Nga Patrick Cockburn, “counterpunch.org”
Pasi u bë qartë se ISIS-I, qëndronte pas sulmeve kamikaze që vranë 253 njerëz në Sri Lanka, qeveritë perëndimore nxituan të zotohen se do të godasin fort grupin terrorist. Siç është bërë tashmë e zakonshme, udhëheqësit perëndimorë, po propozojnë disa aksione që do të bëjnë pak për të dëmtuar aftësitë operacionale të Shtetit Islamik, sikurse është përpjekja për të kufizuar qasjen e tij në mediat sociale, ndërsa e kanë të vështirë të ndërmarrin politika për zhdukjen njëherë e mirë të ISIS-it, të cilat janë në kundërshtim me interesat e tyre kombëtare.
Mënyra më e mirë për ta dobësuar Shtetin Islamik, deri në pikën ku ai të mos mundet të veprojë apo të kryejë masakra të mëdha si ajo e fundit në Sri Lanka të dielën e kaluar, është t’i jepet fund luftërave në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, të cilat gjatë 40 viteve të fundit, kanë prodhuar Al-Kaidën dhe klonet e saj, nga të cilat ISIS-i është më e famshmi dhe më i rrezikshmi.
Qeveritë e mohojnë, që ato janë në çfarëdolloj mënyre përgjegjëse për ISIS-in, dhe i referohen sulmeve të mbështetura nga Perëndimi kundër tij, gjë që çoi në humbjen më 23 mars, të të gjithë territorit që kontrolloi për disa vjet në Siri dhe Irak.
ISIS është eliminuar si një subjekt territorial. Por kjo s’do të thotë, se ai nuk mund të kryejë më sulme terroriste dhe guerile, siç ka ndodhur muajt e fundit në Irak dhe Siri. Këto sulme janë pak të raportuara në media, pasi ndodhin në shkretëtirat e mëdha në kufirin Irak-Siri, ose synojnë regjime që neve nuk na pëlqejnë, sikurse është qeveria siriane në Damask.
ISIS-i lindi jashtë luftës. Në vitin 2001, në kohën e sulmeve të 11 shtatorit, Al-Kaida – nga e cila do të dilte ISIS – përbëhej nga një rrjet fanatikësh, dhe disa qindra luftëtarë në kampet e trajnimit në Afganistan. Ata ishin kaq të paktë në numër, sa që u detyruan të merrnin me qira banorë lokalë, për të plotësuan numrin e tyre në videot propagandistike që përgatisnin dhe publikonin.
Ishte sulmi dhe pushtimi i Irakut në vitin 2003, ai që forcoi rolin e Al-Kaedës në Irak, nën drejtimin e Abu Musab Al-Zarkauit, në një lëvizje të fuqishme ushtarake. Kur u detyrua të hiqej nga bastionet e saj, si pasojë e një pranie të përforcuar të trupave amerikane, dhe kur u dobësua nga kundërshtitë brenda komunitetit sunit në vitin 2007, Al-Kaeda në Irak u tërhoq, duke pritur kohë më të mira.
Dhe momenti nuk vonoi, me fillimin e luftës civile siriane në vitin 2011, ku lëvizja kishte burime në njerëz dhe armë, që i kthehu në avantazhin e saj. Mua më kujtohen liderët irakianë në Bagdad, që më thoshin në vitet 2012-2013, se nëse lufta në Siri nuk ndërpritej shpejt, ajo do të rigjallëronte edhe rebelimin në Irak.
Kjo u vërtetua shumë shpejt. ISIS, e tronditi botën duke pushtuar Mosulin në vitin 2014, dhe më pas Irakun perëndimor dhe Sirinë lindore. Forcat perëndimore, donin sigurisht ta mposhtnin Shtetin Islamik, por ndërkaq nuk dëshironin të bënin ndonjë gjë, që do t’u jepte mundësi rivalëve dhe kundërshtarëve – Rusisë, Iranit dhe Bashar Al-Asadit, të korrnin një fitore të qartë në luftën siriane.
Ato kërkuan largimin e Asadit, shumë kohë pasi ishte e qartë që ai do të fitonte luftën, pas mbështetjes ushtarake ruse në vitin 2015. Për ISIS-in, ekzistojnë mundësi kudo ku autoriteti qeveritar është i dobët ose jo ekzistues, dhe ku ai mund të hedhë rrënjë.
Kur grupi radikal humbi në lindje të Sirisë këtë vit, ai zhvendosi mijëra luftëtarë të mbijetuar në vendin fqinj në Irakun perëndimor. Në Mosul dhe Raka, dikur kryeqytetet de fakto të ISIS në Irak dhe Siri, vrasjet dhe shpërthimet kamikaze kanë rifilluar.
Në Irak, celulat e ISIS, po riaktivizohen në zonat sunite që rrethojnë Bagdadin, që në të kaluarën jo shumë të largët kishte bastione që mbështetën fushatën e gjatë shkatërruese të sulmeve vetëvrasëse, të cilat vranë mijëra njerëz. Është ndoshta thjeshtë çështje kohe, kur ISIS të ketë sukses me këtë strategji të përgjakshme.
Shpërthimi i fundit i madh në Bagdad ishte më 3 korrik 2016, kur një kamion frigoriferik i mbushur me eksploziv shpërtheu, duke vrarë 340 civilë, dhe plagosur qindra të tjerë. Ky duhet të jetë momenti, kur SHBA-ja mund të bëjë gjithçka, që të mund t’i rezistohet sulmeve të ardhshme.
Në vend të kësaj, Uashingtoni po i jep përparësi presionit ndaj qeverisë irakiane për të imponuar sanksione të Shteteve të Bashkuara kundër Iranit, diçka që mund të përçarë më tej irakianët dhe ndihmojë ISIS-in. Ekziston një model i ngjashëm në mbarë Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, ku po zhvillohen jo më pak se 7 luftëra, të mëdha dhe të vogla: në Afganistan, Irak, Siri, Jemen, Libi, Somali dhe Nigerinë Verilindore.
Këto konflikte kanë përshkallëzime dhe ulje të tensioneve, por nuk përfundojnë asnjëherë.
Arsyeja e këtyre luftërave – toka pjellore për ISIS-in dhe të ngjashmit e vet – është se fuqitë e huaja kanë ngecur në luftërat civile vendore, dhe duan të shohin përfaqësuesit e tyre ose të dalin fitues, ose në rastin më të keq, të shmangin humbjen.
Libia është një shembull mjaft domethënës. Gjenerali libian Khalifa Haftar, i mbështetur nga Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Egjipti, Franca dhe Rusia, po lufton kundër qeverisë së Tripolit që ka në krah Katarin, Turqinë, Italinë, Tunizinë dhe Algjerinë.
Ndarje dhe rivalitete të tilla, përsëriten konflikt pas konflikti, dhe nënkuptojnë se ISIS do të jetë gjithmonë në gjendje të strehohet diku midis kaosit. Prandaj mënyra e vetme efektive për t’i dhënë fund ISIS-it, është t’i jepet fund luftërave që e prodhuan atë.
Një pjesë e madhe e Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut, është shndërruar në një zonë konflikti, ku rivalitetet ndërkombëtare dhe rajonale, zhvillohen përmes milicive lokale të mbështetura nga vendet e huaja. Për sa kohë që vazhdon kjo situatë, edhe ISIS-i do të vazhdojë të ekzistojë./ Përktheu për Tirana Today, Alket Goce
