Këshilli për Marrëdhënie të Jashtme të Shteteve të Bashkuara, në mënyrë të pashmangshme është duke formësuar strategjinë e politikës së jashtme amerikane për Ballkanin. Në një studim të kohëve të fundit, janë zbuluar konfliktet kyçe që rrezikon sigurinë në Ballkan: radikalizmi i myslimanëve të Ballkanit, rritjen e ndikimit Rusia në kufijtë e NATO-s apo edhe brenda shteteve anëtare (përveç Shqipërisë dhe Mali të Zi, dhe Kroacisë), kriza e re refugjatëve, ku të gjithë këta faktorë bashkë mund të çojnë në pasoja negative për nikimin e Shteteve të Bashkuara në Ballkan, shkruan Geopolitika.News .
Radikalizmi i myslimanëve boshnjakë, sipas një studimi të Daniel P. Server, hartuesi i politikave me ndikim amerikan, mund të çojën në sulme terroriste, të drejtuara kundër të krishterëve në Bosnjë dhe Hercegovinë, Maqedoni, Mal të Zi apo Serbi. Përveç kësaj, vrasje të mundshme apo vrasjet në shënjestër të liderëve politikë mund të iniciojnë një valë dhune, ku pa dyshim, mund të përhapet në vende të tjera në rajon dhe do të çojë në ndërhyrjen e vendeve fqinje.
Studimi thekson rritjen e vazhdueshme të ndikimit rus në rajon, qoftë përmes “bashkëpunimit të zgjeruar ose financimin të drejtpërdrejtë në Serbi apo në Republikën e Sllovenisë, me ndërhyrje në zgjedhjet në Bosnje dhe Hercegovinë, Maqedoni, Mal të Zi apo Serbi”.
Paqëndrueshmëria e përshkallëzuar rajonale do t’i ofrojë një mundësi për Rusinë për të zgjeruar dhe forcuar ndikimin e saj në vendet ortodokse si: Maqedonia, Serbia, Sllovenia, Mali i Zi, por edhe në veri të Kosovës, e cila njihet si një rrugë qorre . Rusia, natyrisht, vijon nën “xhepat” e sferës Amerikane të interesohet për (Bosnjën dhe Kosovën), në të cilën programet ekonomike ruse, por më shumë dhe arsimore dhe sociale kanë zgjeruar misionin e tyre në Republikën e Serbisë dhe në veri të Kosovës.
Rekomandimet që ofron studimi për shpërbërjen e krizës në Ballkan kërkojnë në mënyrë të pashmangshme komentet. Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian duhet të punojnë së bashku me Rusinë në përcaktimin dhe zbatimin e angazhimit të ri territorial që do të ndryshonte kufijtë aktuale etnike në rajon.
Natyrisht, një qasje e tillë është me qëllim largim e politikës amerikane ndaj Ballkanit Perëndimor, por sipas saj një gjë e tillë është thjeshte e pamundur, dhe pse Server propozon për të filluar negociatat midis Uashingtonit dhe Brukselit mbi një ndarje të qetë etno-territorial. Të gjitha kartat janë më në fund në tryezë!
Rezultati i kësaj politike të re amerikane ndaj rajonit do të ishte një ndarje e protektoratit që përfshin ish-Bosnjën, Kosovën, Maqedoninë, në një mënyrë interesante në terezi ku fitues të ishin të gjithë. Kështu, Bosnja dhe Hercegovina do të mund të ndahet në tri pjesë, ku zona me shumicë kroate (Hercegovina perëndimore) duhet të jenë të lidhur në Kroaci, ndërsa Republika e Serpska me Serbinë. Dy enklava të vogla myslimane, (zona përreth Sarajevës dhe të tjera në Bosnjë dhe Hercegovinë perëndimore, e cila plotëson BiH).
Në qendër të enigmës janë komunat serbe në veri të lumit Ibër, që do t’i lihen Serbisë, ndërsa pjesa më e madhe shqiptare e Serbinë jugore (Preshevë dhe Bujanoc) do t’i lihen Kosovës. Kosova do të përfitojë, sido që të jetë, sipas këtij propozimi, dhe shumica shqiptare pjesa veriperëndimore e Maqedonisë do të bashkohet me Kosovën, dhe në këtë mënyrë do të lidhte me lehtësish me Shqipërinë, duke krijuar kështu një shtet të madh mysliman në zemër të rajonit.
Gjithashtu interesante është e ardhmja e Maqedonisë, vendi ku Amerika është, të themi, “mbrojtësi i përjetshëm”. Në mënyrë të veçantë, në këtë koncept bujar, pjesa tjetër e Maqedonisë mund të jetë një vend i pavarur (i cili do të ketë në marrëveshje me Greqinë për çështjen e emrit) ose do të bashkohet me Bullgarinë. Sido që të jetë, Shkupi do të menaxhojë fatin e një qyteti të ndarë!
Duke u bëri i mundur rindërtimi i kufijve në rajon, kjo do të sjellë një situatë të pashmangshme dhe do të inkurajojë një migrim të fortë drejt BE-së, por është e mundur edhe drejt Shteteve të e Bashkuara. Ndarja rajonal kërkon përpjekje të jashtëzakonshme diplomatike të Shteteve të Bashkuara, por edhe vendosjen e dhjetëra mijëra trupa të NATO-s për të zbatuar lëvizjen e kontrolluar të popullsisë dhe të zvogëlojë gjasat e dhunës. E gjithë kjo kërkon burime të mëdha financiare, miliarda dollarë, megjithatë, Shtetet e Bashkuara mendojnë kursin e zgjidhjes – për të përshpejtuar anëtarësimin në NATO dhe BE.
Partneriteti për Paqe dhe Plani i Veprimit për Anëtarësim kanë arritur zgjidhje të mira, për të gjetur dhe ndryshuar marrëdhëniet gjeopolitike në rajon. Nga çështja territoriale parashikohet “ngushtimi i kufijve ” të Serbisë, në vendin ku Shtetet e Bashkuara kanë dobësuar në mënyrë të konsiderueshme ndikimin e saj, duke vepruar në krijimin e ekuilibrit rajonal.
Rajoni vitet e fundit është bërë skenë e një ndikimi të madh nga shtetet si: Rusia, Turqia, Kina, Arabia Saudite, Gjermania, ku të gjitha këtë fuqi mund në çojnë në dobësimin e ndikimit amerikan në rajon.
Shtetet e Bashkuara nuk duan të pranojnë pozitën e neutralitetit ushtarak të Serbisë apo balancimin në “dy karrige”, për ta nuk është e pranueshme për çdo formë të bashkëpunimit ekonomik apo ushtarak midis Serbisë dhe Rusisë. Prandaj, ata propozojnë të reduktojnë varësinë nga gazi natyror i importuar rus dhe përdorimi i burimeve të tjera. Përveç kësaj, Amerika është e shqetësuar për marrëdhëniet mes Serbisë, Kinës dhe Turqisë, të cilën ata e perceptojnë si kërcënim për interesat e tyre kombëtare, të cilat ata duan ta parandalojnë.
Propozimet e SHBA gjithashtu ofrojnë ndërmjetësim në një situatë shumë të ndjeshme të zgjidhjes së Kosovës. Marrëdhëniet e Serbisë me Kosovën, propozimi amerikan duhet të stabilizohet duke pranuar anëtarësimin e Kosovës në OKB, shkëmbimi reciprok i ambasadorëve, por interesante është ideja e pranuar për formimin e ushtrisë së Kosovës për të mbrojtur territorin,dhe por për vendosjen e sj në misione ndërkombëtare.
Duke pranuar këto propozime, Serbia në mënyrë të pashmangshme duhet të miratojë një ndryshim të Kushtetutës së vet. Kosova ka që nga viti 1999, që është jashtë juridiksionit të Serbisë. Përcaktimi i mëtejshëm i kufirit të Serbisë (shtrirja territoriale) do të hapë çështjen e pjesëve të Sanxhak me një shumicë myslimane ose Vojvodinë me shumicën hungareze. Amerika është në një pozitë të vështirë me Serbinë, sepse ajo duhet të njohë pavarësinë e Kosovës, Meqenëse Turqia ka pozicionin e saj gjeopolitik më të fortë se ekonomia, është e mundur të presësh një përplasje të interesave ekonomike me Shtetet e Bashkuara dhe BE.
Beogradi është nën presion të fortë diplomatik dhe Amerika po përpiqet të veprojë përgjatë bllokut të shteteve ortodokse të BE-së, të cilat, sinqerisht, nuk besojnë në fund. Nën presion, vendet e tjera të rajonit që janë në proces të anëtarësimit në BE dhe që janë subjekt i një politike të kushtëzimit, imponojnë kushte të shumta që nuk mund t’i përmbushin.
Bosnja dhe Hercegovina ende nuk ka statusin kandidat, Maqedonia ka pritur për negociatat e pranimit për 10 vjet, Shqipëria tre, Kosova ka filluar zbatimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit vetëm vitin e kaluar. Serbia dhe Mali i Zi po ecin ngadalë drejt qëllimit, prandaj BE (nën flamurin amerikan) vendosi të bashkohet me “mizorinë” përfundimtare.
Burimi: Geopolitika.News. PËRSHTATI TIRANA TODAY