Teksa dhjetëra aktivistë dhe banorë të Tropojës zhvilluan protesta në datat 10 dhe 11 nëntor, kundër ndërtimit të hidrocentraleve në Parkun Kombëtar të Luginës së Valbonës, media britanike, “undark.org” shkruan se “projektet e Valbonës nxjerrin në pah çështjet ligjore të mprehta që kanë të bëjnë me dhënien e miratimit për plane të tilla dhe dallimin e madh midis standardeve në letër dhe asaj që ndodh në terren”.
Ndërkohë protesta ishte në përgjigje të vendimit të Gjykatës Administrative të Tiranës që hodhi poshtë padinë e paraqitur nga banorët e Valbonës. Banorët kërkonin shfrytëzimin e kontratës, që tashmë kishte kaluar afatet, të kompanisë “Gener 2” për ndërtimin e hidrocentraleve mbi Valbonë.
Shkrimi i “undark.org”: Përkthyer nga Tirana Today
Në dhjetor të vitit 2015, Catherine Bohne, një banore e luginës, kërkoi informacion për një hidrocentral të vogël të planifikuar në lumin Valbona. Një ditë në shtëpinë e saj mbërriti dikush nga bashkia me një hartë të madhe duke treguar plane për katër bimë më të mëdha. E hutuar, ajo hapi zarfin që kishte marrë dhe e kuptoi se kishte kërkuar informacion për projektin e gabuar të hidroenergjisë.
Hulumtimi i mëtejshëm zbuloi plane për një bimë shtesë, duke e çuar totalin në 14. Ajo kuptoi se qeveria kishte projekte hidroenergjetike në lumin Valbona, pa marrë parasysh opinionin publik. Nga ana e saj, një nga kompanitë, “Dragobia Energy”, pretendon se ndjekin procedurat e duhura; një organizatë jofitimprurëse lokale, “EcoAlbania”, thotë se kompania ka nënshkruar emrat e njerëzve që kishin vdekur për të falsifikuar regjistrimet e mbledhjeve publike.
Projektet e Valbonës nxjerrin në pah çështjet e mprehta ligjore që kanë të bëjnë me dhënien e miratimit për planet e tilla dhe dallimin e madh midis standardeve në letër dhe asaj që ndodh në terren. “Dragobia Energy” paraqiti një vlerësim të ndikimit në mjedis gjatë procesit të lejimit të tyre. Me sa duket, mbrojtjet mjedisore të mandatuara nga Konventa Evropiane e Bernës, të cilat Shqipëria ka nënshkruar, u miratuan. Në realitet, tetë nga projektet hidro janë brenda një parku kombëtar aty pranë, i cili ka qenë një zonë e mbrojtur që nga viti 1996. Projekti “Dragoçia Cascades”, i cili filloi ndërtimin në mars, ka kërcënuar tashmë bregun verior të lumit, një tunel me gjerësi prej 10 metrash.
Në një takim të fundit të Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, Emirjeta Adhami, një përfaqësuese e Fondit Botëror të Natyrës së Egër, theksoi boshllëqet në vlerësimin e kompanisë, duke shpjeguar se nuk kishte të dhëna bazë. Adhami u ankua se nuk ishin kuantifikuar ndikimet dhe nuk kishte menduar për efektin e “flukseve të ndjeshme të lumenjve”.
Korrupsioni i përhapur e bën të vështirë mbrojtjen e mjedisit. Sipas një raporti të kohëve të fundit të Bashkimit Evropian mbi problemin, pothuajse një në dy shqiptarë pranojnë se u është kërkuar të japin në mënyrë të drejtpërdrejtë ose të tërthortë ryshfet zyrtarëve publikë. Por, problemi shtrihet përtej Shqipërisë. “Vendimmarrja në diga shpesh nënvlerëson dobësinë e kontekstit më të gjerë të qeverisjes”, sipas një studimi të fundit të kryer nga Njësia e Qëndrueshmërisë Holandeze.
Josh Klemm, i cili fokusohet në rolin e institucioneve financiare ndërkombëtare rreth lumenjve ndërkombëtarë, e thotë hapur. “Nuk ka transparencë,” thotë ai. “Është një çështje e madhe.” TIRANA TODAY
