Ditët e sotme gjithnjë e më shpesh po ngrihet një debat i gjerë mbi punësimin. Ndërkohë që shoqëria po automatizohet, a do të zëvendësohet punëtori?
Frika e zëvendësimit të vendeve të punës me robotë është duke u rritur. Çështja është se cilat janë profesionet që do të preken ose jo nga ky proces zëvendësimi?
PROFESIONET QË RREZIKOJNË TË ZHDUKEN
Arkëtarët
Punët që kërkojnë minimalisht diplomën e shkollës së mesme janë më në rrezik. Për shembull, arkëtarët dhe operatorët e pagesave. Këto punë nuk kërkojnë analiza njerëzore, duke qenë lehtësisht të manovrueshme nga makineritë.
Shoferët
Disa prej kompanive më të mëdha në botë janë duke investuar miliarda për të ndërtuar robotë që synojnë të zëvendësojnë punët e njeriut. Shembulli më i qartë janë makinat vetëlëvizëse. Kompanitë e makinave janë vënë në një garë intensive për të nxjerrë makinën e parë të tillë. Pas prodhimit të saj do të ketë gjithnjë e më pak nevojë që njerëzit të ulen pas timonit të një taksie, rimorkio apo traktori.
Vlerësohet se afërsisht 5 milion shoferë do të humbasin punën në fillim të viteve 2020, vite në të cilat automjetet pretendohet se do të kenë arritur autonomi të plotë.
Punonjësit e Fast Food
Byroja e Punës dhe Statistikës ka vlerësuar se 80,000 vende pune në Fast Food do të zhduken deri në vitin 2024. Rritja e pagës minimale është një arsye më shumë për të zëvendësuar punëtorët me makineri. Pozicionet e ushqimit të shpejtë renditen në mesin e listës së Fondacionit të Teknologjisë së Informacionit & Inovacionit me më shumë gjasa që të automatizohen.
“Kushton më pak të blesh një krah robotik prej 35,000 dollarësh se sa të punësosh një punonjës me 15 dollarë ora për të skuqur patatet”, tha ish-shefi ekzekutiv i McDonald Edward Rensi. Ai gjithashtu tha se numri i njerëzve që punojnë në një McDonald’s është përgjysmuar si pasojë e automatizimit, që kur ai filloi të punojë në këtë kompani në vitet 1960.
PROFESIONET QË DO T’I MBIJETOJNË “ROBOTIZIMIT SHOQËROR”
Infermierët dhe mjekët
Prekja njerëzore është thelbësore gjatë përkujdesjes shëndetësore, duke i bërë profesionet e mjekëve dhe infermierëve të sigurta, madje Fondacioni i Teknologjisë së Informacionit dhe Inovacionit, i cili renditi më shumë se 800 lloje të punëve që po shkojnë drejt automatizimit i cilësoi si profesione të pazëvendësueshme. Kompjuterët janë të saktë në marrjen e diagnozave mjekësore, por pacientët nuk kanë nevojë të marrin vetëm diagnozat kompjuterike.
“Ata duan të trajtohen nga një person i mëshirshëm, i cili mund t’i ndihmojë ata të kuptojnë dhe të pranojnë lajmet e dhimbshme dhe sfidat me sëmundjet”, shkruajnë studiuesit e MIT-it, Andrew McAfee dhe Erik Brynjolfsson.
Trajnerët e sportit
Sipas McAfee dhe Brynjolfsson, profesionet që ndikojnë në udhëheqjen dhe frymëzimin e të tjerëve duhet tu përkasin njerëzve. Në rastin e një trajneri, fitorja nuk është procesi më i rëndësishëm i aktivitetit.
“Ajo që ka rëndësi është aftësia për t’i dhënë të rinjve mundësinë të bashkëpunojnë nën një qëllim, të mësojnë të jenë miq të mirë dhe të mbështesin njëri-tjetrin duke zhvilluar karakterin e tyre përmes atletikës”, shkruajnë studiuesit.
Parukierët
Parukierët janë profesioni që ka më pak mundësi të automatizohet .
“Robotët janë të ftohtë, por jo mbinjerëzorë”, tha Rob Atkinson, president i Fondacionit për Teknologjinë e Informacionit dhe Inovacionit, për CNN Tech.
“Ka mesatarisht 150,000 qime në kokën e njeriut dhe secila prej tyre duhet të pritet në një gjatësi të saktë dhe të ndryshme. A do të jenë shkencëtarët dhe inxhinierët në gjendje të ndërtojnë një robot që mund të zotërojë këto aftësi? “
Kompozitorët
McAfee dhe Brynjolfsson, studiues të MIT besojnë se kompozitorët janë larg automatizimit.
“Krijimtaria buron nga gjendja e brendshme emocionale dhe njerëzore. Nuk kemi konstatuar asnjë detaj që të na afrojë drejt digjitalizimit të kuptimit të krijimtarisë”.
Punonjësit socialë
Byroja e Punës dhe e Statistikave ka konstatuar se punët që kanë të bëjnë me shëndetin mendor dhe punonjësit socialë do të rriten me 19% deri në vitin 2024.
“Ndërtimi elementar i trurit tonë është i njëjtë me atë të 100.000 viteve më parë, kështu që është në natyrën tonë të njihemi me përvoja të ndryshme, të kemi ndjeshmëri, shoqëri, dhe të ndërveprojmë në grup”, shkroi Geoff Colvin në librin e tij.
Përshtati për Tirana Today, Refxhei Tola
