Gazetari Gwynne Dyer i ka kushtuar një artikull, çështje së emrit të Maqedonisë. Ai është një gazetar i pavarur me qendër në Londër, dhe artikujt e tij publikohen në 45 vende në mbarë botën. Më opinionin e tij të fundit lidhur me emrin e Maqedonisë, ai është shprehur se Greqia me shumë pak prova po mban peng Shkupin.
Artikulli
“Çfarë ka emri? Ajo që ne e quajmë një trëndafil me fjalë tjetër do të ishte erë e këndshme”, shkruante Shekspiri, por nuk ka erë të këndshme kur bëhet fjalë për emrin e Maqedonisë. Emri i saj është kthyer në një shfaqje të pasigurisë kombëtare me disa paralele, Greqia nuk pranon që territori i saj në veri të njihet me emrin Maqedoni, qysh kur mori pavarësinë kur Jugosllavia u prish në 1991, shkruan Tirana Today.
Athina këmbënguli, me shumë pak dëshmi, se me thirrjen e vendit të ri Republika e Maqedonisë, maqedonasit pretendonin që rajonin grek ta njohin me të njëjtin emër. Por kohët e fundit ka pasur shenja, se trazirat janë gati të shpërthejnë për këtë çështje.
Maqedonasit janë të gatshëm të negociojnë për çështjen, sepse Greqia i ka bllokuar aplikimet e saj për t’u bashkuar me aleancën e NATO-s dhe Bashkimin Evropian që nga viti 2008, dhe e la të bashkohet me Kombet e Bashkuara nën emrin qesharak të “Ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë” ( FYROM). Por Athina dhe Shkupi (kryeqyteti i IRJM) kanë biseduar për një kompromis për gati një vit, dhe kjo në dukje është një hap i duhur.
Ministri i Brendshëm Panos Skourletis, një figurë e shquar në Partinë Syriza që dominon qeverinë e koalicionit në Athinë, tha: “Është një mosmarrëveshje paqeje që duhet të zgjidhet, ata [maqedonasit] duan ta zgjidhin atë dhe unë mendoj se do të jetë e zgjidhur në 2018. Nëse jo tani, atëherë kur? “
Mosmarrëveshja është komplikuar nga fakti se maqedonasit, një grup i vogël etnik, të cilët kanë banuar në zonën që ata tani posedojnë që nga pushtimet sllave të shekujve 6 dhe 7, kanë pohuar Aleksandrin e Madh si babai i tyre themelues. Është e kuptueshme, pasi ata nuk mund të kërkojnë figura të tjera historike, por kjo i ka irrituar jashtëzakonisht Grekët, shkruan thespec.com.
Aleksandri, i cili pushtoi gjysmën e “botës së njohur” para se të vdiste më shumë se 2.000 vjet më parë në moshën 32 vjeçare, shihet gjithashtu nga grekët modernë si figura më e rëndësishme botërore historike. Sigurisht ata kanë figura si; Homeri, Sokrati, Euripidi dhe Platoni, por ata jetuan shumë kohë më parë dhe nuk pushtuan asnjë të huaj.
Pra, përveç nocionit të paarsyeshëm që Maqedonia dëshiron pas krahinës greke me të njëjtin emër – “IRJM” ka vetëm dy milionë njerëz (nga të cilët një e katërta janë shqiptarë etnikisht), ndërsa ka 10 milionë grekë – nacionalistët grekë janë më shumë të shqetësuar se fqinjët e tyre po përpiqen të vjedhin heroin e tyre të madh kombëtar. Dhe me të vërtetë, ka pasur disa vjedhje të tentuar.
Kështu ish-kryeministit ultranacionalisti Nikolas Gruevski, i Republikës së Maqedonisë filloi emërtimin e aeroporteve, autostradave dhe stadiumeve me emrin e Aleksandërit. Megjithatë, Gruevski humbi zgjedhjet maqedonase në qershorin e kaluar dhe kryeministri i ri, Zoran Zaev, ka marrë një vijë shumë të ndryshme.
“Unë heq dorë nga pohimi se Maqedonia është trashëgimtari i vetëm i Aleksandrit,” tha Zaev në një intervistë televizive muajin e kaluar. “Historia nuk është vetëm për ne, por për Greqinë dhe shumë vende të tjera”. Ai ka denoncuar qetësimin e mëparshëm të nacionalistëve të qeverisë dhe madje sugjeroi që ai do të çmontojë statujat që ofendojnë grekët.
Kjo është vetëm e arsyeshme, pasi Aleksandri ishte vërtet grek. Ai fliste greqisht (mësuesi i tij ishte Aristoteli), dhe ai lindi në atë që tani është territori grek.
Në anën tjetër, perandoritë multietnike, romake, bizantine dhe osmane, që sunduan të gjithë rajonin për më shumë se 2,000 vjet deri në shekullin e 20 zakonisht përfshinin territorin e okupuar tani nga IRJM në krahinën e tyre maqedonase, kështu që emri mund të kërkohet nga çdokush, paraardhësit e të cilit jetonin atje. Dhe nga fundi i vitit të kaluar, njerëzit e arsyeshëm po punonin për një kompromis të ndjeshëm.
Në prag të Vitit të Ri, Yiannis Boutaris, kryebashkiaku i Selanikut, kryeqyteti i provincës greke të Maqedonisë, ishte mikpritës i presidentit maqedonas Zoran Zaev në qytetin e tij. “Për një kohë të gjatë, ne kemi qenë të errësuar nga kjo marrëzi nacionaliste dhe propaganda populiste,” tha ai, dhe problemit dukej se po i jepej zgjidhje.
Zgjidhja, sipas burimeve brenda negociatave të kryesuar nga negociatori i OKB-së, Mateu Nimitz, ku riemërimi i IRJM-së do të ishte “Maqedonia e Re”, e cila nuk nënkupton pretendim për Maqedoninë “e vjetër” greke. Por pastaj Pannos Kammenos, themeluesi i partisë së vogël ‘Grekët e Pavarur’ që është në koalicion me Syriza, kërkoi një referendum të menjëhershëm. TIRANA TODAY
