Nga: Ylli Pata
Kush në vitin 1991 ka qenë i rritur, e mban mend se pikërisht në atë kohë, para se të vinte në pushtet Partia Demokratike e të rrëmbente të gjitha pushtetet, përfshirë dhe Prokurorinë, nisi hetimi ndaj nomenklaturës së lartë komuniste në Shqipëri.
President i Republikës ishte i ndjeri Ramiz Alia, kur prokuroria shqiptare bëri të gjithë inventarin e shpenzimeve që drejtusit e lartë të PPSH-së, përfshirë të venë e Enver Hoxhës.
Kur Sali Berisha u bë President pas 22 marsit 1992, Nexhmije Hoxha u arrestua dhe u mbajt në burg deri në gjykimin e saj e siç dihet u dënua.
Por në thelb, akuza që mbrojti prokuroria tashmë e komanduar nga partia në pushtet, mbështetej nga hetimi që kishte nisur në vitin 1991. Gjyqi në atë kohë u bë publik, ku përveçse gruaja e Enver Hoxhës, i pandehur ishte dhee drejtusi i ndërmarrjes që furnizonte udhëheqjen e lartë komununiste.
Ai gjyq mori emrin si procesi i kafeve dhe shamive të letrës, pasi shumica e zërit që kishte kaluar shpenzimet ishte ai për kafe për njerëz që vinin në shtëpinë e Enver Hoxhës, e që natyrisht ishin shumë, por edhe sasia e letrave për fshirje buzësh, që në atë kohë mund të quheshin luks. Ai proces megjithatë, pati një histori interesante, që në fakt askush nga kronistët nuk e regjistroi në mënyrë besnike. Edhe sot e gjen të vështirë të mbledhësh materiale nga ai proces.
Por, keq apo mirë, prokuroria e asaj kohe, që vinte nga nomenklatura komuniste arriti të bëjë një radiografi të shpenzimeve buxhetore që nomenklatura kishte përfituar. Edhe pse sot ai shpenzim konsiderohet çikërrimë.
Keq apo mirë, e veja e Enver Hoxhës nuk kishte pronë të vilës ku jetoi bashkë me familjen e saj në bllokun e udhëheqejes. Madje, deri sa vdiq para pak vitesh jetoi në një pulari në periferi te Tiranës.
Ndërsa politikanët e zyrtarët e lartë të 30 vjeçarit postkomunist, hynë në politikë shumë më të varfër se Nexhmije Hoxha, e sot, jetojnë në banesa luksoze, kanë shtëpi në bregdet të një standardi milionerësh, që njihen si vilat e Lalzit, fëmijët, nipërit jetojnë në luks, në SHqipëri dhe në vendet më të shtrenjta të botës.
Kanë pasuri të tundshme të frikshme, automobile që kushtojnë jo dy po tre shifra. Po si ka mundësi që SPAK, mirë që nuk i heton, por thjesht të bëjë një inventar të pasurisë; një inventar të thjeshtë, ku jetojnë ata dhe familjet e tyre, çfarë automjetesh vozisin, ku i bëjnë pushimet e ku janë shkolluar. Kaq të thjeshtë, dhe ta botojnë. Pastaj t’ja lënë popullit, që ndoshta, kur ta shikojë në letër sa janë pasuritë e tyre mund të marrë një vendim ndryshe….