Nga: Mihai Andrei “ZME Science”
Kompania japoneze thotë se kjo metodë është më efikase sesa energjia e erës apo dielli. Kalimi në një ekonomi pa djegien e karburanteve dhe ndotjen e atmosferës me karbon, nuk është një detyrë e lehtë. Kjo do të kërkojë çdo grimë energjie që mund të gjejmë.
Energjia hidrike ka qenë tradicionalisht e shkëlqyer, por ajo në tokë është shfrytëzuar në maksimum. Energjia e erës dhe e diellit janë në një rritje të ndjeshme. Por ato kanë edhe mangësitë e tyre, për sa i përket disponueshmërisë dhe kapacitetit. Ndërsa energjia bërthamore nuk po preferohen më aq shumë.
Dhe e ardhmja tani duket se është në energjinë që vjen nga valët e detet. Fuqia e valës është e dallueshme nga fuqia e baticës. Prodhimi i energjisë nga valët nuk është një teknologji e përdorur gjerësisht, megjithëse është hulumtuar që nga vitet 1980.
Në vitin 2000, pajisja e parë e këtij lloji në botë u vendos në Skoci. Ndërkohë,në vitin 2008 në Portugali u hap ferma e parë eksperimentale me shumë gjeneratorë që prodhojnë energji nga valët e detit dhe oqeanit. Tani në lojë po hyn fuqishëm kompania japoneze e inxhinierisë IHI.
IHI ka promovuar prodhimin e një turbine me peshë30 ton, e aftë të prodhojë100 kw energji nga helikat e pasme. Testimi i saj është planifikuar të fillojë në vjeshtën e këtij viti, dhe do të zgjasë për më shumë se 1 vit. Nëse gjithçka shkon sipas planit, kompania do ta hedhë shumë shpejt në treg këtë produkt.
Thelbësore është gjetja e një vendi të mirë për ta vendosur këtë pajisje. Ky gjenerator-provë do të ushqehet nga rryma Kuroshio, një rrymë në Paqësor që shtrihet përgjatë bregdetit japonez. “Kuroshio është një nga rrymat më të forta në botë, dhe një burim energjie shumë premtues”- thotë Shigeki Nagaja, menaxheri i zhvillimit të IHI që po e mbikëqyr projektin.
Kompania po punon me një teknologji të quajtur gjeneratori lundrues nënujor, i cili mund të vendoset kudo ku ka rrymë të mjaftueshme, si në lumenj po ashtu edhe në oqeane.
Sigurisht, turbinat e lumenjve do të duhej të ishin të një shkalle shumë më të vogël. Vlerësohet se rryma detare e Kuroshio ka një potencial energjitik prej rreth 200 Gigavat. Gjeneratorë të ngjashëm janë instaluar në fundin e deteve në brigjet e Skocisë, por edhe në vende të tjera.“Pasojat e kësaj teknologjie janë shumë të mëdha”-thotë profesori kryesor i eksperimentit Tsumoru Shintake.
“Përdorimi edhe vetëm i 1 për qind të bregdetit të Japonisë kontinentale, mund të gjenerojë rreth 10 gigavat energji, që është ekuivalente me 10 termocentrale bërthamore”- tha ai në një njoftim për shtyp në emër të Institutit të Okinavas.
Struktura mbështetëse e turbinave është frymëzuar nga natyra, dhe është modeluar në një mënyrë të tillë që imiton fleksibilitetin e luleve. Por gjithashtu ajo është ndërtuar që t’i bëjë ballë presionit ekstrem të valëve të pamëshirshme dhe cunameve të mundshme.
Në vend se t’i kundërvihen atyre, turbinat përkulen si kërcelli i një luleje nga forca e erës, thotë Shintake. Ato janë të ankoruar në dyshemenë e detit përmes kabllove të ankorimit. Kjo lloj energjie nuk do të jetë e lirë, të paktën jo në fillim. Gjithsesi, ndërsa prodhimi do tërritet dhe teknologjia do të përsoset më tej, çmimi do të bjerë. Kompania IHI vlerëson se deri në vitin 2030, çmimi do të bjerë nën atë që paguan sot qytetari mesatar japonez për energjinë elektrike.
Sidoqoftë, efikasiteti i funksionimit të gjenerimit të energjisë në oqean, vlerësohet të jetë rreth 50-70 për qind, dukshëm më i lartë se 30-40 për qind që kanë sot “fermat e erës” në det, apo 10-15 për qind që është rendimenti i paneleve të energjisë diellore.
Pra, IHI shpreson shumë në perspektivën e një tregu të cilin po përpiqet ta krijojë. “Ne parashikojmë një operacion me vlerë qindra miliarda jen”- thotë Nagaja. Kompania parashikon zgjerimin në zona të tjera si Bregu Lindor i SHBA-së apo Tajvani.
Nga këto turbina ka edhe një përfitim tjetër:Ato mund të mbrojnë nga erozioni bregdetar. Në një mjedis ideal, turbinat do të instalohen midis shkëmbinjve nënujorë koralorë mbi struktura çimentoje në formë piramide, që do t’i thyejnë valët dhe do të zvogëlojnë erozionin e shkaktuar nga valët.
Shintake parashikon një të ardhme ku një teknologji e tillë do të zhvillohet aq shumësa do të bëhet më se e zakonshme. Tani jemi ende në fillim, por dikur edhe turbinat e erës konsideroheshin si diçka e rrallë.“Unë jam duke e imagjinuar planetin pas 200 vjetësh. Shpresoj që këto turbina të punojnë relativisht në heshtje dhe mjaft mirë në secilin plazh në të cilin do të vendosen”- thotë ai.
