Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Kryesore

Rrugëtimi i Elvira Dones; Nga arratia prej komunizmit tek burrneshat shqiptare

8 vjet ago
in Kryesore, Kultura, Të Gjitha
Rrugëtimi i Elvira Dones; Nga arratia prej komunizmit tek burrneshat shqiptare

Elvira Dones është një nga shkrimtaret më të rëndësishme bashkëkohore shqiptare. Dhe pakkush e ka vënë re këtë gjë. Gazeta zvicerane “Neue Zürcher Zeitung” i ka kushtuar asaj një artikull të veçantë, duke treguar gjithë rrugëtimin e shkrimtares shqiptare; nga arratia prej sistemit komunist e deri tek vepra e saj e fundit që flet për virgjëreshat e betuara apo burrneshat shqiptare, të përmbledhura në romanin “Hana”.

Elvira Dones jeton në Meride, në qytetin e Ticinos, konkretisht në jugun e Zvicrës. Ajo shkruan në shqip dhe italisht. “Për çdo libër, keni mundësi të zgjidhni midis dy gjuhëve”, thotë shkrimtarja dhe regjisorja nga Shqipëria.

I vetmi libër i saj i shkruar në gjuhën gjermane është romani “Hana”, të cilin ajo e prezantoi për herë të parë në “Literaturhaus Zürich”, ku fjalët e para të veprës janë  shkruar në italisht; “Vergine giurata”.

Dones shkruan në një gjuhë që nuk është shumë e përhapur, dhe  zviceranët nuk e njohin aq shumë. Por, ashtu si ajo duhet gjithmonë të mbani gjallë gjuhën amtare.

Dones udhëton rregullisht në vendin e saj të origjinës. Atdheu është një peshë e rëndë. Edhe pse Elvira Dones jeton në Zvicër, ajo e kupton Shqipërinë. Kur ajo është në Shqipëri, ajo mendon për Zvicrën. Ose për Uashingtonin dhe San Franciskon, ku jetoi me familjen e saj për 11 vjet. “Në zemrën time ka vend për shtëpi të ndryshme – por në shtëpi ndjehem  më mirë se kudo, si në boten e letërsisë time”.

Papritmas, liria në horizont

Dones ishte 28 vjeç kur mbërriti në Zvicër më 25 tetor të vitit 1988. Ishte një vendim prej 30 sekondash. Dones punoi për televizionin shtetëror të Shqipërisë në atë kohë dhe u dërgua në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Milano për të shpërndarë filmat shqiptarë. Në Milano takoi përsëri gazetarin zviceran Vasco Dones, të cilin e kishte takuar dy vjet më parë në një panair në Danimarkë. Gruaja e re vendosi për ta ndjekur atë përgjatë kufirit në Zvicër.

“Papritur, kam pasur lirinë në mendjen time”, thotë ajo, e cila u rrit nën shtypjen e ashpër të regjimit komunist. Por lirinë e fituar i duhej ta paguante shtrenjtë. Në Shqipëri, ajo u dënua në mungesë për tradhti. Në librin e saj të parë, “Senza bagaglio”, Dones tregon historinë e saj. Është teksti i vetëm autobiografik.

Megjithatë, Shqipëria dhe çështja e lirisë luajnë një rol qendror në shumë romane dhe rrëfime të saj, përfshirë “Hana”, i vetmi roman i përkthyer në gjermanisht, botuar nga “Ink Press” me seli në Cyrih.

Alba Rohrwacher në rolin e Hanës, në filmin e Laura Bispuris, “Virgjëreshat e betuara”

“Hana” tregon historinë e një gruaje të re nga malet veriore shqiptare, e cila në moshën 19- vjeçare heq dorë  nga feminiteti i saj. Hana është një “burrneshë”. Sipas ligjit të lashtë shqiptar, Kanunit, gratë e reja mund t’i fitojnë të drejtat e njeriut dhe të udhëheqin një jetë të pavarur nëse betohen për gjithnjë të mbeten virgjëresha. Dones ka hulumtuar këtë traditë të vdekur dhe ka filmuar një dokumentar për këtë, pasi ka punuar më parë me romanin.

“Është e rrezikshme të shikoni botën vetëm nga tavolina jote juaj”

Me romanin “Hana” ajo u jep lexuesve një protagoniste idiosinkretike, të zhdukur, e cila e gjen lirinë e saj nëpërmjet betimit, përmes lirisë së paprekshme. Ende në mërgim, Hana insiston në autonominë e saj dhe thotë: “Nuk mund ta nxitoj shpirtin tim”.

Elvira Dones është një transmetuese e zellshme dhe e gjallë, duke kombinuar dialogë të rastësishëm. Romani u filmua gjithashtu nën drejtimin e Laura Bispuri, (“Virgjëresha e betuar”, Berlinale 2015).

Vetëm Elvira Dones është nga ato regjisore që preferon të prodhojë një dokumentar pa u shfaqur në kamera. Ajo ka bërë filma për RSI dhe aktualisht po punon për një autobiografi të shkrimtarit Ticinese Alberto Nessi. “Më pëlqen të marr kamerën dhe të shoh botën përmes saj”. “Është e rrezikshme ta shikosh botën vetëm nga tavolina jote”. TIRANA TODAY

Tags: arratiaburrneshatElvira Doneskomunizmitrrugëtimishqiptare

TË LIDHURA

“Vlora dhe Dibra, zonat më të prekura nga zjarret”/ Vengu: 24 vatra mbeten aktive, ndërhyrja nga ajri vijon nesër
Aktualitet

“Vlora dhe Dibra, zonat më të prekura nga zjarret”/ Vengu: 24 vatra mbeten aktive, ndërhyrja nga ajri vijon nesër

22:36 | 26/07/2025
Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë
Aktualitet

Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

22:34 | 26/07/2025
U arratis nga dhomat e paraburgimit në dhjetor/ Arrestohet Nazmi Liçi, në kërkim për grabitje në Elbasan
Aktualitet

U arratis nga dhomat e paraburgimit në dhjetor/ Arrestohet Nazmi Liçi, në kërkim për grabitje në Elbasan

21:36 | 26/07/2025
Next Post
Ylli i Milanit shantazhohet nga këngëtarja shqiptare

Ylli i Milanit shantazhohet nga këngëtarja shqiptare

Dhuna në Parlament/ Xhaferi aprovon kërkesën për paraburgimin e deputetëve

Dhuna në Parlament/ Xhaferi aprovon kërkesën për paraburgimin e deputetëve

Reagon Bashkim Fino: Duka të mos tallet me PS, i ka bërë ndere

Reagon Bashkim Fino: Duka të mos tallet me PS, i ka bërë ndere

JU REKOMANDOJMË

Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

22:34 | 26/07/2025
Kapet vrasësi shqiptar me pagesë, plagosi dy persona për llogari të mafias turke

Kapet vrasësi shqiptar me pagesë, plagosi dy persona për llogari të mafias turke

15:54 | 19/07/2025
Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

15:27 | 21/06/2019
Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

16:45 | 21/07/2025




TË FUNDIT

Çfarë është “Nicki Minaj Challenge” që po çmend TikTok-un?
Showbizz

Çfarë është “Nicki Minaj Challenge” që po çmend TikTok-un?

by mirseda
22:57 | 26/07/2025
0

Një trend i ri në TikTok po sfidon gravitetin: përdoruesit qëndrojnë mbi pirgje sendesh të çuditshme, nga...

Krasniqi: Kryeneçësia e Kurtit dhe partisë së tij ishin më e madhe se Kosova dhe demokracia

Krasniqi: Kryeneçësia e Kurtit dhe partisë së tij ishin më e madhe se Kosova dhe demokracia

22:55 | 26/07/2025
“Vlora dhe Dibra, zonat më të prekura nga zjarret”/ Vengu: 24 vatra mbeten aktive, ndërhyrja nga ajri vijon nesër

“Vlora dhe Dibra, zonat më të prekura nga zjarret”/ Vengu: 24 vatra mbeten aktive, ndërhyrja nga ajri vijon nesër

22:36 | 26/07/2025
Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

22:34 | 26/07/2025
“Rashford e nis nga stoli, Barça nuk ka bërë goditje të madhe me të”

“Rashford e nis nga stoli, Barça nuk ka bërë goditje të madhe me të”

21:38 | 26/07/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com