Nga Pierre Haski “Internazionale”/ Nga njëri proces zgjedhor në tjetrin, vëmendja në mbarë Evropën po përqëndrohet prej disa kohësh tek një tregues i vetëm:rezultati i partive populiste, dhe i të djatthës ekstreme. Por zgjedhjet e të dielës në landin gjerman të Bavarisë, na detyrojnë fatmirësisht ta zgjerojmë analizën.
Zgjedhjet në një land (rajon), që përbën një të gjashtën e votuesve gjermanë, priteshin si një provë vendimtare politike, për shkak të incidenteve të shumta me të djathtën ekstreme verën që shkoi, por edhe tensioneve brenda koalicionit qeveritar kombëtar, ndërmjet kancelares Angela Merkel dhe aleatëve të saj bavarezë të Unionit Kristiansocial (CSU).
Leksioni i madh që duhet nxjerrë, nuk lind aq shumë nga rezultati i të djathtës ekstreme – me 11 për qind mund të flasim për një dështim relativ, dhe një lloj rënie në krahasim me zgjedhjet e vitit të kaluar në të njëjtin rajon – se sa për fragmentim të votave. Partitë politike tradicionale, po e humbasin mbështetjen, dhe jo vetëm në Gjermani.
Këtë e kemi parë tashmë në Francë dhe Itali. Fituesit janë formacionet më të fundit, të tilla si e Alternativa për Gjermaninë (AFD) e të djathtës ekstreme, e cila befasoi vitin e kaluar duke futur me shumë deputetë në Bundestag, por edhe Gjelbrit (Bündnis 90/Die Grünen), të cilët i dyfishuan votat e tyre në Bavari, dhe janë bërë tashmë partia e dytë në këtë land.
Votuesit nuk u pajtuan me inkoherencën e partive tradicionale
Rasti i CSU-së bavareze, është emblematike. Partia konservatore, aleate në nivel kombëtar me Kristiandemokratët (CDU) e Angela Merkelit, e ka dominuar Bavarinë për dekada të tëra. Megjithatë më 14 tetor, ajo arriti rezultatin më të keq që nga viti 1950, me rreth 35 për qind të votave, kur në vitin 2003 mori më shumë se 60 për qind.
CSU-ja e pagoi shtrenjtë inkoherencën e saj. “Shpërthimi” i AFD-së në zgjdhjet e vitit 2017, mbolli panik në udhëheqjen e partisë, e cila u përpoq ta transferojë peshën e krizës së emigracionit tek Angela Merkeli, deri në pikën e refuzimit për ta ftuar këtë të fundit në tubimin e tyre elektoral.
Votuesit në tërësi nuk u rreshtuan në një anë:njëra palë zgjodhi në fakt AFD, por shumë të tjerë u rreshtuan me të Gjelbërit, të cilët në Bavari drejtohen nga krahu “realist” i partisë dhe 33-vjeçarja, Katarina Shulce, që shfaqet plot gëzim e veshur me rrobat tradicionale bavareze.
Të Gjelbrit, përfituan gjithashtu nga një rënie e gjatë e Socialdemokratëve (SPD), që në zgjedhjet e së djelës morën më pak se 10 për qind të votave.
Në Francë dhe Itali partitë tradicionale kanë rënë, por situata është e ndryshme në të dyja vendet: në Francë ajo që përfitoi ishte lëvizja “En marche” e presidentit Emanuel Makron, ndërsa në Itali janë populistët dhe e djathta ekstreme.
Përparimi i të Gjelbërve në Bavari, por edhe në Luksemburg, ku ata kanë regjistruar një rezultat rekord, tregon se “dallga” e të djathtës ekstreme, nuk është e pandalshme. Gjëja më e rëndësishme, është të sillen propozime alternative politike si ndaj partive të vjetra, tanimë të lodhura, ashtu edhe ndaj demagogëve.
Pse rrogat rriten në letra, por varfëria rritet në realitet?
