Sikurse dihet, “Beteja e Francës” në fillim verën e vitit 1940, shkaktoi mundjen e Aleatëve përballë Gjermanisë naziste. Pjesa më e madhe e territorit francez u vendos nën pushtimin gjerman, ndërsa pjesa tjetër iu la qeverisë-kukull të Marshallit Petain. Por, kishte një mundësi për të shmangur atë kthesë tragjike të situatës – bashkimi i Britanisë dhe Francës në një shtet të vetëm.
Për shekuj me radhë, Evropa ka njohur Britaninë dhe Francën si kundërshtare të pamëshirshme të njëra-tjetrës. Armiqësitë e përhershme, morën fund në vitin 1904 me nënshkrimin e Entente Cordiale. Ai grup marrëveshjesh, i hapi rrugën lidhjeve më të ngushta ndërmjet dy fuqive koloniale evropiane.
Kambanat e luftës jetuan në të gjithë kontinentin, para se Rajhu i Tretë të marshonte në Poloni në 1 shtator 1939. Si Franca ashtu edhe Britania e Madhe kishin nënshkruar marrëveshje me Poloninë, çka i detyronte ato të ndërhynin në rastin e një pushtimi të huaj. Por, duket se ngjarjet i kapën të papërgatitura.
Të dyja vendet nuk bënë gjë tjetër veçse i shpallën formalisht luftë Gjermanisë, dhe shkrepën disa armë. Një muaj më vonë, nazistët dhe Bashkimi Sovjetik e ndanë mes tyre Poloninë. Duke nxituar të kompensonin kohën e humbur, britanikët dhe francezët themeluan Këshillin Suprem të Luftës (KSL). Ky organ kishte për detyrë të mbikëqyrte strategjitë e përbashkëta ushtarake të dy vendeve gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Nga shtatori 1939 e në vazhdim, përfaqësuesit e saj u takuan disa herë, para se Blitzkrieg-u gjerman (sulmi rrufe) të derdhej mbi Francë. E megjithatë, një nga vendimet më të rëndësishme, ishte që asnjëri nga dy vendet s’do të kërkonte një armëpushim të veçantë me Gjermaninë.
Në dhjetor të vitit 1939, Jean Monnet u bë kreu i Komitetit Koordinues Anglo-Francez pranë Këshillit Suprem të Luftës. Ai konsiderohej si një ndër personat më me shumë lidhje të kohës së tij. Misioni i këtij francezi në Britaninë e Madhe, ishte mbikëqyrja e kolektivizimit të industrive britanike dhe franceze të luftës.
Por, ai kishte një ide më të madhe në mendjen e tij. Pasi të përfundonte lufta, synonte krijimin e Shteteve të Bashkuara të Evropës, në një kohë që e pa afrimin e Britanisë me Francën, si një hap drejt realizimit të kësaj ëndrre. Ndërsa muajt kalonin, humbja e francezëve dukej gjithnjë e më të afërt. Më 15 qershor 1940, qeveria franceze votoi për të kërkuar paqe me nazistët.
Kryeministri Paul Reynaud nuk qe dakord, por ishte i detyruar ta pranonte, dhe t’ia kalonte propozimin homologut të tij britanik Winston Churchill. Tashmë pozicioni i Reynaud ndodhej nën një kërcënim të madh. Nga njëra anë, ai nuk kishte mbështetjen e shumicës brenda kabinetit të tij qeveritar për të vazhduar luftën në kolonitë e Afrikës Veriore, dhe refuzimi britanik për të pranuar armëpushimin do t’i jepte atij disa kredite. Nga ana tjetër, nëse britanikët do të refuzonin propozimin, ai pohoi se do të detyrohej të jepte dorëheqjen.
Në të njëjtën kohë, qeveria britanike kishte frikë se armëpushimi francez do të bënte që flota e saj e fuqishme të kalonte në duart e nazistëve. Në datën 14 qershor, Monnet dhe diplomatë të tjerë hartuan një kundërpropozim për krijimin e një unioni “franko-britanik”, që kishte për qëllim të forconte vullnetin e qeverisë franceze për të vazhduar luftën.
Mjerisht, Churchill-i nuk ishte i bindur, dhe dy ditë më vonë Kabineti Britanik i Luftës, vendosi të pranojë dorëzimin e francezëve, me një kusht – që luftanijet e tyre të kalonin në Britaninë e Madhe. Reynaud ishte i rrënuar. Për fatin e tij të mirë, në të njëjtën ditë, një nga mbështetësit e tij të rangut të lartë mbërriti në Londër – gjenerali Charles de Gaulle. Presidenti i ardhshëm i Francës, arriti ta bindë Churchill-in se “disa lëvizje dramatike qenë thelbësore për t’i dhënë Reynaud mbështetjen e nevojshme për të mbajtur qeverinë e tij në luftë”.
Dhe kështu, në momentin e fundit, një propozim për bashkim mes dy vendeve iu propozua francezëve. Ai thoshte: “Franca dhe Britania e Madhe nuk do të jenë më dy kombe, por një Union Franko-Britanik. Kushtetuta e Uninoit do të sigurojë organe të përbashkëta të mbrojtjes, politikës së jashtme, financave dhe politikave ekonomike. Çdo qytetar i Francës do të gëzojë menjëherë shtetësinë britanike, dhe çdo qytetar britanik do të bëhet një qytetar i Francës”.
Në orën 5 pasdite, qeveria franceze u mblodh për të diskutuar mbi propozimin britanik. Reynaud ishte në prag të suksesit. Ose të paktën kështu mendonte. Me nazistët që po marshonin nëpër Paris, disa zyrtarë duket se u shqetësuan se propozimi për një union franko-britanik ishte në fakt një “plan i minutës së fundit” për të grabitur kolonitë franceze!
Ata pëlqenin më mirë zgjedhjen e Philippe Petain për të qenë “një krahinë naziste”, se sa ajo që e shihnin se do të shndërronte vendin në një koloni britanike. Propozimi u hodh poshtë. I zhgënjyer, Reynaud dha dorëheqjen si kryeministër që atë mbrëmje, dhe autoritetet e reja e vunë shumë shpejt në pranga. Ëndrra e tij për të mbrojtur Francën kishte marrë fund.
Reynaud u pasua nga askush tjetër veçse Marshallit Petain, i cili më vonë u bë kreu i regjimit kolaboracionist të Vishisë. Edhe pse Bashkimi franko-britanik nuk u realizua kurrë, Jean Monnet e përmbushi ëndrrën e tij. Në vitin 1952, ai u bë presidenti i parë i degës ekzekutive të Komunitetit të Përbashkët Evropian të Qymyrit dhe Çelikut – pararendëse e Bashkimin Evropian.
