Dy vjet pas marrëveshjes së Parisit dhe në momentin kur kryeqyteti francez pret samitin e radhës për çështjen e klimës, projekti i tubacionit të gazit që lidh Azerbajxhanin me Italinë duket se do të përfitojë nga e marta një financim të paparë nga Banka Evropiane e Investimeve, shkruan liberation.fr.
Në të njëjtën ditë me samitit të klimës së organizuar në Pallatin Elize më 12 dhjetor, Banka Evropiane e Investimeve (EIB) duket të ofrojë kredinë më të madh në historinë e saj: 1.5 miliardë euro për Gazsjellësin Trans Adriatik ( TAP). Është një turp! Gazi natyror është një lëndë djegëse fosile, shfrytëzimi i të cilave është emetues i metanit.
Sipas NASA-s, emetimet nga ky gaz janë shumë ndotëse janë përgjegjës për më shumë se një të tretën e ngrohjes globale që nga mesi i shekullit të shtatëmbëdhjetë. Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), ndërkohë, ka dhënë tashmë një kredi prej një miliard euro për eksplorimin e një prej fushave më të mëdha të gazit në botë.
Ndërsa TAP po i jepet një ndihmë e re prej 1.5 miliard euro. Kështu TAP, është segmenti evropian më gjigant i tubacionit në Korridorin e Jugut, ku do të merret gaz nga Azerbaixhanit nëpërmjet Detit Kaspik. Në qershor të vitit 2013, gazsjellësi u quajt si “projekt me interes të përbashkët” nga Komisioni Evropian në bazë të planit Juncker për financimin në infrastrukturë. Ky projekt do të hapë një nga 12 korridoret e energjisë së identifikuara si “thelbësore” për të mundësuar diversifikimin e burimeve të furnizimit dhe sigurisë së energjisë në Bashkimin Evropian.
Ullinj të zhvendosur
Sipas këtij statusi, projekti duhet gjithashtu të lejojë “të reduktojë emetimet e CO2”.
“Komisioni Europian ka pranuar se nuk ka kryer një studim mbi ndikimin e klimës mbi këtë tubacion”, tha Adriana Paradiso nga OJQ-së Balancimi i Kontrollit, i cili monitoron investimet nga bankat shtetërore. “Po ta kishte bërë këtë, duhet të ishte pranuar se TAP nuk përmbush angazhimet e marrëveshjes së klimës së Parisit. Por, meqë TAP është një nga projektet më të rëndësishme të Unionit të Energjisë, Komisioni nuk dëshiron ta braktisë atë.”
Që nga prilli, qyteti i vogël i Melendugno, në Itali, ishte skenë e përleshjeve të rregullta midis forcave të policisë dhe dhjetëra protestuesve. Arsyeja: është ndërtimi i korridorit ku do të kalojnë tubacionet e gazit në qytet. Nga Turqia, ai duhet të arrijë Italinë pas 878 kilometrave nëpërmjet Greqisë, Shqipërisë dhe nën detin Adriatik. Një projekt që vlerësohet në 45 miliardë euro. Vetëm në qyterin e vogël italian, 10,000 pemë ulliri do të duhet të zhvendosen në rajonin e Pellumbisë. “Është çmenduri,” psherëtin Juliette Franco, nga komiteti i aktivistëve “Nuk ka TAP”, një grup qytetar që kundërshton projektin në Itali. Disa inxhinierë sigurojnë se projekti nuk ishte teknikisht i zbatueshëm.
Kalon në zona me rrezik të lartë sizmik. Megjithatë, puna tashmë ka filluar në det dhe, përkundër ndalimit të ndërtimit gjatë periudhës turistike, operacionet vazhdojnë. “Në prill, rreth njëqind kryetarë komunash rreth Melendugut dhe presidenti rajonal i dërguan një letër qeverisë për ndalimin e projektit, por pa sukses. Në mbrëmjen e 3-4 korrikut, në fshatin e vogël shpërthyen ndërhyrje të dhunshme, ku 42 pemë ulliri do të zhvendoseshin brenda natës, të rrethuar nga forcat policore të dërguara nga qeveria kombëtare, pa qenë në dijeni të autoriteteve lokale.
“42 pemët e ullirit u zhvendosën në fillim të korrikut u çrrënjosën. Për shkak të protestuesve që bllokuan vendin ku ishin ruajtur pemët, TAP nuk mundi t’i çonte në destinacion”, tha TAP AG në një email. Po atë javë, një peticion ndërkombëtar, i nënshkruar nga njerëz të shquar si Naomi Klein dhe Erri De Luca, ngriti OJQ 350.org për të kërkuar që fondet publike evropiane të mos financojnë tubacionin.
“Në të ftohtë”
Në shkurt 2017, Donald Tusk, President i Këshillit Evropian, ka thënë: “Angazhimi ynë i përbashkët është për të përfunduar Korridorin e Jugut. Ky është një prioritet kyç për të dyja palët [BE dhe Azerbajxhanit]. Për Brukselin, TAP është projekti më i avancuar që do të lejonte BE të zhvishet disi nga varësia e saj nga gazi rus”.
Në tremujorin e parë 2017, dërgesat e gazit rus në Evropë afrua nivele rekord dhe të mbuluar 41% të importeve, sipas Komisionit Evropian. TAP synon të transportojë 10 miliardë m3 gaz nga Azerbajxhani në Evropë në vitin 2020.
Pas katërmbëdhjetë viteve konsultimeve dhe pavarësisht nga fillimi i punës, TAP nuk është i sigurt nëse do të ketë sukses. “Rënia e prodhimit të gazit në Azerbajxhan pritet rreth 2025, thotë Marie-Claire Aoun, drejtor i Qendrës për Energji në Institutin Francez për Marrëdhënie Ndërkombëtare (IFRI). Por BE nuk ka zgjedhje. Ajo duhet të diversifikojë importet e saj për shkak se depozitat evropiane, duke përfshirë edhe të Holandës, po shkojnë drejt fundit. “Vendi ka parë rënien e prodhimit me 10.5% në mes të 2015 dhe 2016, sipas Eurostat.
Nga frika e një krize energjitike, Evropa po përdor rrugët e tepërta të furnizimit. Përveç tubacioneve ukrainase, tubacionit të veriut rrjedha që lidh Rusinë në Gjermani së shpejti do të dyfishohet, kontinenti ka 200 miliard m3 kapacitetin (LNG) në terminale, ku një e katërta e kësaj sasie më shumë importet.
Për Claude Turmes, një deputet i Luksemburgut në Parlamentin Evropian, “ne nuk kemi nevojë për këtë tubacion. Gjykata Evropiane e Revizorëve ka akuzuar tashmë Komisionin e mbivlerësimit të vlerësimeve të tij për konsumin e gazit evropian. Çdo ditë, lobi i gazit është në korridoret e Parlamentit për t’u siguruar eurodeputetëve se Evropa së shpejti do të gjejë veten në të ftohtë”.
Në një raport të botuar në vitin 2015, Gjykata Evropiane e Auditorëve ka treguar se parashikimet e njëpasnjëshme të Komisionit, të bëra nga një kontratë e jashtme, e kanë mbivlerësuar në masë të madhe realitetin e konsumit. “Komisioni duhet të rivendosë kredibilitetin e parashikimeve që përdor”, ka kërkuar gjykata në përputhje me rrethanat. TIRANA TODAY
