Për këdo që njihet me revistat e modës, termi ‘lakuriq’ – referuar një ngjyre dhe jo një gjendje të zhveshur – është në shumicën e kohës pjesë e fjalorit të përditshëm. Përdorur sinonimisht me “mish të zjarrtë”, është një mbiemër që përflitet në mënyrë të gjerë për çdo ngjyrë, nga e bardha deri në shampanjë. Kur Beyoncé shkoi në Met Ball me një fustan të butë “Givenchy”, kur Michelle Obama u vesh ngjyrë bezhë për të takuar Dukën dhe Dukeshën e Kembrixhit dhe kur Kim Kardashian mbante një pallto të zbehtë pink, botimet “stil” i përshkruanin në mënyrë të përsëritur veshjet e tyre si “lakuriq”ose “ngjyrë-mishi”. Toni i mishit në fjalë tregonte qartë lëkurën e zbehtë, në vend të lëkurës së grave që mbanin rrobat.
Lakuriq është shpesh një nocion i verbër për shkrimtarët e modës, të paktën kështu e kanë cilësuar ata, ndonëse pjesërisht u është dhënë besim nga organizatat përkatëse. Pantone, autoriteti me famë dhe fuqi botërore te ngjyrat, ka një hije “të zhveshur” (një trëndafil i zbehtë), që shton një shkëlqim të pranueshëm për përdorimin e termit. Deri në vitin 2015, fjalori përkufizoi “lakuriq” atë fenomen që lidhet me lakuriqësinë ose ka ngjyrën e lëkurës së një personi të bardhë.
Interpretimi i afërt i “lakuriqësisë” është një çështje nga e cila edhe Kim Kardashian nuk ka mbetur pas, siç theksohet në një shkrepje të fustanit në minutën e fundit në tapetin e kuq të Kanës në maj. “Duhej të përpiqeshim të errësonim veshjen e rrjetit të zhveshur nën shtresën e argjendit, sepse ishte shumë e lehtë për ta përputhur me lëkurën time”, shpjegoi Kardashian në faqen e saj në lidhje me një fustan të dizenjuar nga projektuesi Lan Yu Couture. “Kishim vetëm dy orë kohë para se të nisnim për në Kanë, kështu që ne vendosëm disa qese çaji Earl Grey në një lavaman dhe fustanin për rreth 30 minuta për ta ngjyrosur atë.
Ngjyrë lëkure e thellë
Një brez i ri i shitësve të modës dhe bukurisë po përditëson definicionin e lakuriqësisë dhe kapitalizimit në një treg të lënë pas dore nga markat tradicionale. Realizimi që lakuriqësia nuk ishte gjithëpërfshirëse erdhi kur isha duke parë Olimpiadën e vitit 2012. Gabby Douglas ishte duke konkurruar dhe kishte veshur një mbulesë që nuk përputhej me tonin e saj të lëkurës. Ishte hera e parë që me të vërtetë u vu në dukje se ky ishte një problem “, shpjegon Catalina Girald, CEO i markës së brendshme të SHBA, Naja.
Naja filloi linjën e saj të “Nude For All”, që përfshinte shtatë hije, në maj të vitit 2016. “Ne e quajtëm mbledhjen “Nude For All”, sepse ne besojmë se duhet të përcaktohet lakuriqësia,” shpjegoi Girald. “Në vend të emërtimit të ngjyrave të ndryshme, ne e quanim çdo hije si Nude 01, Nude 02, Nude 03 dhe kështu me radhë për të nxjerrë në pah dëshirën tonë për lakuriqësinë dhe kjo nuk do të thotë ndonjë ngjyrë të veçantë, përveçse një gamë. Çdo grua duhet të ketë një nude që të përputhet me lëkurën e saj.
Mahogany Blues, e cila gjithashtu lancoi këtë vit, stilon veshje të valleve në një varg tonesh të lëkurës për kërcimtarë të cilët paraprakisht duhet të blejnë veshjet e lehta dhe t’i bojisin ato. “Ne kemi pasur një reagim të madh nga njerëzit që vlerësojnë vetëm faktin se ka një kompani që punon për të ripërcaktuar ‘lakuriqësinë’ duke krijuar veshje lakuriqëse dhe që kujdesen për tonet e errëta të lëkurës”, tha themeluesi Whitney Bracey. “Ne kemi pasur një ndjeshmëri shumë të vogël të negativitetit, por kjo duhet të pritet kur ndryshohet një standard që për njerëzit nuk shfaq probleme”.
Në korrik 2016 “FleshTone.net” u lançua në Australi. Qëllimi ishte krijimi i një destinacioni të vetëm në internet për të hyrë në gjeneratën e re të markave që zgjerojnë përkufizimin e ‘lakuriqësisë’. E përshkruar në Amazona për produktet lakuriq, Flesh Tone ofron produkte nga më të ndryshme që njerëzit mund ti porosisin online.
Ndoshta është e çuditshme që ripërcaktimi i “lakuriqësisë” kufizohet kryesisht tek bizneset fillestare. Grupet e pakicave janë të vendosur të jenë pjesë përbërëse e më shumë se gjysmës së popullsisë amerikane deri në vitin 2050, sipas Byrosë së Regjistrimit të SHBA-së, kështu që heqja e vijës ndarëse ndërmjet ‘të bardhës’ dhe ‘të gjithë të tjerave’ nuk ka vetëm kuptim etik, por edhe kuptim financiar.
Shumë botime të zakonshme të modës kanë mbajtur shënime. “Fjala ‘lakuriq’ ka mbetur prapa nga një industri e modës e cila sot e mbron diversitetin nëpër pasarela, revista dhe fushata të mëdha të reklamave buxhetore”, thotë Julia Hobbs, redaktore e lajmeve të modës së Vogue. “Në vitin 2016, ideja se mund të ketë një ton të vetëm të lëkurës që i atribuohet fjalës ‘lakuriq” ndihet tërësisht e vjetërsuar. Një pikëpamje nga Charlotte Moore, redaktore e revistës InStyle: “Si markë e modës jemi shumë të kujdesshëm në lidhje me mënyrën se si ne përdorim fjalën lakuriq apo ngjyrë mishi”.
Përtej të zbehtës
Si një kërkim i shpejtë në internet, duke verifikuar, përdorimi i zbehtë i termit vazhdon. Gjuha e modës ka forma të ndryshme në këtë drejtim. Pendët, thekët, qëndisjet me rruaza të vogla dhe gjurmët e kafshëve janë përmbledhur në fushën e modës shpesh si elementë fisnorë. Ekzotikët kanë tendencë të referohen kudo përveçse në Amerikën e Veriut dhe Evropë.
Shfaqja e koleksionit të pranverë/verë të vitit 2016, “Valentino”, thuhet se u frymëzua nga Afrika ‘primitive’ dhe ‘e egër’, duke çuar deri në akuza për përvetësim kulturor. Më shumë kundërthënje, koleksioni i pranverë/verë 2013 i Dolce & Gabbana u kritikua gjerësisht për përdorimin e imazheve të zymta në një koleksion që shfaqte një model të vetëm të zi në pothuajse 100 pamje.
Industria e modës nuk konstaton probleme, por qëndrimet e saj janë skeptike ndaj çështjeve më të gjera kulturore, shpesh të bazuara në injorancë por jo në racizëm, thotë Bracey: “Mendoj se si shumë prej nesh, industria e modës përdor terma që janë kushtëzuar për ta përdorur pa e kuptuar se është e pandjeshme. Me njohuri dhe ndërgjegjësim vjen mirëkuptimi.”
Ky ndryshim në raportin e të kuptuarit është evidentuar përtej fushës së modës. Vitin e kaluar, pas një fushate online, përkufizimi i Merriam Webster për “lakuriqësinë” u ndryshua për të pasur një ngjyrë që përputhet me tonet e lëkurës së individit ose “duke i dhënë pamjen e lakuriqësisë”. Dhe u nënshkrua një ligj nga Barak Obama në maj 2016, duke zëvendësuar termat ‘oriental’ dhe ‘negro’ me ‘aziatiko-amerikan’ dhe ‘afriko-amerikan’ në ligjet federale të SHBA-së.
Ndryshimi ndodhi gradualisht dhe brezi i ri i markave “lakuriqe” është vetëm fillimi, thotë Bracey. “Sa më shumë që njerëzit flasin për këto gjëra dhe hedhin dritë mbi to, aq më shumë ata do të dinë se jo çdo gjë është në rregull. Do të doja të shihja lakuriqësinë e definuar, si një ngjyrë që përzihet në spektrin e ngjyrave të lëkurës njerëzore.”
Përshtati nga BBC Culture për Tirana Today, Anisa Hajdari
