Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Stil Kuriozitete

Format më pak të njohura të qeverisjes

8 vjet ago
in Kuriozitete, Stil, Të Gjitha
Format më pak të njohura të qeverisjes

Shumëkush njeh sot përkufizimin apo domethënien e demokracisë dhe antipodit të saj, totalitarizmit. Më poshtë, po listojmë shkurtimisht disa forma qeverisjeje të veçanta, të vëna në praktikë në rrethana të caktuara përgjatë historisë, apo të mbetura ende në nivelin teorik. Pavarësisht emërtimit të tyre dhe kërkesave specifike, shihet se ato përmbajnë edhe elementë të ngjashëm me teoritë e të djathtës dhe të majtës, shtetit liberal apo atij autoritar.

Ekliolokracia

Kjo formë qeverisjeje, është një derivat i teokracisë, ku shteti në parim udhëhiqet nga një individ i udhëzuar në mënyrë hyjnore, ose më shpesh nga një përfaqësues institucional (p.sh Kisha). Ligjet dhe rregullat përcaktohen nga një udhëheqës fetar mbizotërues në emër të Zotit. Në teokracinë e kulluar, udhëheqësi besohet se ka një lidhje të drejtpërdrejtë me Perëndinë, sikurse kanë qenë profetët Moisi dhe Muhamed, të cilët udhëhoqën izraelitët e hershëm dhe myslimanët.

Nga ana tjetër në një ekliolokraci, udhëheqësit nuk pretendojnë se kanë një lidhje të drejtpërdrejtë fetare, por përkrahin një zbulesë të pranuar. Teokracitë e tjera, mund të lejojnë ekzistencën e një qeverie laike, për t’ia deleguar ligjin civil bashkësisë fetare.

Ekzilarkia

Ekzilarkia përkufizohet si qeverisja e një grupi fetar apo etnik, në vend të një vendi nga ku e ka origjinën ky grup. Udhëheqësi ka fuqi vetëm përmes mjeteve kulturore dhe honorifike, dhe sundon vetëm mbi ithtarët e grupit të tij. Në analizë të fundit, ata udhëhiqen nga vendet pritëse. Dy shembuj të një ekzilarkie janë sundimi i Reish Galutas dhe i Dalai Lamas mbi diasporën tibetane.

Minarkizmi

Jo shumë larg anarkizmit, minarkistët besojnë se qeveria duhet të kufizohet vetëm në mbrojtjen e të drejtave themelore të jetës, lirisë dhe pronës. Ata mbështesin një Shtet Rojtar, që kufizohet tek Gjykata, Policia dhe Ushtria. Minarkistët preferojnë qeveritë e vogla, lokale apo të nivelit të qytetit, në vend të një qeverie të madhe kombëtare. Ndonëse është i lidhur ngushtë me Anarkistët e Tregut, minarkizmi e pranon se qeveria është e pashmangshme, kështu që në vend se ta luftojë, kërkon kufizimin e saj.

Etnokracia

Etnocracitë përdoren për ta bërë një racë, një grup fetar apo një gjuhë, politikisht dominantë ndaj pjesës tjetër. Ndërkohë që të gjitha çështjet e tjera, i nënshtrohen kauzës së tyre. Shkalla e diskriminimit, ndryshon nga një sistem në tjerin. Megjithatë, etnokracia mund të jetë një demokraci e plotë, me vetëm një mungesë përfaqësimi të një grupi të caktuar. Disa vende të tjera që përjetojnë sot etnokracinë janë Pakistani, Izraeli dhe Afrika e Jugut.

Plutokracia

Me një pabarazi ekonomike në nivelet e saj më të larta, plutokracia i jep fuqi më të pasurve. Disa nga vendet që janë njohur për plutokracitë e tyre kanë qenë Greqia e lashtë, Kartagjena, republikat tregtare italiane të Venedikut, Firences dhe Xhenovës. Kohët e fundit nuk ekziston ndonjë plutokraci e vërtetë, megjithëse shumë vende kritikohen se shfaqin shenja të ngjashme.

Korporatat ngrenë dhe japin donacione të konsiderueshme për politikanë dhe parti politike, në një kohë që e përdorin fuqinë e tyre financiare për të ndikuar miratimin e ligjeve të favorshme për ta; një situatë e ngjashme me një korporatokraci. Plutokracia është një oligarki klasike, ku një pjesë e vogël njerëzve më të pasur kontrollojnë gjithçka. Nëse nuk ekziston një formë e duhur kontrolli, plutokracia degradon në një kleptokraci.

Logokracia

Një qeverisje më ironike apo parodike, një logokraci është një sundim qeveritar përmes fjalëve. I përshkruar në veprën e Uashington Irving në vitin 1807 “Salmagundi”, një logokraci është një qeveri që përdor formulime të ndërlikuara për të kontrolluar njerëzit e saj.

Bashkimi Sovjetik është akuzuar dikur se ishte një logokraci, duke pretenduar se gjuha e tij ishte një “zhargon stereotipik i përbërë nga formula dhe parulla boshe, qëllimi i të cilve ishte të pengonin njerëzit të mendonin jashtë kornizave të mendimit kolektiv”. “Viti 1984“ i Xhorxh Oruellit, është një shembull i mirë i një logokracie.

Demarkia

Demarkia është një qeveri e drejtuar nga qytetarë të përzgjedhur në mënyrë rastësore, e quajtur “juria e qytetarëve”. Sistemi është i ngjashëm me një demokraci, por pa patur nevojë për zgjedhje. I propozuar nga filozofi australian Xhon Bërnhajm, ky stil i qeverisjes nuk është vënë kurrë në praktikë.

Hipotetikisht, përzgjedhja e rastësishme e qytetarëve, do të shmangte mundësinë e korrupsionit politik, pasi nuk ka gjasa që njerëzit e zgjedhur të përfshihen në rrjete nepotike. Një demarki shmang ndërkohë problemin e kënaqjes së të gjithëve për përfitime politike, pasi ajo varet vetëm nga besimet e personave të përzgjedhur, dhe qëndrimet mbi atë që është më e mira për popullin.

 

Tags: EkzilarkiaEtnokraciaformatMinarkizminjohurapak të përdoruraqeverisje

TË LIDHURA

Mes maleve, takova dhimbjen dhe forcën
Aktualitet

Mes maleve, takova dhimbjen dhe forcën

22:44 | 14/10/2025
Përdorimi i telefonit në errësirë totale, mund të të dëmtojë sytë përjetësisht
Kuriozitete

Përdorimi i telefonit në errësirë totale, mund të të dëmtojë sytë përjetësisht

22:44 | 13/10/2025
Unaza inteligjente e Samsung fryhet dhe i ngec në gisht, YouTuberi humb fluturimin dhe përfundon në spital
Bota

Unaza inteligjente e Samsung fryhet dhe i ngec në gisht, YouTuberi humb fluturimin dhe përfundon në spital

14:56 | 06/10/2025
Next Post
Hyn të shpëtojë 2 mbesat, mbytet në Drin të Zi 55-vjeçarja

Hyn të shpëtojë 2 mbesat, mbytet në Drin të Zi 55-vjeçarja

Lezhë, abuzuan me pronat, KLSH kallëzon 4 punonjës të Prefekturës

Lezhë, abuzuan me pronat, KLSH kallëzon 4 punonjës të Prefekturës

Hemodializa, si janë transformuar 5 qendrat e rretheve

Hemodializa, si janë transformuar 5 qendrat e rretheve







JU REKOMANDOJMË

Vetëhelmohet me fostoksinë, gjen vdekjen 35-vjeçarja në Kuçovë

Vetëhelmohet me fostoksinë, gjen vdekjen 35-vjeçarja në Kuçovë

20:13 | 18/10/2025
Shkarkime dhe emërime, Rama bën ndryshime në qeveri

Shkarkime dhe emërime, Rama bën ndryshime në qeveri

16:54 | 15/10/2025
Makina merr flakë në lëvizje në aksin Librazhd–Prrenjas, shpëton drejtuesi

Makina merr flakë në lëvizje në aksin Librazhd–Prrenjas, shpëton drejtuesi

22:36 | 14/10/2025
Ngjarje e rëndë në autostradën Fier–Vlorë, gjendet i pajetë një drejtues automjeti

Ngjarje e rëndë në autostradën Fier–Vlorë, gjendet i pajetë një drejtues automjeti

18:24 | 16/10/2025




TË FUNDIT

Lajm i fundit ,Sherr mes disa personash në Durrës, dy prej tyre përfundojnë në spital.
Aktualitet

Kërcënoi prokurorin në sallën e gjyqit, arrestohet avokati i të besuarit të Emiliano Shullazit

by mirseda
22:05 | 18/10/2025
0

Avokati U. Barjami është arrestuar pas një incidenti të ndodhur në sallën e gjyqit, ku ka kërcënuar...

“Kishte 3 vjet që nuk luante 3 ndeshje radhazi”, trajneri i Torinos i del në krah Asllanit

“Kishte 3 vjet që nuk luante 3 ndeshje radhazi”, trajneri i Torinos i del në krah Asllanit

22:03 | 18/10/2025
Përplasje e ashpër mes Melonit dhe të majtës, kryeministrja: Opozita është më keq se Hamasi

Përplasje e ashpër mes Melonit dhe të majtës, kryeministrja: Opozita është më keq se Hamasi

21:44 | 18/10/2025
Trump refuzon raketat Tomahawk, Zelensky largohet duarbosh

Trump refuzon raketat Tomahawk, Zelensky largohet duarbosh

21:15 | 18/10/2025
“No Kings”/ Protesta masive në mbarë SHBA-në kundër administratës Trump

“No Kings”/ Protesta masive në mbarë SHBA-në kundër administratës Trump

20:47 | 18/10/2025
Tirana Today


© 2025 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.
Kontakt
EMAIL : [email protected]
Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.
EMAIL : [email protected]
Cel: +355694040005
© 2025 TiranaToday Dev By: techzero1.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2025 TiranaToday Dev by : Techzero1.com