Nga: Miodrag Soric
Politikanë të njohur nga e gjithë bota shprehen të zemëruar për uljen e detyruar të avionit Ryanair, dhe arrestimin e blogerit Roman Protasevitsh. Por kur do vijnë sanksionet që dhembin? Tani kërkohen vepra dhe jo më fjalë. Krerët e BE, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, politikanë amerikanë – të gjithë, po, janë të zemëruar për rrëmbimin e gazetarit bjellorus, Roman Protasevitsh. Ata mund të tundin kokën me mospranim e të shprehin zemërimin në twitter, por kjo nuk u bën përshtypje diktatorëve si Lukashenko apo Putin. Ata vetëm se testojnë rregullisht, se sa larg mund të shkojnë me përndjekjen e të pafajshmëve apo atyre që mendojnë ndryshe, para se perëndimi të veprojë.
Lukashenko rrëmbeu një avion irlandez, ngriti lart avionë ushtarakë, MIG, rrezikoi jetën e 170 pasagjerëve për të arrestuar një kritik të regjimit. Çfarë duhet të ndodhë më, që BE e perëndimi të veprojnë me vendosmëri? Me gjoja sanksionet si embargon e armëve, që Brukseli ka vendosur deri më tani, Lukashenko vetëm mund të tallet: Sikur Minsku është i varur nga blerja e armëve në Francë apo Angli. As ndalimet e udhëtimeve për një duzinë përfaqësuesish të qeverisë nuk e dëmtojnë kushedi regjimin. Në vend të pushimeve në Majorka, ata shkojnë në Krime. Jo këtë herë perëndimin duhet të vendosë sanksione që vërtet dhembin.
Jo pa mbështetjen e Putinit
Ato duhet ta godasin Minskun dhe ta bëjnë Moskën të mendohet. Se një gjë dihet: Lukashenko është siguruar njëherë tek Kremlini para këtij aksioni kriminal. Një gjë të tillë ai nuk do të guxonte ta bënte pa mbështetjen e Putinit. Regjimi i Lukashenkos do të kishte rënë prej kohësh, pa mbështetjen ushtarake, ekonomike dhe politike të Moskës. Çelësi, që Protsasevitsh dhe opozitarë të tjerë të burgosur të dalin nga burgu, ndodhet në Moskë.
Krerët e BE-së duhet ta mendojnë këtë, kur mblidhen në Bruksel, për të folur për “reagimet”. Rrëmbimi i avionit ia bën të qartë edhe presidentit, Biden, se si mendon vërtet Moska. Ai vërtet ndoshta synon “marrëdhënie të stabilizuara dhe të parashikueshme” me Moskën, siç u shpreh Biden pas takimit të fundit mes dy ministrave të Jashtëm. Por për sa kohë që Putini mbetet në një kurs konfrontimi, kjo mbetet një dëshirë e mirë. Aventura e fundit e Lukashenkos do të vështirësojë edhe takimin e synuar me Biden e Putinit. Ndoshta do të ishte më e ndershme të refuzohet këtë samit, ose të shtyhet për sa kohë, që regjimi rus është i interesuar vërtet për marrëdhënie më të mira me perëndimin. Pas kaosit të disa viteve me Trumpin, kjo do t’i bënte mirë besueshmërisë së politikës së jashtme të perëndimit.
E drejta në anën e Perëndimit
Në ndërkohë perëndimi mund të bëjë shumë për t’ua bërë të qartë sunduesve në Minsk dhe Moskë, se ata kanë për të paguar një çmim për rrëmbimin apo vrasjen e kundërshtarëve politikë. Sidomos kur këtu vihet në rrezik edhe jeta e qytetarëve perëndimorë. Zhurmën histerike të luftës të mediave të kontrolluara në lindje, perëndimi duhet ta shohë ashtu siç është në të vërtetë – një formë e largimit të vëmendjes dhe kërcënimit. Në fund të fundit ajo është edhe një konfirmim i dobësisë së regjimit që i trembet popullit të vet. Perëndimi e ka të drejtën në anën e tij, ai është më i fuqishëm, ushtarakisht dhe politikisht. Ka ardhur koha që ai ta përdorë këtë fuqi të tij.
