“Emigrantë dhe poetë”, kështu është titulluar shkrimi i kushtuar shkrimtarëve Velibor Colic, i cili është largua nga Bosnja më 1992 për Francën, dhe Shemsi Makolli që u largua nga Kosova në 1990 për në Zvicër. Të dy janë shkrimtarë dhe e kanë bërë gjuhën franceze armë të tyre, shkruan letemps.ch.
Në dy tregimet që janë botuar në prag të Krishtlindjeve, dhe shkrimtarët shkruajnë për mërgim dhe rifillim. Velibor Colic u largua nga Bosnja gjatë luftës së viteve 1990. Pothuajse në të njëjtën kohë, Shemsi Makolli u larua nga Kosova. Secili, në fund të një udhëtimi të gjatë, gjeti një vend për azili, ku i pari zgjodhi Francën, dhe i dyti Zvicrën.
Të dy duan të njohin gjendje shpirtërore që shkrihet nën lëkurën e atyre që kanë lënë gjithçka: mezi kanë gdhendur të tashmen, ku e kaluara e tyre është shembur dhe ata nuk kanë të ardhme. Por të dy kanë një thesar: dashuria për fjalën.
Anije ari dhe argjendi
Energjia elektrike nuk kishte arritur në fshatin e Shemsi Makilli, as në vitin 1975. Ai atëherë ishte 9 vjeç dhe pasioni për librat e shoqëronte atë kudo. Ai para se të shkonte në shkollë dhe pasi vinte nga shkolla, atij i duhej të shkonte me dele, por gjithmonë me vete ai kishte disa libra dhe i pëlqente të lexonte poezi.
Në malet e Kosovës, 1200 metra mbi nivelin e detit, babai i tij punonte në minierat e Artanës ku nxirrej argjend. Nëna e tij u kujdeste për tetë fëmijët, për tokën dhe kafshët. Dhe pastaj, në moshën 23-vjeçare, përballë kushteve të pasigurta të jetesës së familjes së tij, përballë tensioneve politike që ishin përkeqësuar, Shemsi Makolli ndalon studimet e tij dhe vendos të largohet. Si fillim shkon në Zurich pastaj Monthey. Si fillim ka punuar në punë të zezë, dhe qëndronte në një dhomë me 4 ose 5 veta. Por, gjithmonë në mbrëmje kur kthehej nga puna ai shkruante poezi.
Ai kishte shkruar shumë poezi në gjuhën shqipe, por më pas Shemsi Makolli shkruan poezi dhe në gjuhën francezë, që e adapton më pas në të gjitha shkrimet e tij. “Anatomia e ëndrrave”, është libri i fundit i botuar në dy gjuhë ku ekspozon kërkimin e tij që ecin hap pas hapi, ditë pas dite, nëpërmjet lodhjes, drejt një drite të vogël: “Unë vazhdoj për të ecur nën këtë diell / të djegur dhe të thata / Si një peshk i vogël i rënë në rërë / Por ende gjallë “. Shemsi Makolli, “Anatomia e Ëndrrave”.
Çështja e ëndrrave
Velibor Colic ishte një shkrimtar premtues para se të shpërthente lufta. Ai kishte botuar disa libra, mori dhe çmime. Ai tregon për ardhjen e tij në Rennes, në moshën 28 vjeçare, “me të gjithë bagazhin, tre fjalë franceze – Jean, Paul dhe Sartre”. Ai e përshkruan gjendjen e tij, në fund të verës 1992, e cila nuk është as lodhje, as pikëllim, por një lloj “metafizike e ftohtë, shkalla përfundimtare e vetmisë”. Të gjithë këtë ai e përshkruan, me këtë humor që mund të krahasohet me mjerimin. Velibor Kolic, shkroi në gjuhën franceze librin “Doracaku i mërgimit”.TIRANA TODAY
