Nga Mateu Walther “The Week”/ Kam lexuar kohët e fundit, se në fillim të mandatit të parë të presidentit Obama, shkalla e alfabetizmit në Afganistan, arriti në rreth 31 përqind. Nga atëhere, Amerika ka shpenzuar më shumë se 1 trilion dollarë në atë vend.
Më shumë se 1.500 ushtarë amerikanë janë vrarë, mbi gjysma e 2.279 viktimave në total që nga fillimi i luftës. Pjesa më e madhe e Afganistanit, mbetet nën kontrollin e talebanëve dhe grupeve të ndryshme terroriste. Qytete të mëdha si Kabuli, sulmohen thuajse çdo javë nga kamikazët.
Sytë tanë janë mësuar me imazhe të tilla, për shkak se sulme të tilla ndodhin edhe në vende që janë dukshëm demokraci liberale, si Belgjika.
Shkalla e alfabetizmit në Afganistan në vitin 2019? 38 për qind. Të dhënat tregojnë se kjo na ka kushtuar afërsisht 550.000 dollarë, për çdo person shtesë që ka mësuar të shkruajë dhe lexojë në gjuhën e tij. Shumë e kursyer, ushtria jonë! Disa lexues do të jenë të prirur të argumentojnë se trajtimi i shumës totale të shpenzimeve tona pas vitit 2008 në Afganistan, është një arimematikë e keqe. Por unë pyes veten, se për çfarë tjetër duhet të mendojmë në lidhje me paratë.
Teksa po e shkruaj këtë artikull, po vazhdojnë bisedimet e paqes midis talebanëve dhe diplomatëve amerikanë – vetë autoritetet afgane janë lënë jashtë me këmbënguljen e militantëve, të cilët e konsiderojnë qeverinë në Kabul një regjim kukullash, dhe pritet të nënshkruajnë një marrëveshje për tërheqjen e plotë të forcave amerikane deri në fund të këtij Viti. Dhe në këmbim të çfarë? Të një armëpushimi të përkohshëm.
Një Zot e di se çfarë do të thotë kjo në një periudhë afatgjatë, por nuk është e vështirë të imagjinohet, se e ardhmja në Afganistan do të jetë ajo e një qeverie talebane të papëlqyeshme, në rajone autonome të caktuara enkas. Ky është termi i koduar për “të gjithë zonat rurale jashtë disa qyteteve, të cilat herë pas here vizitohen nga ekonomistët e FMN-së, dhe ku sulmet kamikaze i atribuohen zyrtarisht “ujqve të vetmuar”, apo elementëve mashtrues, sesa autoriteteve të qeverisjes vendore që ndodhej vetëm 80 larg”.
Çfarë dreqin kemi bërë atje? Dhe përse? Kur e pushtuam këtë vend në vitin 2001, dmth kur studentët e universitetit ishin më të rinj se djali im asokohe 8- muajsh, qëllimi ynë i deklaruar ishte gjetja dhe vrasja e Osama bin Ladenit.
Megjithë përpjekjet tona më të mira, ai arriti të dilte nga shpella e tij, dhe të shkonte në Pakistanin fqinj, ku kaloi pensionin e tij të gjatë duke reflektuar mbi “arritjet” e tij, dhe duke shijuar koleksionin e tij të madh të pornografisë.
Qëllimi tjetër, ishte të zhduknim talebanët, dhe të zëvendësonin narko-primitivizmin e infektuar nga Sharia, me një demokraci kapitaliste liberale tërësisht moderne. Se përse menduam që ky ishte një qëllim i denjë, kjo është mjaft i qartë. Por se përse menduam që do të ishte e mundur, këtë çdo kush mundet vetëm ta hamendësojë.
Ne të gjithë e dimë, se me çfarë është shtruar rruga për në ferr. Në vitin 2017, “Onion” publikoi një artikull të titulluar “Ushtari i entuziamuar, ndjek rrugën e vjetër të babait, duke patrulluar në Afganistan”. Për të mos qenë u tejkaluar në këtë garë, uebsajti Army.com publikoi një artikull gati identik, me historinë frymëzuese të një rekruti, babai i të cilit kishte shërbyer që në ditët e para të konfliktit afgan.
Ai është tanimë konflikti më i gjatë, që është zhviluar ndonjëherë nga një fuqi e madhe në historinë moderne. E çfarë duhet të rrëfejmë për të? Që Afganistani ka një president me një doktoraturë nga Universiteti Xhon Hopkins, dhe se një nga arritjet e shumta të të cilit është mbajtja e një fjaliomi në formatin TED në 2005. Subjekti? “Si të rindërtojmë një shtet të shkatërruar”.
Ka vetëm një argument, në favor të mbajtjes ende të trupave amerikane në Afganistan. Është një argument i çuditshëm, i shfaqur rrallë herë në media, ndonëse unë e kam dëgjuar atë privatisht në shumë raste nga mbështetësit e tij.
Ata thonë se ne nuk po luftojmë në Afganistan, por po e kolonizojmë atë, një sipërmarrje për të cilën duhet të presim për 50 vjet ose më shumë, që të marrim “frytet”. Ideja, mendoj unë, është që ne duhet të transmetojmë diçka që quhet “vlerë”, dhe se kjo kërkon kohë.
Por imperializmi, është në fakt një biznes serioz për një popull serioz. Shtetet e Bashkuara janë një vend që mund të gjunjëzohet, në përpjekjen për të vendosur nëse duhet të harxhojë 6 miliardë dollarë, vetëm për disa copa betoni që duhet të vendosen në një mur.
Ne jemi një komb, elitat e të cilit mund të fiksohen për 72 orë rresht pas pyetjes nëse një djalë 17-vjeçar me një kapele në kokë, mund t’i thoshte apo jo diçka të vrazhdë një aktivisti indian. Amerikanët nuk kanë vlera kuptimplota të pranuara nga të gjithë, për të ndarë me njëri-tjetrin, dhe aq më pak me njerëzit jashtë vendit të tyre.
Dështimi ynë në Afganistan, është një simbol mëse i përshtatshëm dhe ndoshta i përsosur i Amerikës së vitit 2019:e lodhur, e përçarë, e pamatur, e paaftë për të arritur ndonjë vlerë, e gatshme të braktisë ndjekjen e suksesit, pavarësisht se është e paaftë të pajtohet me atë që do të përbënte “sukses” si i tillë. Një vend si i yni, nuk mund të fitojë një luftë të gjatë dhe të vështirë. Aq më pak të udhëheqë si një perandori. Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
