Fronti “grek-shqiptar” është më i vështirë dhe më kompleks se “fronti” me Shkupin. Në këtë rast, dy ministrat e Jashtëm nuk flasin për identifikimin gjeografik, por për gjeografinë reale, që përfshin tokën e dy vendeve.
Ndarja politike është e përhapur si në Greqi ashtu edhe në Shkup, me rastin e marrëveshjes së Prespës. Qeveria e Athinës ka vetëm 2 deputetë përpara rënies, ndërsa qeveria e Shkupit, përkundër profilit evropian që Zoran Zaev po përpiqet të tregojë, është në konflikt të drejtpërdrejtë me pallatin presidencial të Gjorge Ivanov. Aktualisht, diskutimet në Greqi janë të kufizuara në atë që po ndodh, por në Shkup vështirësitë tashmë kanë filluar, pasi Presidenti nuk e ka ratifikuar marrëveshjen.
Kryeministri i Shkupit tashmë ka harruar “Veriun”, por edhe “Ish Republikën Jugosllave”, dhe në të gjitha referencat e tij jashtë vendit, pavarësisht faktit që është kontradiktore, i referohet “Maqedonisë”.
Kjo, sigurisht, është një përpjekje për të bindur brendësinë e asaj që do të vijë, se identiteti maqedonas është ruajtur dhe se marrëveshja është në interesin në të mirë të vendit. Ky qëndrim është përforcuar nga fakti se deri më sot, madje as Kryeministri i Greqisë, nuk është përpjekur të kundërshtojë z. Zafe duke i kërkuar atij që të përdorë ose emrin e përkohshëm të vendit “Maqedonia” ose “Maqedonia Veriore” e dakorduar.
Edi Rama vjen para se zhurma të ulet
Shkupi shqipfolës ka deklaruar shumë herët se ata do të mbështesin marrëveshjen me Greqinë. Megjithatë, këto zëra ndryshuan, duke i bërë jehonë kur televizioni shtetëror i Shqipërisë, duke iu referuar burimeve “të mirë-informuara”, iu referua një plani për të “shfarosur” Shqipërinë nga Greqia dhe Shkupi. “Burimet e mirë-informuara” i referohen një angazhimi të rrezikshëm kundër Edi Ramës, nga ana nacionaliste greke, e cila mbështet aneksimin e “Epirit të Veriut” në Greqi.
Pak ditë më parë, Ministri i Jashtëm grek Nikos Kotzias kishte shprehur vlerësimin se çështja kombëtare e Greqisë me Shqipërinë do të ishte zgjidhur duke nënshkruar një marrëveshje para se të përfundonte në verë. Është e qartë se nxitimi i Kotzia-s është një sfidë personale, por presionet nga të gjitha anët pranojnë Greqinë të gjunjëzuar ekonomikisht për të hequr kundërshtimet e saj, me shpërblime edhe mikronë; dhe të lejojë rritjen e ndikimit evropian dhe amerikan në Ballkan.
Situatë e luftës
Në fakt, Greqia dhe Shqipëria nuk nënshkruan kurrë një marrëveshje paqeje pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore. Heqja e njëanshme e “situatës së luftës” erdhi në vitin 1987 nga qeveria e atëhershme greke, por nuk është e vlefshme, pasi as nuk është publikuar as nënshkrimi i Presidentit të Republikës Greke, as nga është publikuar në fletoren zyrtare.
Në fakt, marrëveshja e fundit e nënshkruar për Epirin e Veriut është marrëveshja e 17 majit në Korfuz, në vitin 1914, me të cilën Autonomia e Epirit të Veriut u pranua ndërkombëtarisht, pa asnjë tekst tjetër ndërkombëtar që mund të përdoret për ta ndaluar atë. Linja kufitare midis Greqisë dhe Shqipërisë ekziston vetëm de facto dhe jo de jure. Ajo që “ndryshoi” rrjedhën e gjërave ishte ajo që ndodhi pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore.
Është fakt historik që në vitin 1946, pas kërkesës së Greqisë për kthim / rimbursim të Epirit të Veriut në Greqi, katër ministrat e jashtëm të fuqive fitimtare të Luftës së Dytë Botërore e bënë kërkesën të pranuar pas nënshkrimit të paqes me Austrinë dhe Gjermaninë. Marrëveshja e paqes me të parën u nënshkrua në vitin 1955, me të dytën në vitin 1990. Në bazë të marrëveshjeve paraprake, Greqia duhet të marrë kontrollin e Epirit të Veriut dhe pastaj të nënshkruajë një traktat paqeje me Shqipërinë me qëllim që ta zgjidhë çështjen përfundimisht.
Çfarë përfshin dialogu
Opozita e Greqisë akuzon qeverinë për të ushtruar, si në rastin e Shkupit, diplomacinë sekrete dhe dialogun me Shqipërinë. Nikos Kotzias, në përgjigje të akuzave, bëri një deklaratë që ndoshta ka nevojë për shumë interpretime. “Çështja e Chamidas u pranua nga disa në vitet 1990”.
Megjithatë, ai kategorikisht kundërshtoi çdo përmendje të pretendimeve shqiptare të Tsamidas në rastet e pazgjidhura, pavarësisht faktit se kjo çështje krijon vibrime në skenën politike të Shqipërisë.
Sipas informacionit të dhënë në formën e rrjedhjeve, Maximos, çështja në rendin e ditës është përcaktimi i Zonës Ekonomike Ekskluzive (ZAZ), heqja e luftës midis Athinës dhe Tiranës, ruajtja e pakicave kombëtare greke në Shqipëri dhe ndryshimet në librat shkollorë, si dhe zhvarrosja e eshtrave të ushtarëve grekë të vrarë në vitet 1940. Me pak fjalë, duket se Greqia është tërhequr nga pretendimi i helenizmit në Epirin e Veriut dhe kthimi i këtij territori gjeografik në territorin grek.
Çështja e madhe e diskutimeve duket të jetë çështja e ndarjes së EEZ, pasi Presidenti i Shqipërisë, i cili kohët e fundit refuzoi të nënshkruante marrëveshjen, është në përputhje me logjikën turke të gjërave, domethënë mosnjohjen e 12 milje detare, në të vërtetë, se qeveria shqiptare “shet” detin e saj në Greqi.
Çështja e Chamidas
Problemi me Chamidians u krijua kur, në vitin 1926, diktatori grek Theodoros Pangalos njohu si minoritet shqiptar Chameds myslimane të Prefekturës së Thesprotisë. Ata nuk morën pjesë në programin e shkëmbimit të popullsisë dhe në thelb kërkuan që ata të mbeteshin në territorin grek. Gjatë viteve, ata kanë shkuar në Shqipëri, duke akuzuar Greqinë për shtypje, heqjen e dhunshme të pronës dhe tani duke pretenduar pronën dhe kompensimin.
Nga 4,000 familjet e regjistruara në Thesprotia, Shqipëria tani pretendon se është më shumë se 30,000. Edi Rama argumenton se çështja e Tsamidis ekziston dhe se ata kanë një të drejtë absolute për të kërkuar pronë në të gjithë Epirin, duke e bërë të qartë se Greqia nuk është subjekt i një çështjeje territoriale dhe se kjo nuk mund të qëndrojë.
Shkurtimisht, Z. Rama shpjegon se Shqipëria është e gatshme të njohë 12 milje detare dhe ZEZE Greke nëse Greqia nënshkruan paqen dhe në mënyrë të pakthyeshme dhe përfundimtare i jep rajonin e Epirit të Veriut, i cili sipas të drejtës ndërkombëtare i takon Greqisë, dhe jo Shqipërisë.
Burimi: sigmalive.com
Përshtati: Tirana Today
