Nga: Ajsela Kushova (Begaj)
Largimi nga Shqipëria nuk është dëshira ime! Qëndrimi në vendin tim, aty ku kam lindur e rritur është qëllimi im. Aty ku janë prindërit e mi, të afërmit e mi, puna, kultura ime, shtëpia ku u rrita, shkolla ime e parë, aty ku fëmijët e mi u lindën e po rriten me njerëzit e tyre përreth.
Por dëshira për të jetuar në vendin tim, përballet me situatën familjare ku qëndrimi po arrin në kufijtë për të përballuar situatën e krijuar.
Çdo familje sot përballet me rritjen e çmimeve në të gjitha drejtimet, duke vënë në vështirësi mbajtjen e ekuilibrave normalë financiarë.
E vënë kjo situatë e vështirë nën kontekstin e sigurimit të ilaçeve për një fëmijë me sëmundjen gjenetike Fibrozë Cistike, situata është bërë thuajse e pamundur për të mbijetuar. Djali im vuan nga sëmundja gjenetike Fibroza Cistike, ose nën emrin mucoviscidos, një sëmundje vdekjeprurëse sot në Shqipëri dhe kronike kudo tjetër.
Sot në vitin 2022, 33 vite pas zbulimit të proteinës përgjegjëse, shkenca ndërkombëtare ka arritur shumë në fushën e medikamenteve për këtë sëmundje. Ilaçet, të cilat po përmirësohen nga viti në vit, dhe shpresa se së shpejti do të gjendet edhe kura, bën që prindërit, të shpresojnë shumë për të ardhmen e fëmijës së tyre me FC. Të tillë janë prindërit në Republikën e Maqedonisë së Veriut,
Në Republikën e Kosovës, dhe në Republikën e Malit të Zi. Vetëm prindërit në Shqipëri, nuk arrijnë të gëzohen nga këto arritje. Sepse, në shkresat e shumta të drejtuara institucioneve përgjegjëse, kur merr përgjigjen se fëmija “kurohet” (ende nuk ka një kurë) duke të dhënë një emër antibiotiku, të kaplon një dëshpërim i thellë.
Kur përgjigjja të vjen nga përfaqësuesi i sistemit të vendit tënd, të cilit i kuptohet indiferenca, papërgjegjshmëria dhe injoranca, të largohet e gjithë shpresa se diçka mund të ndryshojë për fëmijën tënd në këtë vend. Në këtë sistem nuk janë bërë azhornimet e ilaçeve trajtuese të dy dekadave më parë, por as ilaçet e para një dekade më parë, e jo më, ilaçet e sotme, të cilat janë duke u futur në çdo sistem shëndetësor, përfshirë edhe ato të fqinjëve tanë jo europianë.
Nuk përmenden fqinjët tanë europianë si Greqia apo Italia, sepse janë jashtëzakonisht shume larg. Ajo që të dëshpëron më shumë është kur bën krahasimin qoftë edhe me shtetet fqinje: Republikën e Malit të Zi, Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe Republikën e Kosovës.
Secila prej tyre ka arritur ose ti kenë marrë ose të jenë pranë arritjes së marrjeve të medikamenteve më të fundit CFTR modulatorë.
Ndërkohë është arritur të sigurohen ilaçe të rimbursuara brenda sistemit në lidhje me ilaçet mukolitike. Shqipëria, për fat të keq, është i vetmi vend, i cili nuk ka ndërmarrë asnjë hap në lidhje me këtë sëmundje. Nuk sigurohet në vendin tonë, as pavioni i veçantë, as sigurimi i ilaçeve me te thjeshta si 10% fiziologjik, as ilaçet mukolitike, e cila në vendet fqinje është rëndom e përfshirë në sistemin e ilaçeve të rimbursueshme dhe as po bëhet ndonjë përpjekje për arritjen e futjes në sistem të ilaçeve CFTR Modulatore.
Medikamentet që mungojnë sot në sistemin tonë shëndetësor në lidhje me sëmundjen gjenetike FC: – Vitaminat për FC – psh. Kledax (sot familjet e blejnë në Itali) i detyrueshëm çdo ditë – Trajtues për hidratimin e trupit dhe shtesë kripëra minerale – psh. Dicodral 60 i detyrueshëm çdo ditë – Tretësirë 10% Klorur Natriumi – i detyrueshëm të paktën dy herë në ditë – Suplement hekuri – i detyrueshem çdo ditë – Creon – Sistem për rimbursimin e blerjeve të pajisjeve në inhalacionit (aerosolë të cilët janë mbi bazë orë pune) – Antibiotikë por të cilët duhet të jenë të përshtatshëm për aerosol dhe jo në formë shurupi dhe kokrrash. – Mukotikët, ilaç shumë i domosdoshëm dhe jetik. – Pajisje për fizioterapinë e kafazit te kraharorit. – Bronkodilatorët – në shumë shtete të detyrueshme çdo ditë. – Modulatorët CFTR ilaçet që sot nuk janë më të paarritshëm por realitet i afërt dhe i prekshëm për fëmijët dhe të rriturit me FC, në shumë shtete të detyrueshme çdo ditë.
Në vendin tonë sot, i vetmi ilaç trajtues në lidhje me mosfunksionimin e pankreasit, është Creon 10000 ose Creon 25000. Ndërkohë që sëmundja e FC është një sëmundje e cila prek mosfunksonimin e të gjithë organeve të brendshme. Unë dua të luftoj të qëndroj në vendin tim, por ndërkohë të arrij të sigurojë ilaçe për djalin tim. Le të mos jetë më Shqipëria dënim me vdekje të parakohshme për njerezit të prekur me Fibrozë Cistike (të cilët shpesh largohen nga kjo jetë ende fëmijë).
