Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Kryesore

Rrugëtimi i Elvira Dones; Nga arratia prej komunizmit tek burrneshat shqiptare

8 vjet ago
in Kryesore, Kultura, Të Gjitha
Rrugëtimi i Elvira Dones; Nga arratia prej komunizmit tek burrneshat shqiptare

Elvira Dones është një nga shkrimtaret më të rëndësishme bashkëkohore shqiptare. Dhe pakkush e ka vënë re këtë gjë. Gazeta zvicerane “Neue Zürcher Zeitung” i ka kushtuar asaj një artikull të veçantë, duke treguar gjithë rrugëtimin e shkrimtares shqiptare; nga arratia prej sistemit komunist e deri tek vepra e saj e fundit që flet për virgjëreshat e betuara apo burrneshat shqiptare, të përmbledhura në romanin “Hana”.

Elvira Dones jeton në Meride, në qytetin e Ticinos, konkretisht në jugun e Zvicrës. Ajo shkruan në shqip dhe italisht. “Për çdo libër, keni mundësi të zgjidhni midis dy gjuhëve”, thotë shkrimtarja dhe regjisorja nga Shqipëria.

I vetmi libër i saj i shkruar në gjuhën gjermane është romani “Hana”, të cilin ajo e prezantoi për herë të parë në “Literaturhaus Zürich”, ku fjalët e para të veprës janë  shkruar në italisht; “Vergine giurata”.

Dones shkruan në një gjuhë që nuk është shumë e përhapur, dhe  zviceranët nuk e njohin aq shumë. Por, ashtu si ajo duhet gjithmonë të mbani gjallë gjuhën amtare.

Dones udhëton rregullisht në vendin e saj të origjinës. Atdheu është një peshë e rëndë. Edhe pse Elvira Dones jeton në Zvicër, ajo e kupton Shqipërinë. Kur ajo është në Shqipëri, ajo mendon për Zvicrën. Ose për Uashingtonin dhe San Franciskon, ku jetoi me familjen e saj për 11 vjet. “Në zemrën time ka vend për shtëpi të ndryshme – por në shtëpi ndjehem  më mirë se kudo, si në boten e letërsisë time”.

Papritmas, liria në horizont

Dones ishte 28 vjeç kur mbërriti në Zvicër më 25 tetor të vitit 1988. Ishte një vendim prej 30 sekondash. Dones punoi për televizionin shtetëror të Shqipërisë në atë kohë dhe u dërgua në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Milano për të shpërndarë filmat shqiptarë. Në Milano takoi përsëri gazetarin zviceran Vasco Dones, të cilin e kishte takuar dy vjet më parë në një panair në Danimarkë. Gruaja e re vendosi për ta ndjekur atë përgjatë kufirit në Zvicër.

“Papritur, kam pasur lirinë në mendjen time”, thotë ajo, e cila u rrit nën shtypjen e ashpër të regjimit komunist. Por lirinë e fituar i duhej ta paguante shtrenjtë. Në Shqipëri, ajo u dënua në mungesë për tradhti. Në librin e saj të parë, “Senza bagaglio”, Dones tregon historinë e saj. Është teksti i vetëm autobiografik.

Megjithatë, Shqipëria dhe çështja e lirisë luajnë një rol qendror në shumë romane dhe rrëfime të saj, përfshirë “Hana”, i vetmi roman i përkthyer në gjermanisht, botuar nga “Ink Press” me seli në Cyrih.

Alba Rohrwacher në rolin e Hanës, në filmin e Laura Bispuris, “Virgjëreshat e betuara”

“Hana” tregon historinë e një gruaje të re nga malet veriore shqiptare, e cila në moshën 19- vjeçare heq dorë  nga feminiteti i saj. Hana është një “burrneshë”. Sipas ligjit të lashtë shqiptar, Kanunit, gratë e reja mund t’i fitojnë të drejtat e njeriut dhe të udhëheqin një jetë të pavarur nëse betohen për gjithnjë të mbeten virgjëresha. Dones ka hulumtuar këtë traditë të vdekur dhe ka filmuar një dokumentar për këtë, pasi ka punuar më parë me romanin.

“Është e rrezikshme të shikoni botën vetëm nga tavolina jote juaj”

Me romanin “Hana” ajo u jep lexuesve një protagoniste idiosinkretike, të zhdukur, e cila e gjen lirinë e saj nëpërmjet betimit, përmes lirisë së paprekshme. Ende në mërgim, Hana insiston në autonominë e saj dhe thotë: “Nuk mund ta nxitoj shpirtin tim”.

Elvira Dones është një transmetuese e zellshme dhe e gjallë, duke kombinuar dialogë të rastësishëm. Romani u filmua gjithashtu nën drejtimin e Laura Bispuri, (“Virgjëresha e betuar”, Berlinale 2015).

Vetëm Elvira Dones është nga ato regjisore që preferon të prodhojë një dokumentar pa u shfaqur në kamera. Ajo ka bërë filma për RSI dhe aktualisht po punon për një autobiografi të shkrimtarit Ticinese Alberto Nessi. “Më pëlqen të marr kamerën dhe të shoh botën përmes saj”. “Është e rrezikshme ta shikosh botën vetëm nga tavolina jote”. TIRANA TODAY

Tags: arratiaburrneshatElvira Doneskomunizmitrrugëtimishqiptare

TË LIDHURA

“42-vjeçari plagoset duke shuajtur zjarrin në Kopaçez të Delvinës, niset me urgjencë në spitalin e djegieve në QSUT”
Aktualitet

“42-vjeçari plagoset duke shuajtur zjarrin në Kopaçez të Delvinës, niset me urgjencë në spitalin e djegieve në QSUT”

09:28 | 26/07/2025
Shefi i komisariatit të Delvinës pësoi djegie gjatë shuarjes së zjarrit në Senicë dhe u nis me helikopter drejt Tiranës
Aktualitet

Shefi i komisariatit të Delvinës pësoi djegie gjatë shuarjes së zjarrit në Senicë dhe u nis me helikopter drejt Tiranës

18:32 | 25/07/2025
Makina luksoze Maserati përfshihet nga flakët në aksin Sarandë-Gjirokastër, shpëton shoferi
Aktualitet

Makina luksoze Maserati përfshihet nga flakët në aksin Sarandë-Gjirokastër, shpëton shoferi

15:38 | 25/07/2025
Next Post
Ylli i Milanit shantazhohet nga këngëtarja shqiptare

Ylli i Milanit shantazhohet nga këngëtarja shqiptare

Dhuna në Parlament/ Xhaferi aprovon kërkesën për paraburgimin e deputetëve

Dhuna në Parlament/ Xhaferi aprovon kërkesën për paraburgimin e deputetëve

Reagon Bashkim Fino: Duka të mos tallet me PS, i ka bërë ndere

Reagon Bashkim Fino: Duka të mos tallet me PS, i ka bërë ndere

JU REKOMANDOJMË

Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

15:27 | 21/06/2019
Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

16:45 | 21/07/2025
Shëngjin, Shpërthen bombola e gazit në banesë, plagoset një 64-vjeçare

E rëndë në Shëngjin/ Ra në kontakt me rrymën elektrike dhe u rrëzua nga skela, humb jetën 32-vjeçari

18:44 | 19/07/2025
Kryen parakalim të gabuar në aksin Librazhd-Qafë Thanë, policia gjobit me 100 mijë lek 2 drejtuesit

Kryen parakalim të gabuar në aksin Librazhd-Qafë Thanë, policia gjobit me 100 mijë lek 2 drejtuesit

15:49 | 18/07/2025




TË FUNDIT

Nxehtësia ekstreme një kërcënim i padukshëm që përshpejton plakjen biologjike
Aktualitet

Nxehtësia ekstreme një kërcënim i padukshëm që përshpejton plakjen biologjike

by mirseda
09:32 | 26/07/2025
0

Ndërsa valët e të nxehtit vazhdojnë të djegin pjesë të Hemisferës Veriore, shkencëtarët po zbulojnë një tjetër...

“42-vjeçari plagoset duke shuajtur zjarrin në Kopaçez të Delvinës, niset me urgjencë në spitalin e djegieve në QSUT”

“42-vjeçari plagoset duke shuajtur zjarrin në Kopaçez të Delvinës, niset me urgjencë në spitalin e djegieve në QSUT”

09:28 | 26/07/2025
Banorët e Delvinës: ‘Fatkeqësi e jashtëzakonshme, na janë djegur të gjitha, s’kemi as ujë, as drita.’”

Banorët e Delvinës: ‘Fatkeqësi e jashtëzakonshme, na janë djegur të gjitha, s’kemi as ujë, as drita.’”

09:07 | 26/07/2025
“Dita më e nxehtë sot, me temperatura deri në 43°C. Ministria e Mbrojtjes: Rrezik maksimal për zjarre në të gjitha qarqet.”

“Dita më e nxehtë sot, me temperatura deri në 43°C. Ministria e Mbrojtjes: Rrezik maksimal për zjarre në të gjitha qarqet.”

09:04 | 26/07/2025
Shëngjin, Shpërthen bombola e gazit në banesë, plagoset një 64-vjeçare

Sarandë: Citroeni përplaset me motor, 27-vjeçari dërgohet me helikopter në Tiranë

18:43 | 25/07/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com