Në Shqipëri ambientalistët dhe qytetarët janë ngritur kundër ndërtimit të hidrocentraleve të reja në lumenjtë e vendit. Ujërat e fundit natyrore në Evropë janë rrezik, e bashkë me to dhe habitate të rrallë.
Ndërkohë “undark.org” shkruan se në vitin 2016, qeveria shqiptare shiti një koncesion për të ndërtuar një digë pak kilometra në drejtim të rrymës së lumit Vjosa, dhe tani kjo ullishtë dhe pjesa më e madhe e luginës, duke përfshirë vetë fshatin, mund të jetë së shpejti nën ujë.
Lumi Vjosa konsiderohet gjerësisht si lumi i fundit i egër i Evropës. “Nëse diga është ndërtuar, të gjitha këto do të zhduken. Nëse diga është ndërtuar, varre do të duhet të zhvendosen”, shprehet Taulant Hazizaj, teksa ecën rrugës drejt qendrës së qytetit dhe kalon varrezat shekullore.
Por kjo qëndron në kontrast të fortë me prirjen në rajonet më të zhvilluara si Shtetet e Bashkuara dhe Evropa Perëndimore, ku shkenca e re po nxit përpjekjet për të çmontuar digat ekzistuese. Rezervuarët e moshës janë bërë joefikase, ekosistemi lokal dhe ndikimet e habitateve mund të jenë të thella dhe akumulimi i hulumtimeve sugjeron që rezervuarët e hidrocentraleve mund të jenë një kontribuues shumë më i madh i metanit – një gaz serrë afërsisht 30 herë më i fuqishëm se dyoksidi i karbonit – sesa që ishte realizuar më parë. Në një studim të fundit të botuar në revistën “BioScience”, hulumtuesit zbuluan se rezervuarët mund të prodhojnë deri në një miliard ekuivalente të dyoksidit të karbonit – shumica e emetimeve që vijnë në formë metani – çdo vit, më shumë se emetimet totale nga vendi i Kanada.
Analiza të tjera kanë sugjeruar se edhe teknologjitë hidroenergjetike të gjeneratës së ardhshme janë problematike – dhe në botën në zhvillim në veçanti, projektet e digës shpesh janë të mbuluara nga ekonomitë e diskutueshme, korrupsioni lokal dhe përfitimet e pasigurta afatgjata. Kostot dhe përfitimet konkurruese paraqesin një rebus të veçantë për vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, zhvillimi i vazhdueshëm i të cilit varet nga energjia. Ndikimet sociale dhe mjedisore të hidroenergjetikes mund të jenë problematike, por ndotja lokale dhe atmosferike e gjeneruar nga një hidrocentral tipik është ende i zhdukur nga një fabrikë qymyrguri me madhësi të krahasueshme, e cila, së bashku me vajin, është burimi tjetër primar i energjisë në Shqipëri. Përveç kësaj, disa prej vendeve më të varfra në botë me energji elektrike gjithashtu kanë disa nga potencialet më pak të shfrytëzuara të hidrocentraleve, duke i lënë ata të marrin në konsideratë, me disa përgjigje të qarta, se si t’i shfrytëzojnë më mirë resurset e tyre duke adresuar një numër të madh rreziqesh sociale dhe mjedisore.
