Të shkosh te dentisti nuk është kurrë e mirëpritur, por për rusët që jetojnë nën sanksionet e vendosura nga Perëndimi, tani vizitat dentare janë edhe më vështira. Industria dentare ruse është pothuajse tërësisht e varur nga importet evropiane dhe amerikane të pajisjeve dhe materialeve, dhe tani, duke u përballur me një zinxhir furnizimi praktikisht të ngrirë, dentistët po përpiqen të peshojnë alternativat e trajtimeve potencialisht inferiore për pacientët – dhe duhet të rrisin çmimet.
“Të trajtosh dhëmbët ka qenë gjithmonë një luks, por tani edhe më shumë”, thotë Inna, pronare e një klinike dentare në qytetin siberian të Krasnoyarsk. “Pavarësisht se sa kujdeseni për pacientët tuaj, është e pamundur të mbani të njëjtat çmime”.
Inna thotë se çdo pjesë e pajisjes dhe materialit dentar në klinikën e saj importohet “pa përjashtim”, duke renditur mbushjet, implantet, protezat, kurora dhe çimento, midis sendeve të tjera thelbësore. Aty ku më parë këto do të ishin porositur nga furnitorë evropianë, shumë në Gjermani dhe Itali, tani zinxhiri i furnizimit është tharë plotësisht. Tani përveç që duhet paguar me çmime të rritura, importi në shumë raste thjesht nuk është e mundur.
Disa dentistë blenë dhe grumbulluan furnizime në fillim të marsit, para se të hynin në fuqi shumë sanksione perëndimore. Klinika e Innas bleu materiale edhe për vitin e ardhshëm.
“Po të mos e kishim bërë këtë, as nuk e di se çfarë do të bënim tani” thotë ajo. “Tani mund të blini materiale cilësore vetëm nëse dikush ka rezerva dhe çmimet e tyre janë mesatarisht tre herë më të larta se para luftës”.
Ajo jep shembullin e një materiali mbushës amerikan të quajtur Filtek, i cili në shkurt kushtoi 1800 rubla (33 dollarë). “Tani, nuk mund ta gjeni për më pak se 4,300 (79 dollarë)”, thotë ajo.
Stomatologë të tjerë theksojnë se grumbullimi i rezervave nuk mund të bëhen për shumë gjatë. “Materialet mjekësore kanë një jetëgjatësi prej rreth një viti,” thotë Igor Rodin, një ortoped, mjek kryesor dhe pronar i një rrjeti klinikash dentare në Tyumen. Ai thotë se furnizimet e tyre tani janë katër herë më të shtrenjta se dikur. “Para së gjithash, kostoja e materialeve harxhuese – të cilat nevojiten çdo ditë – janë rritur. Letra është më e shtrenjtë, siç janë përparëse dhe nxjerrësit e pështymës”, tha ai.
“Ne nuk mund t’i refuzojmë pacientët”. Nga ana tjetër, pacientët po përballen me fatura të larta. Lidia, një banore në Tyumen, thotë se prej disa vitesh e çon djalin e saj te një ortodont në Chelyuskintsev.
“Më parë, një vizitë fillestare kushtonte 700 rubla (13 dollarë), dhe vizita e dytë ishte 500 (9 dollarë),” thotë ajo. “Tani ata po kërkojnë 1000 (18 dollarë) për vizitën pasuese – çmimet janë dyfishuar”.
Inna thotë se shumica e pacientëve që ajo ka parë kanë qenë “dashamirës” për rritjen e çmimeve, veçanërisht sepse klinika e saj grumbullonte rezerva në mënyrë që të rriste çmimet në mënyrë graduale.
Anestezioni në fillim të vitit kushtonte 700 rubla (13 dollarë); tani është 950 (17,50 dollarë). Një kanal rrënjës së dhëmbit tani kushton 12,000 (220 dollarë) në vend të 8,000 (147 dollarë) para krizës”.
“Ne e kuptojmë se njerëzit nuk kanë më para dhe për shumë nga ta këto janë shërbime të shtrenjta, por çfarë mund të bëjmë? Nuk mund të punojmë me humbje”, thotë ajo.
Shërbimi më i kushtueshëm që ofrojnë klinikat dentare në Rusi është padyshim proteza, veçanërisht implantet. Fusha e implantologjisë është plotësisht e varur nga importet dhe tani është në prag të rënies.
“Gjithmonë kam preferuar të punoj me materiale gjermane, suedeze dhe amerikane”, thotë Ilya Shumakov, një implantolog dhe stomatolog ortopedik nga Novosibirsk. “Implantet premium përdorin përbërje titani, me papastërti minimale”.
“Kjo nuk është diçka në të cilën mund të kurseni,” shton ai, duke thënë se tani shumë materiale thjesht janë zhdukur nga tregu rus.
“Prodhuesit nuk duan të punojnë me shtetin tonë,” thotë ai. “Ju nuk mund të blini gjysmën e asaj që ju nevojitet”.
Rodin thotë se klinikat e tij dentare ranë në të kuqe në tremujorin e parë të 2022.
“Pjesa më e vështirë janë kompanitë e sigurimeve. Ata bëjnë kontrata vjetore që thonë se nuk mund t’i rris çmimet,” thotë ai. “Sot, ne ndjekim listën e çmimeve të vitit 2020 të [kompanisë ruse të sigurimeve] SOGAZ. Dhe ne nuk mund t’i refuzojmë pacientët”.
Ai thotë se u është dashur të përdorin taktikë për vonimin ose shtyrjen e termineve të pacientëve.
“Po, ne filluam t’i shtyjmë terminet, duke thënë se të gjitha terminet janë të zëna – telefononi përsëri brenda një jave. Ne bëmë lojë të pisët, por edhe SOGAZ e bënte të njejtën”.
Më keq se ruletë ruse
Pa pajisjet dhe materialet cilësore, të cilat u duhen edhe doktorëve edhe pacientëve , dentistët po kërkojnë me kujdes alternativa të bëra në vende të tjera. Megjithatë, ata janë të bindur që të mos përdorin produkte vendase, duke përmendur cilësinë e dobët dhe përzgjedhjen e vogël.
“Shikuam se çfarë mund të gjenim në Rusi. Për të qenë i sinqertë, nuk ka asnjë krahasim me materialet e huaja”, thotë Inna nga Krasnoyarsk. “Ne nuk duam që klienti të kthehet tek ne brenda një jave, për shembull, me një mbushje që ka rënë. Në këso raste, ne do të humbasim më shumë sesa do të fitonim”.
Ajo thotë se kishte një nivel besimi dhe sigurie në furnizimet nga Evropa dhe Shtetet e Bashkuara, i cili besim mungon kur bëhet fjalë për homologët rusë.
“Me produktet tona deri tani, është ruletë ruse”, thotë ajo.
Furnizuesit në Kinë kanë qenë të etur për të mbushur boshllëkun në tregun rus. Inna thotë se përfaqësuesit e saj i shkruanin dhe e telefononin drejtpërdrejt, por ajo është e pasigurt.
“Si mjet i fundit, ne do të duhet të kalojmë në Kinë. Ata tani kanë një pozicion unik për të zënë tregun rus. Por ka dyshime nëse do të përfitojmë nga kjo,” thotë ajo.
“Kostoja është e krahasueshme me pajisjet evropiane, por do të duhet të shohim për cilësinë.”
Shumakov ka parë gjithashtu firma kineze që përpiqen të zëvendësojnë importuesit që janë tërhequr.
“Amerikani 3M, për shembull, u largua plotësisht nga Rusia. Tani kinezët po përpiqen të zënë vendin e tyre”, thotë ai. “Ne shikuam implantet e ofruara nga Kina. Duket mirë në letër, por nuk e di se çfarë do të ndodhë në praktikë. Dhe nuk ka njeri për të pyetur.
Të gjithë të tjerët kanë punuar me importe nga Evropa apo Shtetet e Bashkuara, kështu që ata nuk mund të japin asnjë këshillë se cila është më mirë”.
Ka një pjesë të vogël të materialeve dentare të prodhuara dhe të disponueshme brenda vendit, por mendimi për t’i përdorur ato është një “makth” sovjetik.
“Unë e di shumë mirë se çfarë është cilësia”, thotë Shumakov. “Ndonjëherë kam përdorur materialet tona, por vetëm për punë të ndërmjetme. Ato janë të përshtatshme për vendosjen e një mbushjeje të përkohshme, por jo të përhershme.
Masat mbresëlënëse, çimento, materiale mbushëse – e gjithë kjo nuk është e mirë aq sa duhet të jetë”.
Po anestetikët rusë?
“Asnjë dentist që respekton veten nuk do t’i përdorte ato. Është një makth të kalosh sërish te lidokaina në shiringa të mëdha 5cc me hala të trasha. Shpresoj që të mos bëhet kështu,” thotë Shumakov.
Për pacientët, gjithashtu, mendimi për t’u rikthyer në trajtimet dentare me cilësi të dobët të epokës sovjetike – kur dentistët kishin zgjedhje të kufizuar materialesh dhe nuk kishin pajisje moderne dhe mbikëqyrje – është një perspektivë e tmerrshme.
“Unë nuk dua të arrij në pikën ku duhet të përdorim [implantet ruse për trajtimin tim],” thotë Olga Kerimova, një banore e Krasnoyarsk. “Më kujtohet ende se çfarë është stomatologjia sovjetike. Më kujtohen ato mbushje të verdha dhe dhëmbë hekuri. Jo faleminderit. Nuk dua të kthehem në BRSS”.
‘Bëj gjithçka tani’
Pavarësisht çmimeve, njerëzit që kanë nevojë për një dentist nuk mund t’ia shtyj trajtimin pafundësisht. Inna inkurajon njerëzit që të kontrollojnë dhëmbët e tyre përpara se të shfaqen probleme më serioze – dhe të kushtojnë edhe më shumë.
“Çmimet do të vazhdojnë të rriten, kështu që është më mirë të bëjmë gjithçka tani”, thotë ajo. “Njerëzit nuk janë idiotë. Ata dinë të llogarisin, veçanërisht në një krizë. Ata e dinë se një zgavër nuk do të largohet vetë. Nëse nuk i vendosni një vulë për 7,000 rubla, atëherë do t’ju duhet të trajtoni kanalet më vonë për më shumë se 12,000 rubla.
Shumakov thotë se klinika e tij pati një fluks njerëzish në mars që donin të trajtonin dhëmbët me çmimet e vjetra dhe se edhe tani nuk ka mungesë të pacientëve.
“Shpresoj se problemet me furnizimet do të zgjidhen dhe do të kemi me çfarë të punojmë”, thotë ai. /evropaelire
