Dy studime me shkumës dhe pastel të “Darkës së Fundit” të Leonardo da Vinçit që dikur i përkiste një mbreti holandez të shekullit të 19-të, do të dalin në ankand muajin e ardhshëm.
Portretet e kokave të Shën Gjon Ungjilltarit dhe Shën Jakobit, të cilët janë secili në të majtë të Jezu Krishtit në afreskun e famshëm në Milano, janë pjesë e një shitjeje të Sotheby’s në Londër më 6 korrik, kushtuar veprave mjeshtërore në letër.
I atribuar ndihmësit të Leonardos, Giovanni Antonio Boltraffio, çdo vizatim 25 me 18,5 inç, i bërë në madhësinë aktuale të figurave në pikturë, vlerësohet të shitet deri në 120.000 £ (146.500 dollarë) secili.
Sipas Cristiana Romalli, një specialiste e lartë e vizatimeve të Mjeshtrit të Vjetër në Sotheby’s, ekspertët nuk janë saktësisht të sigurt se pse u prodhuan studimet, por thanë se portretet në shkallë të gjerë janë “jashtëzakonisht të rralla”.
Pjesë e një serie prej 11 studimesh të ngjashme të apostujve të përshkruar në “Darka e Fundit”, koleksioni dikur zotërohej nga piktori i famshëm anglez Thomas Lawrence si dhe William II, Mbreti i Holandës, përpara se ata të ndaheshin dhe të mbaheshin nga disa muze, galeri dhe kompani private. Ky çift vizatimesh u shitën për herë të fundit si pjesë të veçanta në vitin 2005 në Christie’s, duke marrë 96.000 dollarë për St. John dhe 57.600 dollarë për St. James.
Që atëherë, “nuk ka pasur asgjë të tillë në treg”, tha Romalli në një intervistë telefonike nga Londra. “Darka e Fundit” u pikturua midis viteve 1495 dhe 1498, dhe u bë një vepër emblematike e Rilindjes Italiane. Ai përshkruan Jezusin në momentin më të lartë kur ai shpall se një nga dymbëdhjetë dishepujt e tij do ta tradhtojë, duke ilustruar reagimet shprehëse të ndjekësve të tij më të zjarrtë. Leonardo tregoi fajtorin, Judën, duke i lyer fytyrën në hije.
Tabloja ikonë, e cila tërhoqi qindra mijëra vizitorë çdo vit përpara pandemisë, është e vendosur në tryezën e manastirit të Santa Maria delle Grazie në Milano, Itali. Por për shkak të gjendjes së tij të përkeqësuar, ai është subjekt i përpjekjeve të vazhdueshme të ruajtjes.
Leonardo përdori një teknikë eksperimentale afreske të thatë, e cila e la sipërfaqen të brishtë dhe të prirur për t’u rrëshqitur menjëherë pas përfundimit të saj. Që atëherë, ajo ka duruar kushte të këqija mjedisore dhe përpjekje të shumta restaurimi gjatë shekujve dhe pothuajse u shkatërrua kur kisha u bombardua gjatë Luftës së Dytë Botërore. Sipas Sotheby’s, kopjet e hershme nga asistentët e Leonardos “janë një tregues i çmuar se si duhet të ketë qenë fillimisht kryevepra”.
Vizatimet që i atribuohen Boltraffio janë “të pazakonta” për madhësinë dhe përdorimin e ngjyrës, tha Romalli.
“Janë vepra mjaft të mëdha, sepse janë në letër…kështu që i bën shumë të mrekullueshëm”, shpjegoi ajo. “Dhe pastaj ngjyrat pastel, kjo nuk është diçka që e shihni shpesh. Leonardo prezantoi përdorimin e shkumësave me ngjyrë në Itali, por është diçka që erdhi nga Franca”.
Dy vizatime nga grupi prej 11 studimesh, duke përfshirë një që paraqet kokën famëkeqe të Judës, qëndrojnë në koleksionin e Muzeut të Artit Ackland në Chapel Hill, Karolina e Veriut, megjithëse si vepër e një artisti të paidentifikuar. Dhe në Londër, Akademia Mbretërore e Arteve ka një kopje të plotë të pikturuar të afreskut, që besohet të jetë vepër e Boltraffio dhe një asistenti të dytë, Giampietrino.
Boltraffio vazhdoi të ndërtojë karrierën e tij, duke tërhequr klientët dhe duke fituar komisione, duke përfshirë një skenë të Virgjëreshës dhe Fëmijëve të quajtur “Pala Casio” në 1500, për një kishëz pranë Bolonjës, e cila tani ndodhet në Muzeun e Luvrit në Paris. Megjithëse ai ishte një artist që filloi “krejtësisht nën krahun e Leonardos”, tha Romalli, “ai ishte në gjendje të zhvillonte diçka për veten e tij”.
Burimi i lajmit: CNN. Përshtatur nga Tirana Today
