Pas sundimit prej disa dekadash të Fidel Castro dhe vëllait të tij, Raul Castro, Kuba ka bërë disa ndryshime të mëdha në kushtetutën e saj. Ligjvënësit kubanezë kanë miratuar njëzëri një kushtetute të re që mban ‘në jetë’ sistemin socialist të një partie, por pasqyron hapjen e saj socio-ekonomike.
Projekt kushtetuta e re ka 229 nene, ajo do të zëvendësojë një epokë e cila i ka themelet që në Luftën e Ftohtë. Partinë Komuniste do të jetë forca udhëheqëse e vendit dhe do të ketë dominimin e shtetit mbi ekonominë, raportojnë mediat shtetërore.
Dokumenti legjitimon biznesin privat që ka lulëzuar gjatë dekadës së fundit, pranon rëndësinë e investimeve të huaja dhe hap derën për martesën homoseksuale, sipas mediave shtetërore kubane. Po ashtu ka edhe kufizime në rolin e presidentit, ku do të imponohen kufijtë e moshës dhe afatet e presidencës, po ashtu do të futet edhe roli i kryeministrit.
Ky draft është ka filluar të hartohet që në korrik dhe synon të sjellë qindra ndryshime të vogla të propozuara nga qytetarët gjatë një konsultimi publik tre mujor në takimet e komunitetit në mbarë vendin. Ajo do të shkojë në një referendum më 24 shkurt.
“Ky proces është një demonstrim i vërtetë dhe i jashtëzakonshëm i praktikës së pushtetit nga populli, kjo pjesëmarrje tregon natyrën demokratike të sistemit tonë politik”, tha presidenti Miguel Diaz-Canel në Asamblenë Kombëtare. 58-vjeçari mori detyrën nga Raul Castro në prill edhe pse ky i fundit mbetet kreu i Partisë Komuniste deri në vitin 2021.
Kritikët thonë se bazat e sistemit të Kubës nuk u ngritën kurrë për diskutim dhe qeveria përfshiu vetëm sugjerimet që donin. Disa, duke përfshirë grupet e opozitës që zakonisht nuk mobilizojnë shumë njerëz, po bëjnë fushatë kundër kushtetutës online duke përdorur hashtag #yovotono (“Unë nuk votoj”).
Një nga nenet e rishikuar ka të bëjë me akumulimin e pronës. Ndërsa drafti i parë fillimisht e ndaloi këtë, kushtetuta e rishikuar thjesht përcakton se shteti duhet ta rregullojë atë, sipas mediave shtetërore. Megjithatë, në draftin e fundit gjithashtu rieksportohet qëllimi i “avancimit drejt komunizmit” që u mor nga drafti i parë.
Një rishikim i diskutueshëm është eliminimi i një neni që njohu martesën si bashkim i dy personave, në krahasim me bashkimin midis një burri dhe një gruaje si në kushtetutën e vitit 1976.
Ky artikull ishte ai që nxiti polemikat më të mëdha në një shoqëri që ka bërë hapa të mëdha në të drejtat lezbike, homoseksuale, biseksuale dhe transeksuale në vitet e fundit, por mbetet konservatore në këtë temë. Projektligji i ri largon përkufizimin e martesës mes gjinive të ndryshme, duke lejuar edhe bashkimin e të njëjtit seks, megjithëse nuk i jep të njëjtin nivel simbolik mbështetës.
Qeveria ka thënë se do të azhurnojë kodin e familjes dhe do ta vendosë atë në një referendum në dy vitet e ardhshme. “Nuk ka pengesë”, shkruante Mariela Castro në Facebook, vajza e Raul Kastro, i cili ka mbrojtur të drejtat e LGBT në Kubë në vitet e fundit. “Lufta vazhdon, le të japim një ‘po’ kushtetutës dhe pastaj të mbyllim rangjet për të arritur një kod familjar të avancuar si teksti i ri kushtetues”.
Ajo kërkoi leje për të ndërprerë shkurtimisht takimin e kuvendit për të përqafuar babanë e saj në një shfaqje të pazakontë publike të dashurisë brenda familjes Castro, duke e falënderuar për shembullin e tij “si prind dhe si një revolucionar”, duke shkaktuar duartrokitje.
Megjithatë, vendimi për të vënë kodin e familjes në një referendum ka zemëruar intelektualët kubanë, të cilët thonë se të drejtat themelore të njeriut nuk duhet të vendosen për votim. Ligje të tjera nuk janë vënë në një referendum.
“Të drejtat e barabarta për martesë në Kubë duhet të jenë një dekret presidencial, jo një referendum që përjashton shtetin nga përgjegjësia dhe hap derën e homofobisë konservatore”, tha Harold Cardenas, një profesor i marksizmit. TIRANA TODAY
