Tre orë nga Sofja, në zemër të maleve të Ballkanit, një rrugë gjarpëruese me gropa të çon në malin Buzludzha, duke të çuar në vendin “UFO e Bullgarisë”.
E ngritur në majë të kodrës, duket një strukturë betoni që mund të shihet prej kilometrash, duke ndjellë shqetësim ata që hedhin sytë mbi të për herë të parë.
Një yll i kuq, simboli i komunizmit, hedh dritë mbi luginën nga maja e kullës së ndërtesës që është e lartë 70 metra. Baza e shtrirë, e ngjashme me anijet kozmike, është identike me një film të hershëm fantastiko shkencor.
Referenca e UFO-së është e justifikuar
Zyrtarisht është quajtur Monumenti i Shtëpisë së Partisë Komuniste Bullgare, por ndryshe njihet si “Monumenti i Buzludzhës”. Ky vend ka tërhequr eksplorues urban nga e gjithë bota që nga mesi i viteve 1990.
Ndërsa qindra memorialë të braktisur komunistë janë të shpërndarë në të gjithë Ballkanin, janë pak ato që mbajnë mjaft intriga.
Për një udhëtim në Monumentin e Buzludzhës duhet të kalosh përmes tokave bujqësore piktoreske dhe fshatrave baritorë. Nuk ka transport publik që lidh këtë pjesë të Bullgarisë, ndaj alternativa e vetme e vizitorëve është që të bëjnë rrugën e vet atje.
Monumenti Buzludzha nuk u vendos në mënyrë të rastësishme në atë vend. Vendndodhja e monumentit në mes të “Kalimit Shipka” është bërë për arsye se në atë vend janë bërë një seri betejash të famshme midis rebelëve bullgarë dhe Perandorisë Osmane në 1868.
Vite më vonë gjatë Luftës Ruso-Turke nga 1877-78 një ushtri e vogël përfundimisht përmbysi osmanët në malin Buzludzha, duke çuar në pavarësinë e Bullgarisë.
Më vonë, më 2 gusht 1891, një grup njerëzish u takuan në majën e këtij mali për të krijuar Partinë e Punëtorëve Social Demokratë të Bullgarsë, e cila më vonë u bë Partia Komuniste Bullgare.
Domethënia historike e këtij mali bëri që qeveria të miratojë një memorial të madh për të festuar progresin komunistëve të Bullgarisë. Në vitin 1981, vetëm tetë vite pas ndërtimit, u zbulua Monumenti Buzludzha.
CNN shkraun se monumenti gjigand ishte i hapur për publikun dhe përdoret për partitë dhe ngjarjet zyrtare derisa rënia e Bashkimit Sovjetik bëri që monumenti të mbyllej në vitin 1989.
Vetëm pas rrëzimit të ideologjisë së majtë, monumenti u la në harresë për shume vite duke bërë që të jëtë në gjendje të keqe. Sot, një numër në rritje i turistëve të apasionuar pas historisë e vizitojnë për të eksploruar këtë faltore të kalbur të komunizmit.
Graffiti mbulon pjesën e jashtme, me slogane “mos harroni kurrë të kaluarën tuaj” dhe “gëzojuni komunizmit” e pikturuar nga hyrja e godinës, e cila është e mbyllur për shumë vite.
Ndërtesa është në formen e një rrethi cilindrik, i cili lidhet me një përmendore të larte dhe gjigande.
Brendësia është e frikshme dhe e parëndësishme. Mbeturinat dhe copat mbeten të shpërndara nëpër dysheme dhe çdo gjurmë i bën jehonë mureve të prishura.
Një shkallë e thyer të çon në auditorin e madh, fillimisht të quajtur Solemn Hall.
Dhoma rrethore është ka një sipërfaqe mbi 500 metra katrorë të zbukuruar me mozaikë të ndërlikuar. Fytyrat e politikanëve të njohur bullgarë, por ashtu dhe të Engelsit, Marksit dhe Leninit, të cilët mbajnë “nën kontroll” sallën.
Catia e muzeut ka rënë me shpejtësi gjatë viteve, duke lejuar që shiu, bora dhe drita të depërtojnë në ndërtesë.
Qendra e tavanit mban një tjetër mozaik të madh të çekiçit ikonik dhe të emblemës së drapërit. Ky tavan me kalimin e kohës, mund të vijë gjithashtu duke u rrëzuar.
Mbi sallën është unaza e jashtme, me më shumë mozaikë dhe pamje mbi Kalimin Shipka. Po të futesh më thellë në zemrën e monumentit shohim që na çon në një sërë tunelesh dhe dhomat e shërbimit, shpesh të mbytura nga shiu, rrënojat dhe rrjetat e merimangave.
Eksplorim i mëtejshëm ndjek tubat e korrozionit poshtë një pasazhi të ngushtë që shkon drejt kullës së fluturimit. Drejt fundit një bosht i vjetër ngrihet vertikalisht në të panjohurën e ndërtesës.
Drita e kuqe me ngjyrë fillon të mbushë hapësirën, duke u filtruar nga yjet komuniste të dëmtuara nga sipër.
Copat e xhamit janë kudo, pasi janë shkatërruar nga plaçkitësit.
Sistemet e ventilimit me ritëm të ulët arrijnë nivelet e sipërme përpara se të kalojë përfundimisht përmes një vrimë çeliku të lejuar hyrjen në majën e ekspozuar të kullës.
Pamjet mbi Malet e Ballkanit janë të bujshme dhe, për ata që nuk kanë frikë nga lartësitë, ngjitja në skelat e vjetëruara dhe të brishta anash murit të kullës është një eksperiencë emocionuese.
E ardhmja e Monumentit të Buzludzhës është e panjohur. Rojet e sigurisë kanë monitoruar pronën në muajt e fundit, duke refuzuar aksesin tek ata që përpiqen të hyjnë brenda.
Shumë njerëz argumentojnë se ajo duhet të shndërrohet në një muze dhe ka plane për të krijuar një projekt restaurimi që do të shihte ekzistencën e strukturës së ruajtur.
Tani për tani, monumenti mbetet në majë të malit Buzludzha, duke u zhdukur si një relike që po vdes dhe po shuan të kaluarën tragjike komuniste të Ballkanit.
Nëse do të restaurohen ose do të mbeten të prishen, intriga e UFO-s së Bullgarisë do të vazhdojnë të tërheqin hulumtuesit urbanë edhe për shumë vite që do të vijnë. Përshati TIRANA TODAY
