Në 26 qershor të vitit 1907 në Tbilisi, kryeqyteti i Gjeorgjisë – që asokohe ishte pjesë e Perandorisë Ruse – kishte një grumbullim të madh të policisë përreth sheshit Erivan,
një nga qendrat më të rëndësishme të qytetit. Autoritetet thanë se disa grupe të revolucionarësh po përgatisnin një sulm apo diçka të ngjashme, prandaj kishin marrë masa më të rrepta sigurie.
Rreth orës 10 e gjysmë të paradites, në shesh kaloi një karroce që tërhiqej nga disa kuaj:brenda gjendeshin dy roje të armatosura, një llogaritar, një bankier, dhe qindra mijëra rubla të Bankës së Shtetit, që po dërgoheshin në një degë lokale.
Paratë nuk mbërritën kurrë në destinacion, pasi karroca u sulmua nga një grup bolshevikësh të armatosur me granata dhe pistoleta, që kthyen përmbys qendrën e qytetit dhe vranë rreth 40 persona, për të financuar aktivitetet revolucionare.
Në emër të revolucionit proletar
Në vitet e para të shekullit XX, Partia Komuniste Sovjetike nuk ekzistonte ende: Në vend të saj ishte Partia Punëtore Socialdemokratike Ruse, e përbërë nga dy rryma shumë të ndryshme, por që vepronin ende brenda së njëjtës parti:menshevikët dhe bolshevikët.
Të dyja grupet pajtoheshin mbi nevojën e një revolucioni proletar në Rusi, por ndërsa menshevikët qenë disi më të moderuar dhe tolerantë ndaj partive liberale, bolshevikët qenë më radikale, dhe mbështetën instrumentin e shpronësimit proletar, domethënë sekuestrimin ose vjedhjen e të mirave private për financimin e aktiviteteve revolucionare.
Megjithatë në Kongresin e Pestë të partisë, menshevikët duke qenë kundër shpronësimeve, dhe miratuan me shumicë një vendim që ndalonte akte të tilla.
Ndonëse rezoluta u votua edhe nga shumë bolshevikë, drejtuesit e grupit refuzuan t’i jepnin fund grabitjeve.
Për këtë arsye, në prillin e vitit 1907, ata vendosën të organizonin një të tillë në Tbilisi. Ndër këta drejtues ishin edhe Vladimir Lenini dhe Josif Stalin, përveç Maksim Litvinov, ministri i ardhshëm i Jashtëm i Bashkimit Sovjetik, Aleksandër Bogdanov, rivali historik i Leninit, dhe Leonid Krasin, një diplomat i rëndësishëm i viteve të para të Bashkimit Sovjetik.
Por ishte Stalini mendja kryesore pas grabitjes së përgjakshme të Tbilisit, qyteti ku jetonte së bashku me bashkëshorten Ekaterina dhe djalin Jakov. Stalini ishte një organizator i shkëlqyer i grabitjeve të armatosura dhe atentateve, ndërsa ia besoi misionin Simuz Arshaki Ter-Petrosian, i thirrur shkurt Kamo, një kriminel i frikshëm dhe një shok i tij i fëmijërisë, mbi të cilin qarkullojnë ende legjenda të tmerrshme, sipas të cilave në një rast ai vrau me thikë dhe i shkuli zemrën nga kraharori një personi që e kishte zbuluar se ishte spiun, për t’i dhënë një shembull shokëve të tij të revolucionarë.
Stalini përdori burimin e tij brenda degës së Bankës së Shtetit, për të marrë informacion mbi oraret, dhe përmbajtjen e ngarkesave të ngarkesave që kalonin nëpër Tbilisi. Pasi zbuloi se do të vinte një ngarkesë e madhe në datën 26 qershor, së bashku me Kamon dhe Krasnin, ndërtoi dhe ia doli të vendosë në qendër të qytetit bomba të ndryshme. Kur mbërriti karroca e bankës, ajo ishte e shoqëruar nga përpara dhe pas nga kozakët e hipur mbi kuaj, si dhe nga një togë me ushtarë.
Në të njëjtën kohë, ata dolën nga taverna duke hedhur bombat, dhe përhapur panik në mesin e civilëve. Shpërthimet thyen xhamat e shtëpive në shesh, plagosën kuajt e karrocës e cila u përmbys:një nga bashkëpunëtorët mori thasët me para dhe i hodhi në karrocën kur ndodhej Kamo, i cili u përpoq të largohej me shpejtësi.
Ai u ndalua për pak çaste nga një grup policësh, por u hoq si një ushtarak dhe ata e lanë të lirë. Autoritetet thanë se të viktima ishin vetëm 3, por historianët bien dakord se qenë në fakt rreth 40. Në total, u vodhën 340 mijë rubla, ose 3 milionë dollarë me kursin e sotëm
Nuk ishte e qartë se çfarë bëri Stalini gjatë grabitjes. Disa dëshmitarë thanë se ai ishte një nga hajdutët që sulmuan karrocën, dikush tjetër se sinjalizoi nisjen e sulmit duke ndezur një cigare, ndërsa disa burime e mohojnë fare praninë e tij në vendngjarje. Një tjetër teori, pretendon se Stalini kishte qenë një informator i Okhrana-s, policisë sekrete cariste, dhe se u kishte dhënë detaje autoriteteve mbi grabitjen.
Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
