Emrat e tyre i shohim shpesh në rrugë të njohura. Atentatorët e njësiteve guerile komuniste, që ishin u krijuan në qytete të ndryshme pas pushtimit të Shqipërisë nga Italia fashiste, ishin kryesisht të rinj. Shënjestra e tyre ishin komandantët e ushtrive italiane dhe gjermane, si dhe bashkëpunëtorët e tyre shqiptarë. I pari që ka kryer një atentat kundër një funksionari të forcave pushtuese ka qenë Vasil Laçi.
Djali nga fshati Piqeras i Sarandës, qëlloi më 17 maj 1941, mbi Mbretin e Italisë Viktor Emanuelin e III-të. Atentati nuk ishte i suksesshëm pasi agjentët e policisë sekrete arritën ta kapnin menjëherë djaloshin nga Saranda.
Vasil Laçit iu bë një gjyq i shpejtë, dhe e dënua me varje në litar. Ndërkaq atentatorë të tjerë të famshëm kanë qenë Vojo Kushi, Myslym Keta, Kajo Karafili, Myslym Shyri Ali Demi, Vasil Shanto, Perlat Rexhepi etj. Shumica e tyre u vranë gjatë luftës.
Pas viteve 1990, ka pasur një debat mes të majtës dhe të djathtës lidhur me rolin e dëshmorëve. Nga të djathtët, disa prej tyre cilësohen si vrasës dhe terroristë, ndërsa e majta i nderon si heronj të luftës që dhanë jetën për çlirimin e atdheut.
