes dhe perëndimit. Ndërsa 68 për qind e tyre, janë të pakënaqur me pensionet.
Ndërkohë, 83 për qind e të pyeturve, janë pro caktimit të një “kuote lindore” për pozicionet menaxheriale në sektorin e biznesit. 82% e tyre, dëshirojnë që kjo kuotë të zbatohet edhe në përfaqësimin politik. Sipas një studimi të Universitetit të Lajpcigut, më pak se 5% e menaxherëve në politikë, biznes, jurisprudencë dhe shkencë në Gjermani, vijnë nga landet lindore.
Sociologu Raj Kollmorgen, beson se kjo situatë mund të shndërrohet me anë të politikave. Por vetë gjermano- lindorët, mund të bëjnë diçka për situatën e tyre, dhe të mos e shohin veten si viktima. “Ne gjermano-lindorët, nuk duhet ta shohim demokracinë vetëm si një ndërmarrje shërbimi, që u zgjidh problemet, dhe u plotëson dëshirat”- thotë ai. Në vend të kësaj, thotë Kollmorgen, ata duhet të hyjnë në parti politike, të themelojnë shoqata, të shfrytëzojnë për veten e tyre mundësitë e lirisë dhe pjesëmarrjes demokratike./ TIRANA TODAY
