Ka disa klasikë të letërsisë botërore që e kanë kapërcyer kohën dhe epokën në të cilën janë shkruar, për të hyrë në imagjinatën kolektive me personazhet e tyre ikonike. Njëri prej tyre është padyshim Don Kishoti i La Mançës i shkrimtarit spanjoll Migeel de Servantes Savedra, një roman i botuar në dy vëllime midis viteve 1605-1615.
Botimi i parë i “Don Kishoti” u shpërnda në vetëm 1.200-1.500 kopje. Por tani ai konsiderohet i romani i parë i botës moderne, dhe është një nga më të shiturit. Vlerësohet se në 400 vjet janë shitur 400-500 milion kopje. Kopja e parë e romanit e përkthyer në anglisht u shit në ankand në vitin 1980, vetëm për t’u rishitur 9 vjet më vonë për 1.5 milion dollarë.
Barku i Sanço Pançës
Shumë ekspertë, bie dakord se Servantesi nuk e përshkroi kurrë Sanço Panza, shokun besnik të Don Kishotit, si një njeri të shëndoshë. Siç shpjegon Hoze Megias, i “Asociación de Cervantistas”, në dorëshkrimin origjinal arab të Don Kishotit, Sanço Zankas (emri origjinal i Sanço Pançës) karakterizohej më shumë nga këmbët e gjata (zancas) sesa nga barku i rrumbullakosur.
Gati si Bibla
“Don Kishoti” është libri më i përkthyer në historinë e letërsisë spanjolle, dhe i dyti më i përkthyer në botë:para tij, vetëm Bibla. Midis më shumë se 140 gjuhëve në të cilat është përkthyer, është esperanto dhe spanglish, një gjuhë e lindur nga shkrirja e anglishtes dhe spanjishte, e folur nga emigrantët e Amerikës së Jugut në Shtetet e Bashkuara.
Nisi të shkruhej në burg
Servantesi filloi ta shkruajë “Don Kishotin”, ndërsa ishte i burgosur në burgun e Seviljes. Gjatë punës si mbledhës taksash (për të vazhduar punën e tij si shkrimtar), ai u akuzua
dy herë, në vitet 1597 dhe 1602, për përvetësim fondesh në dëm të shtetit. Më vonë u zbulua, se nuk ishte faji i shkrimtarit, por rezultat i një gabimi nga ndihmësit e tij.
Romani i dytë apokrif
Pas suksesit të librit të parë, Servantes nuk u mundua që ta shkruante vazhdimin, siç kishte premtuar. Një person tjetër më i zgjuar (dhe i pandershëm) e shfrytëzoi këtë gjë. Alonso Fernandez de Avelaneda, pseudonimi i një shkrimtari, identiteti i vërtetë i të cilit ende nuk dihet, firmosi dhe publikoi në vitin 1614 të ashtuquajturin “Don Kishot apokrif”.
Autori deklaroi me sinqeritet se vepra ishte një falsifikim. Ai botim e “zgjoi Servantesin, që nisi të punojë me vrull për të shkruar romanin e dytë, të cilin e botoi vitin e ardhshëm.
Xha Don Kishoti
Sipas disa ekspertëve, figura e Don Kishotit është e frymëzuar, jo vetëm fizikisht por edhe nga karakteri, nga daja i gruas së Servantes, Alonso Salazar. Servantes luan me ndryshimin e e emrave të protagonistit, duke e quajtur përfundimisht, Alonso Kijano.
Fansa të famshëm
Shkrimtari rus Fjodor Dostojevski, e ka vlerësuar disa herë punën e shkrimtarit spanjoll. Në një letër të botuar në përmbledhjen e tij “Ditari i një shkrimtari”, Dostojevski thotë:”Në mbarë botën nuk ka ndonjë vepër të trilluar më të thellë dhe më të fortë se ajo. Deri më tani, ajo përfaqëson shprehjen supreme dhe maksimale të mendimit njerëzor, dhe ironinë më të hidhur që mund të formulojë njeriu”.
Skllavëria e Servantesit
Jo vetëm mbledhës taksash, ushtar dhe shkrimtar:Servantes ishte gjithashtu një skllav në Algjer, ku u burgos së bashku me vëllain e tij Rodrigo nga piratët gjatë viteve 1575-1580. Ajo përvojë la gjurmë në shkrimet e tij, Në një pasazh të Don Kishotit, Alosno dhe ushtari i tij vendosin të lirojnë një grup skllevërish.
Nga letërsia tek astronomia
Në vitin 2015, Servantes u bë një yll, dhe jo vetëm në një kuptim figurativ. Shoqata Spanjolle e Astronomisë e quajti “Cervantes” yllin μ Arae, dhe Dulsinea, Rosinant, Sanço dhe Kishot planetët që rrotullohen rreth tij.
Burimi i lajmit: https://www.focus.it/cultura/curiosita/10-cose-da-sapere-don-chisciotte-cervantes
Përshtatur nga TIRANA TODAY
