Uzurpatorë: ky është term me të cilin shqiptarët banorë të fshatit të vogël të Deçanit në Kosovën perëndimore, zakonisht identifikojnë manastirin ortodoks serb të murgjve të vendosur aty pranë. Kjo është një perlë e vogël arkitektonike të shekullit të katërmbëdhjetë, në një luginë mes dy maleve dhe një perlë e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s, në të cilin ka disa afreske bizantine me vlerë të madhe, në sajë të së cilës ajo ka qenë quajtur “Sistine Chapel e Ballkan”. Këtu, një komunitet prej 20 murgjish vë përpara atë që është një realitet i vogël i vetë-mjaftueshëm, tërësisht i kushtuar ngritjes dhe lutjes, në heshtjen e luginës. Me një veçori: gjithë manastiri aktualisht është i mbrojtur nga mbikëqyrja e armatosur e ushtrisë italiane, brenda misionit të NATO-s KFOR. Qasja është e kontrolluar nga dy pika kontrolli të armatosur, ku ajo është lënë zakonisht me dokumentet e vizitorëve, ndërsa brenda oborreve të manastirit është alternuar, ku murgjit janë me mjekra të gjata dhe rroba të zeza, ndërsa ushtarët të armatosur dhe me maska.
KUALITETI I MILITARIZUAR
Militarizmi është tani pjesë e jetës së përditshme të njerëzve fetarë, si alarmi në agim, puna në fusha, apo lutja. “Unë nuk guxoj të imagjinojmë se çfarë do të kishte ndodhur pa mbrojtjen e ushtarëve italianë, dhe atë që ende janë sot këtu. Situata është larg nga të qenit e përcaktuar e sigurt”, shpjegon ai për Lettera43.it At Petar. Ai pranon se në Deçan, ndodhet që prej vitit 2002, ku falë ushtrisë ai ka mësuar dhe gjuhën italiane. Origjina e gjendjes surreale në manastir, është e lidhur me ngjarjet që kanë ndodhur në vitin 1999, gjatë luftës mes Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) dhe forcave të armatosura serbe. Pas më pak se tre muaj bombardimi, këta të fundit u detyruan të tërhiqen, pasuar nga mijëra civilë serbë, të cilët lanë pas qindra enklava dhe manastire të vogla ortodokse serbe. Realitete që shpejt gjetën veten të rrethuar nga të gjitha komunitetet etnike dhe fetare myslimane shqiptare, gjë që e bëri objekt hakmarrjen e tyre për dhunën e vuajtur nga forcat serbe.
Në fakt, ka pasur rreth 150 vende të kultit ortodoks serb shkatërruar ose dëmtuar nga urrejtja ndëretnike gjatë 18 viteve të fundit. Në urrejtje ishte objekt edhe manastiri i Deçanit, i cili e pa shpërthimin në të njëjtën periudhë me 20 granata dhe një raketë gjuajtur përgjatë mureve rrethues, ndërsa vitin e kaluar, katër persona të armatosur u arrestuan në një nga pikat e kontrollit përgjatë rrugas që të çon në kompleks. Në fshatin, në luginë, deri sot, ka një “neveri” të kombit, që në mënyrë indirekte murgjit janë ende qartësisht të pa pranueshëm në në fjalimet e atyre që, sepse në luftë, në duart e serbëve humbur babën apo vëlla. Një urrejtje që ndikon në marrëdhëniet midis murgjit dhe administratës lokale, pasi që ky i fundit kohët ka refuzuar të japë efekt të aktgjykimit të Gjykatës Supreme të Kosovës, i cili i ka caktuar manastirit 23 hektarë tokë ngjitur me të. Duke konsoliduar, në fakt, perceptimin e një “shteti rrethimi” në kokën e murgjve dhe përforcimin e mungesës së besimit të tyre në qeveritë lokale.
Një ekuilibër i pa balancuar. E vërteta megjithatë një gjendje e tillë e rrethimit duket të jetë një perceptim mjaft i theksuar në realitetin e gjërave: të rralla, në fakt, zemërimi kthehet në diçka më shumë se një vështrim pak i zymtë, ose ndonjë fyerje, dhe për të kuptuar këtë është e mjaftueshme të flasësh me ushtarakët që kanë qenë në kompleksin e Deçanit që prej 18 vjetësh. “Situata, në fakt, është mjaft e qetë dhe e qëndrueshme. Sigurisht, paraqet elementet e brishtësisë, kryesisht për shkak të gjendjes së përgjithshme të tensioneve në rajon, por nuk ka pasur kërcënime serioze në të shkuarën e afërt “, shpjegon Ten. Col. Antonio Bernardo, zëdhënës i komandës italiane të misionit të KFOR-it në sektorin perëndimor të Kosovës . “Detyra jonë, përveç mbikëqyrjes statike dhe patrullimit, duhet të jetë” përgjegjës e parë “në rast rreziku për kompleksin fetar,” tha Bernardo.
Normalisht, megjithatë, detyra e KFOR-it, e formuar nga forcat austriake, sllovene dhe moldave, si dhe italiane, është të sigurojë ndihmën e parë në rast të një kërcënimi.
E vetmja parti e përfshirë në marrëdhënie të mira paradoksale me të gjithë është ajo e ushtrisë. “Marrëdhënia jonë me ushtarët, por mbi të gjitha me ata italianë, që kanë qenë këtu që nga fillimi, është thjesht fantastike”, pranon babai Petar duke buzëqeshur. Dhe, madje edhe në mesin e komunitetit shqiptar të Kosovës ju mund të gjeni prova të këtij lloji: “Unë jam i bindur se prania ushtarake në manastirin ende shërbejnë”, thotë Rezart, një banor i ri i qytetit të afërt të Gjakovës. “Askush nuk dëshiron ta shkatërrojë manastirin, është në thelb trashëgimia jonë kulturore. Por unë e njoh popullin tim, “pranon ai. Problemi kryesor, pavarësisht nga iniciativat e iniciuara nga ushtria për të ndihmuar tranzicionin dhe bashkëjetesën mes dy grupeve etnike, mbetet arsimore. Ata janë të rinjtë nga të cilët murgjit i ndiejnë kërcënimet më të mëdha, ata që kurrë nuk kanë përjetuar bashkëjetesën mes dy grupeve etnike para luftës.
DILUZIMI I NACIONALIZMIT
“Nacionalizmi racor është në qendër të problemit,” vëren Ati Petar. “Klasa politike vazhdon të godasë në fokusin e ndarjes, me termat “ne”dhe “atyre”, për të krijuar konsensus. Vetëm e tyre “këtë herë ne jemi”. Në fakt, të gjithë retorika politike e vendit është e bazuar në nacionalizëm bombastik dhe trashëgimitë e periudhës së pasluftës: në fakt, ministri i sapo zgjedhur kryeministër i Kosovës, Ramush Haradinaj, është një ish-hero lufte me nofkën “Rambo”, dhe në vitet 2000 ishte në qendër të disa akuzave për dhunë kundër civilëve serbë, shqiptarë dhe romë, për të konsoliduar fuqinë e Uck-ut. Një problem i ri, ai i urrejtjes përdoret si një armë politike për të krijuar konsensus. “Zgjidhja e problemit mund të vijë vetëm nga arsimi. Nga edukimi i vërtetë, për të respektuar identitetin dhe diversitetin, për të mësuar tolerancën,”pasqyron At Petar, duke luajtur me mëngën e mëngës së tij. Theksuar, megjithatë, një situatë ku duket e pamundur për të dalë në një kohë të shkurtër.(Tirana Today)
