Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Stil Kuriozitete

Format më pak të njohura të qeverisjes

8 vjet ago
in Kuriozitete, Stil, Të Gjitha
Format më pak të njohura të qeverisjes

Shumëkush njeh sot përkufizimin apo domethënien e demokracisë dhe antipodit të saj, totalitarizmit. Më poshtë, po listojmë shkurtimisht disa forma qeverisjeje të veçanta, të vëna në praktikë në rrethana të caktuara përgjatë historisë, apo të mbetura ende në nivelin teorik. Pavarësisht emërtimit të tyre dhe kërkesave specifike, shihet se ato përmbajnë edhe elementë të ngjashëm me teoritë e të djathtës dhe të majtës, shtetit liberal apo atij autoritar.

Ekliolokracia

Kjo formë qeverisjeje, është një derivat i teokracisë, ku shteti në parim udhëhiqet nga një individ i udhëzuar në mënyrë hyjnore, ose më shpesh nga një përfaqësues institucional (p.sh Kisha). Ligjet dhe rregullat përcaktohen nga një udhëheqës fetar mbizotërues në emër të Zotit. Në teokracinë e kulluar, udhëheqësi besohet se ka një lidhje të drejtpërdrejtë me Perëndinë, sikurse kanë qenë profetët Moisi dhe Muhamed, të cilët udhëhoqën izraelitët e hershëm dhe myslimanët.

Nga ana tjetër në një ekliolokraci, udhëheqësit nuk pretendojnë se kanë një lidhje të drejtpërdrejtë fetare, por përkrahin një zbulesë të pranuar. Teokracitë e tjera, mund të lejojnë ekzistencën e një qeverie laike, për t’ia deleguar ligjin civil bashkësisë fetare.

Ekzilarkia

Ekzilarkia përkufizohet si qeverisja e një grupi fetar apo etnik, në vend të një vendi nga ku e ka origjinën ky grup. Udhëheqësi ka fuqi vetëm përmes mjeteve kulturore dhe honorifike, dhe sundon vetëm mbi ithtarët e grupit të tij. Në analizë të fundit, ata udhëhiqen nga vendet pritëse. Dy shembuj të një ekzilarkie janë sundimi i Reish Galutas dhe i Dalai Lamas mbi diasporën tibetane.

Minarkizmi

Jo shumë larg anarkizmit, minarkistët besojnë se qeveria duhet të kufizohet vetëm në mbrojtjen e të drejtave themelore të jetës, lirisë dhe pronës. Ata mbështesin një Shtet Rojtar, që kufizohet tek Gjykata, Policia dhe Ushtria. Minarkistët preferojnë qeveritë e vogla, lokale apo të nivelit të qytetit, në vend të një qeverie të madhe kombëtare. Ndonëse është i lidhur ngushtë me Anarkistët e Tregut, minarkizmi e pranon se qeveria është e pashmangshme, kështu që në vend se ta luftojë, kërkon kufizimin e saj.

Etnokracia

Etnocracitë përdoren për ta bërë një racë, një grup fetar apo një gjuhë, politikisht dominantë ndaj pjesës tjetër. Ndërkohë që të gjitha çështjet e tjera, i nënshtrohen kauzës së tyre. Shkalla e diskriminimit, ndryshon nga një sistem në tjerin. Megjithatë, etnokracia mund të jetë një demokraci e plotë, me vetëm një mungesë përfaqësimi të një grupi të caktuar. Disa vende të tjera që përjetojnë sot etnokracinë janë Pakistani, Izraeli dhe Afrika e Jugut.

Plutokracia

Me një pabarazi ekonomike në nivelet e saj më të larta, plutokracia i jep fuqi më të pasurve. Disa nga vendet që janë njohur për plutokracitë e tyre kanë qenë Greqia e lashtë, Kartagjena, republikat tregtare italiane të Venedikut, Firences dhe Xhenovës. Kohët e fundit nuk ekziston ndonjë plutokraci e vërtetë, megjithëse shumë vende kritikohen se shfaqin shenja të ngjashme.

Korporatat ngrenë dhe japin donacione të konsiderueshme për politikanë dhe parti politike, në një kohë që e përdorin fuqinë e tyre financiare për të ndikuar miratimin e ligjeve të favorshme për ta; një situatë e ngjashme me një korporatokraci. Plutokracia është një oligarki klasike, ku një pjesë e vogël njerëzve më të pasur kontrollojnë gjithçka. Nëse nuk ekziston një formë e duhur kontrolli, plutokracia degradon në një kleptokraci.

Logokracia

Një qeverisje më ironike apo parodike, një logokraci është një sundim qeveritar përmes fjalëve. I përshkruar në veprën e Uashington Irving në vitin 1807 “Salmagundi”, një logokraci është një qeveri që përdor formulime të ndërlikuara për të kontrolluar njerëzit e saj.

Bashkimi Sovjetik është akuzuar dikur se ishte një logokraci, duke pretenduar se gjuha e tij ishte një “zhargon stereotipik i përbërë nga formula dhe parulla boshe, qëllimi i të cilve ishte të pengonin njerëzit të mendonin jashtë kornizave të mendimit kolektiv”. “Viti 1984“ i Xhorxh Oruellit, është një shembull i mirë i një logokracie.

Demarkia

Demarkia është një qeveri e drejtuar nga qytetarë të përzgjedhur në mënyrë rastësore, e quajtur “juria e qytetarëve”. Sistemi është i ngjashëm me një demokraci, por pa patur nevojë për zgjedhje. I propozuar nga filozofi australian Xhon Bërnhajm, ky stil i qeverisjes nuk është vënë kurrë në praktikë.

Hipotetikisht, përzgjedhja e rastësishme e qytetarëve, do të shmangte mundësinë e korrupsionit politik, pasi nuk ka gjasa që njerëzit e zgjedhur të përfshihen në rrjete nepotike. Një demarki shmang ndërkohë problemin e kënaqjes së të gjithëve për përfitime politike, pasi ajo varet vetëm nga besimet e personave të përzgjedhur, dhe qëndrimet mbi atë që është më e mira për popullin.

 

Tags: EkzilarkiaEtnokraciaformatMinarkizminjohurapak të përdoruraqeverisje

TË LIDHURA

Bie Google në Evropë, përfshirë Shqipërinë! Përdoruesit raportojnë probleme
Ekonomi

Bie Google në Evropë, përfshirë Shqipërinë! Përdoruesit raportojnë probleme

11:43 | 04/09/2025
Çfarë po ndodh?! ChatGPT jashtë funksionit, i padisponueshëm në të gjithë botën
Bota

Çfarë po ndodh?! ChatGPT jashtë funksionit, i padisponueshëm në të gjithë botën

15:11 | 03/09/2025
Këtë të diel, sytë nga QIELLI NË TIRANË! Do bëhemi dëshmitarë të një prej shfaqjeve më të bukura natyrore
Kuriozitete

Këtë të diel, sytë nga QIELLI NË TIRANË! Do bëhemi dëshmitarë të një prej shfaqjeve më të bukura natyrore

14:31 | 02/09/2025
Next Post
Hyn të shpëtojë 2 mbesat, mbytet në Drin të Zi 55-vjeçarja

Hyn të shpëtojë 2 mbesat, mbytet në Drin të Zi 55-vjeçarja

Lezhë, abuzuan me pronat, KLSH kallëzon 4 punonjës të Prefekturës

Lezhë, abuzuan me pronat, KLSH kallëzon 4 punonjës të Prefekturës

Hemodializa, si janë transformuar 5 qendrat e rretheve

Hemodializa, si janë transformuar 5 qendrat e rretheve

JU REKOMANDOJMË

Ndryshime te “Rrugorja” e Tiranës, Neritan Buzi emërohet shefi i ri i qarkullimit

Ndryshime te “Rrugorja” e Tiranës, Neritan Buzi emërohet shefi i ri i qarkullimit

17:10 | 01/09/2025
Bardhi në zi, humb personin e dashur të familjes

Bardhi në zi, humb personin e dashur të familjes

18:02 | 04/09/2025
Hidhnin në makina më pak benzinë nga se tregonte pompa e karburantit. 22 të arrestuar në Greqi

Hidhnin në makina më pak benzinë nga se tregonte pompa e karburantit. 22 të arrestuar në Greqi

12:43 | 03/09/2025
LAJMI I FUNDIT/ Mediat spanjolle: Gjendet trupi i pajetë i Miklovan Danajt

LAJMI I FUNDIT/ Mediat spanjolle: Gjendet trupi i pajetë i Miklovan Danajt

19:10 | 01/09/2025




TË FUNDIT

Pas vrasjes së Kristjan Kolës në Shkodër, gjendet i djegur motori i dyshuar i autorëve; pritet eksperti
Aktualitet

Pas vrasjes së Kristjan Kolës në Shkodër, gjendet i djegur motori i dyshuar i autorëve; pritet eksperti

by mirseda
19:05 | 06/09/2025
0

Një motor që dyshohet se i përket autorëve të vrasjes së Kristjan Kolës në Shkodër, është gjetur...

Trump kërkon sanksione ndaj Moskës; BE thotë të ndalet importi i energjisë nga Rusia.

Trump kërkon sanksione ndaj Moskës; BE thotë të ndalet importi i energjisë nga Rusia.

18:46 | 06/09/2025
“Lajthiza” e para me teknologjinë më të fundit ErgoBloc

“Lajthiza” e para me teknologjinë më të fundit ErgoBloc

18:38 | 06/09/2025
Inteligjenca artificiale ushqen narrativë nacionalistë për statusin e Kosovës

Inteligjenca artificiale ushqen narrativë nacionalistë për statusin e Kosovës

18:20 | 06/09/2025
Po planifikonte sulm? Arrestohet jashtë ambasadës izraelite një person me koktej molotovi

Po planifikonte sulm? Arrestohet jashtë ambasadës izraelite një person me koktej molotovi

17:44 | 06/09/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com