Nga George Friedman, “Geopolitical Futures”/Një ndarje, mund të jetë një punë dreqi. Në shumicën e rasteve, njëra palë dëshiron të largohet, dhe pala tjetër dëshiron që e para të qëndrojë. Në disa raste, njëra palë bën kërcënime-normalisht të natyrës financiare – se divorci do të qe katastrofik për të dyja palët. Në rastet më të këqija, fëmijët përdoren si një armë për të lënduar tjetrin.
Një divorc është një formë e çmendurisë ku mbizotëron inati, dhe ku të dyja palët janë shpesh të gatshme të shkatërrojnë gjithçka, vetëm për të penguar palën tjetër që të marrë atë që dëshiron. Mbretëria e Bashkuar, paraqiti një kërkesë për ndarjen nga Bashkimi Evropian, pak më shumë se 17 muaj më parë.
Bashkimi Evropian kërkon që ky akt të dëmtojë Britaninë e Madhe, edhe pse kjo e dëmton edhe vetë BE-në. Në fakt, në çmendurinë e tij delirante, Brukseli është duke thënë se unioni nuk do të dëmtohet nga humbja e ekonomisë së dytë më të madhe të Evropës. Britanikët, si pala që nisi procedurat e divorcit, kanë ndjenja të përziera mbi këtë proces. Ato luhaten nga ndjeshmëria, tek hakmarrja.
Pastaj janë “fëmijët”, Irlanda e Veriut dhe Republika e Irlandës. Ata janë pengje në këtë negocim, me evropianët që kërkojnë një gjë, britanikët diçka tjetër, dhe irlandezët e të gjitha kampeve që druhen se Brexit do t’i përçajë. Kjo është pika ku unë mund të them, se ne nuk duhet ta çojmë më tej këtë analogji, por është pikërisht rasti kur analogjia nuk mund të shkojë më shumë se kaq.
Kur dëgjoj disa figura të BE-së që artikulojnë kërcënime ndaj Britanisë së Madhe, duke këmbëngulur se mezi presin të hakmerren, apo politikanët britanikë që thonë se duhet të largohen nga unioni, dhe fëmijët të mallkojnë – divorci është e vetmja metaforë që më vjen në mendje. Zakonisht, gjeopolitika i depersonalizon gjëra të tilla.
Britanikët kanë pasur një marrëdhënie komplekse me kontinentin, dhe për shekuj e kanë përdorur atë raport për t’i shërbyer interesave vetjake. “Martesa e tyre” me Evropën, nuk qe kurrë një dashuri pasionante. Ata qenë tejet të kujdesshëm ndaj integrimit evropian, dhe madje francezët donin t’i mbanin me çdo kusht jashtë unionit.
Ishte një bashkim i bazuar në llogaritjen e ftohtë, një “martesë” për para. Shkurorëzime të tilla duhet të jenë në parim të thjeshta. Megjithatë në këtë divorc, ekziston një element emocional, që shkon përtej parave dhe pozitës. Në lojë është një urrejtje dhe një pakënaqësi e madhe. Ajo është e rrënjosur ndër shekuj, me Evropën që e shihte përtej kanalit Albionin dinak, dhe Britaninë që shihte përballë një kontinent të konsumatorëve të hudhrave.
Për një kohë, u duk se ata mund të bashkoheshin, dhe madje të ishin të lumtur duke punuar së bashku. Tani evropianët mendojnë se britanikët i kanë tradhtuar, dhe se këta të fundit janë përçarë nëse duhet të qëndrojnë për paratë, apo të pranojnë faktin se në të vërtetë i urrejnë partnerët e tyre evropianë.
Por ata ndodhen gjithashtu në një pikë të procesit të divorcit, ku edhe nëse do të kishin qëndruar, martesa s’do të ishte më kurrë e njëjta. Edhe dy gjuetarët e vjetër të fatit, mund të arrijnë në pikën e moskthimit. Megjithatë, ata thjesht nuk mund të shmangin njëri-tjetrin. Në martesë, ka shumë lidhje që avokatët duhet të këpusin. S’ka kthim pas.
Mbetet vetëm pikëpyetja nëse, ashtu si tek “Lufta e Trëndafilave” (një film i vjetër që duhet ta shihni, për të kuptuar Brexit), ata do ta gjejnë veten duke e shkatërruar njëri-tjetrin, për të marrë fjalën e fundit.
Teoria gjeopolitike thotë se ata nuk mund të jenë kaq të paarsyeshëm, por divorci i bën njerëzit të sillen në mënyra të çuditshme. Unë dyshoj se edhe kjo do të përfundojë si shumica e ndarjeve:me një zgjidhje të ftohtë, por miqësore, e pasuar nga një qetësim i “stuhisë”. Por a do të jenë fëmijët gjithmonë të njëjtët?
Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
