Tensionet që ishin krijuar prej muajsh brenda qeverisë së Draghit vluan të enjten, kur Lëvizja “5 Yjet”, e cila është pjesë e koalicionit të tij të madh, bojkotoi një votëbesim. Draghi më pas marshoi menjëherë drejt pallatit presidencial për të ofruar dorëheqjen e tij.
Por presidenti italian Sergio Mattarella hodhi poshtë përkohësisht ofertën e Draghit për të dhënë dorëheqjen, me shpresën se mund të gjendej një zgjidhje për argumentet që do ta mbanin qeverinë të paprekur. Bisedimet po vazhdojnë midis palëve dhe Draghi do të kthehet në parlament të mërkurën, për të përcaktuar konkluzionet e tij. Ai mund të japë dorëheqjen përfundimisht, ose të thërrasë një votëbesim për të kërkuar të riafirmojë mbështetjen e koalicionit të tij.
Pse ka rëndësi?
Një “kor zërash” jashtë dhe brenda i kanë bërë thirrje Draghit të qëndrojë, duke vënë në dukje se privimi i Italisë nga një qeveri plotësisht funksionale do të minonte përparimin në reformat ekonomike dhe do të vononte miratimin e buxhetit të 2023 deri në vitin e ardhshëm.
Një largim i hershëm i Draghit mund të rrezikojë gjithashtu fondet e BE-së të Italisë, nga fondi i rimëkëmbjes së koronavirusit, në një kohë kur ekonomia është nën presion dhe vendi po përballet me një krizë të paprecedentë energjetike. Draghi vizitoi Algjerinë të hënën për të finalizuar një marrëveshje gazi, për të ndihmuar Italinë të reduktojë varësinë e saj nga gazi rus.
Përveç destabilizimit të ekonomisë së tretë më të madhe të BE-së, dalja e Draghit do ta privonte bllokun nga një prej liderëve të tij më të mençur dhe më me përvojë në një kohë sfidash të paprecedentë nga inflacioni dhe lufta.
Lia Quartapelle, një ligjvënëse dhe zëdhënëse për punët e jashtme për Partinë Demokratike të qendrës së majtë, i tha POLITICO se Evropa po e shikonte “me alarm dhe e shtangur se pse Italia po heq dorë nga dikush me cilësinë e Draghit”.
A do të ndryshojë mendje?
Dilema e Draghit është se ai nuk e sheh pikën për të qenë në një qeveri që nuk është më efektive. Ai nuk është i bindur se qeveria mund të jetë efektive, teksa partnerët e koalicionit kërkojnë të pohojnë identitetin e tyre. “Marrëveshja e besimit që qëndron në themel të veprimit të qeverisë është thyer”, i tha ai kabinetit javën e kaluar.
Shumë në Itali shpresojnë se ai do të ndryshojë mendje. Më shumë se një mijë kryebashkiakë nënshkruan një letër të hapur për Draghit gjatë fundjavës, duke i kërkuar atij të qëndronte. Beppe Sala, kryebashkiaku i Milanos, tha se qytetarët e zakonshëm nuk i kuptojnë arsyet e krizës, dhe se Italia rrezikon të poshtërohet para gjithë botës. Ai shkroi në Facebook: “A ka vërtet një italian që mendon se është mjaft i mirë dhe mund ta zëvendësojë Draghin në mënyrë adekuate në çështjet kombëtare dhe ndërkombëtare? Ju lutem”.
Ish-kryeministri Matteo Renzi, kreu i partisë centriste “Italia Viva”, nisi një peticion për t’i kërkuar Draghit të qëndronte, i cili të hënën kishte mbledhur 90.000 nënshkrime. “Duhet të përpiqemi dhe të besojmë deri në fund… Nuk do të jetë e lehtë, por është në duart e Draghit”, tha Renzi në Twitter.
Po sikur qeveria të shembet?
Rreziku i menjëhershëm është se Italia nuk do të miratojë ligjin e buxhetit për të ndihmuar më të varfërit me krizën e kostos së jetesës dhe për të finalizuar reformat e nevojshme për të zhbllokuar fondet pandemike të BE-së. “Unë nuk e shoh se si mund të bëhet kjo me shpërbërjen e parlamentit, dhe një fushatë zgjedhore në zhvillim”, tha Quartapelle.
Ka edhe rreziqe më të gjera evropiane në mbajtjen e zgjedhjeve tani, tha ajo: “Partitë e krahut të djathtë pritet të fitojnë si koalicion nëse thirret një votim. Italia duhet të jetë një vend që udhëheq integrimin në BE, por në vend të kësaj me një qeveri euroskeptike të krahut të djathtë në pushtet, ajo mund të bëhet një nga pengesat”, tha Quartapelle.
Aleatët e Italisë jashtë vendit, si presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe presidenti francez Emmanuel Macron, kanë theksuar rolin vendimtar të Draghit në stabilizimin e Evropës, dhe ndihmën për të siguruar solidaritetin perëndimor në mbështetjen e Ukrainës kundër Rusisë.
Iryna Vereshchuk, zëvendëskryeministrja e Ukrainës, e quajti Draghin një udhëheqës jopartiak me zemër të madhe: “Me Draghin në qeveri, ne do ta fitojmë luftën”.
Francesco Clementi, profesor në departamentin e politikës në Universitetin e Perugias, tha: “Rënia e Draghit prek Italinë dhe të gjithë komunitetin ndërkombëtar. Do të ketë shumë presion për qeverinë dhe është e vështirë të thuash ‘jo’ nën gjithë atë presion nga komuniteti demokratik ndërkombëtar. Ne nuk mund të përballojmë një Boris Johnson tjetër.”
A dëshiron dikush që ai të heqë dorë?
Pavarësisht mbështetjes ndërkombëtare dhe në vend, projekti i Draghit ende përballet me pengesa të mëdha brenda koalicionit të tij. Ai formoi një koalicion të madh 17 muaj më parë dhe pas kompromiseve të përsëritura, disa nga partitë politike të përfshira po kërkojnë një shans për të ripohuar dallimet e tyre përpara zgjedhjeve të vitit të ardhshëm. Në thelb, ata janë në modalitetin e fushatës, gjë që e bën kompromisin më të vështirë se kurrë.
Lëvizja “5 Yjet” është thellësisht e ndarë nëse duhet të riafirmojë mbështetjen për Draghin apo të tërheqë ministrat e tyre nga qeveria. Një pjesë e lëvizjes u nda një muaj më parë mbi çështjen e dërgimit të armëve në Ukrainë. Ekziston rreziku që një fraksion tjetër mund të shkëputet nëse udhëheqja vendos të largohet nga qeveria.
Partitë e qendrës së djathtë “Forza Italia” dhe partitë e ekstremit të djathtë “League” thanë të dielën se nuk do të vazhdojnë të qeverisin me 5 Yjet “të pabesueshëm dhe të paaftë”. Ata mirëpritën perspektivën e zgjedhjeve të reja.
Çfarë ndodh më pas?
Pasi Draghi t’i drejtohet senatit të mërkurën, ai mund të shkojë drejtpërdrejt për të parë presidentin dhe për të konfirmuar dorëheqjen e tij. Ose, nëse është e qartë se Draghi ka ende mbështetjen e të gjithë koalicionit të tij, ai mund të ndryshojë mendje dhe të vendosë të qëndrojë për të menaxhuar krizën e energjisë dhe kostos së jetesës dhe të miratojë ligjin e buxhetit deri në zgjedhjet e vitit të ardhshëm. Ai gjithashtu, teorikisht, mund të qëndrojë nëse ka një shumicë alternative, megjithëse kjo ka më pak gjasa pasi mandati i Draghit ishte për një qeveri të unitetit kombëtar.
Edhe nëse ai mbetet në detyrë, vështirësitë e Draghit mund të fillojnë. Ekziston rreziku i luftimeve të vazhdueshme për pushtet, pasi partnerët e koalicionit kërkojnë të pohojnë identitetin e tyre në prag të zgjedhjeve të pashmangshme, të planifikuara aktualisht për vitin 2023. Ai mund të luftojë për të çuar përpara reformat e mëdha që ka premtuar. Nëse Draghi jep dorëheqjen, presidenti mund të zhvillojë konsultime me partitë politike për të parë nëse mund të gjendet një shumicë alternative.
Duke qenë se ka pasur tashmë tre ekzekutivë gjatë këtij mandati legjislativ, Mattarella do të kishte më shumë gjasa të shpërndante parlamentin dhe të thërriste zgjedhje, sesa të përpiqej të gjente një administratë alternative. Ky votim ka të ngjarë të zhvillohet në fillim të tetorit. I gjithë procesi do të marrë kohë dhe kjo nuk është diçka që Italia mund ta përballojë lehtësisht. Pas mbajtjes së zgjedhjeve, presidenti duhet të zhvillojë konsultime me partitë për të formuar një qeveri të re. Mund të duhen muaj për të bashkuar administratat në sistemin e përfaqësimit kryesisht proporcional të Italisë. Qeveria e fundit nuk u formua për më shumë se 100 ditë.
Ndërkohë, qeveria e Draghit do të qëndronte në një rol kujdestar, por me kompetenca shumë të reduktuara. Ndoshta nuk do të jetë në gjendje të autorizojë masa për të zbutur efektet e pushtimit të Ukrainës, si ndihma e re për krizën energjetike ose furnizimi i më shumë armëve në Kiev.
Një administratë e përkohshme do të luftonte gjithashtu për të finalizuar reformat e mandatuara nga BE, të tilla si për konkurrencën dhe drejtësinë. Qeveria e re nuk ka gjasa të marrë pushtetin përpara nëntorit, dhe do të ketë pak kohë për të përgatitur dhe miratuar buxhetin. Pavarësisht nëse Draghi do të qëndrojë apo do të shkojë këtë javë, mund të kalojnë shumë muaj para se politika italiane të japë sërish një qeveri efektive.
Burimi i lajmit: POLITICO. Përshtatur nga Tirana Today
