Sot shumica e shqiptarëve lexojnë shkruajnë dhe flasin gjuhën shqipe. Një prej elementeve më të fortë të një kombi. Ndër shekuj në periudha të ndryshme gjuha shqipe ka qenë e ndaluar për shqiptarët që ta mësojnë dhe studiojnë. Edhe sot në disa shtete ky shqiptarët konsideroheni si etni, por ne fakt që janë në të drejtën dhe trojet e tyre, u ndalohet që të mësojnë gjuhën e nënës dhe të parëve të tyre. Megjithëse shtetet e fuqishme dhe të mëdha janë treguar të padrejtë më shqiptarët, kombi ynë ka mundur të rezistojë.
Plot 109 vite më parë kur ishim akoma të pushtuar nga Turqia shqiptarët mbajtën në Manastir, që sot u përket shteti të Maqedonisë, Kongresi i Alfabetit të Gjuhës Shqipe. Në është ngritur dhe një muzë i cili quhet Muzeu i Alfabetit. Sot muzeun e vizitoi presidenti i Shqipërisë, Ilir Meta u shoqëruar nga Zëvendëskryeministri i Republikës së Maqedonisë përgjegjës për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit dhe sistem politik, Hazbi Lika.
Sot për Manastirin është një ditë e veçantë se mbahet një konferencë shkencore kushtuar kësaj date të rëndësishme kombëtare me pjesëmarrës nga të gjitha trojet shqiptare te cilët sollën kumtesa për rëndësinë e kongresit dhe çështjet dhe sfidat që ka përpara gjuha shqipe.
Në fjalën e tij në hapjen e konferencës, zëvendëskryeministri Lika u shpreh se Kongresi i Alfabetit mbetet një nga veprimet strategjike ekzistenciale për ngritjen e vetëdijes në rrafshin kombëtar dhe për përforcimin e identitetit kulturor.
Ai më tej theksoi se ky Kongres ka rëndësi të madhe pasi është një hap vendimtar drejt hapjes së shtigjeve për realizimin e synimeve të qytetarëve për ngritje sa më të lartë të vetëdijes kulturore dhe nacionale, ndërsa në anën tjetër ky Kongres ishte në funksion të pjekurisë së lartë kombëtare të popullit shqiptar.
Lika: Historia kombëtare shqiptare është përplot me ngjarje madhështore, me ngjarje që kanë peshë të madhe, që shënojnë pikë kthese në zhvillimin e kombit, në rrugëtimin e tij civilizues dhe bashkëkohor. Një ndër këto ngjarje historike dhe kulturore është edhe Kongresi i Alfabetit të gjuhës shqipe i mbajtur pikërisht në këtë qytet, si njëri nga qendrat administrative e kulturore në atë kohë dhe një qendër e një shembulli të një bashkëjetese mes komuniteteve në kohën e sotshme i cili duhet të grumbullojë fuqi, të merr guxim dhe të mbajë përgjegjësi për krijimin e kushteve për të gjithë qytetarët në mënyrë të barabartë. Kongresi i Alfabetit mbetet një nga veprimet strategjike ekzistenciale për ngritjen e vetëdijes në rrafshin kombëtar dhe për përforcimin e identitetit kulturor
Alfabeti unik i shqiptarëve, pa dallim të përkatësisë rajonale- krahinore apo fetare është simbol i identitetit të përbashkimit, ndërsa kësaj ngjarje i paraprinë shumë zhvillime politike, ekonomike dhe arsimore. Formësimi i Alfabetit të Gjuhës Shqipe nuk ishte vetëm fenomen gjuhësor, por ishte veprim i urtë politik në drejtim të rrafshimit të dallimeve mes shqiptarëve, por edhe zgjimit të tyre në dimensionin kombëtar, ndërsa për këtë ngjarje u angazhuan shume intelektuale, klube e shoqëri kulturore shqiptare të asaj kohe. Vendimet e Kongresit të Manastirit janë historike në aspektin gjuhësor dhe kulturor. Ishte një akt përparimtar që u vendos për alfabetin latin, pasi në këtë mënyrë u dëshmuan aspiratat properëndimore të shqiptarëve, ndërsa fakti që shqiptarët u përcaktuan që kenë alfabet të përbashkët njësoj siç e kanë gjuhën ishte hap shumë pozitiv edhe në drejtim të ruajtjes dhe afirmimit të identitetit shqiptar në përmasa ballkanike dhe më te gjera, evropiane dhe botërore. Ata që formuan, pra njësuan alfabetin e gjuhës shqipe janë patriotët më të mëdhenj pasi bashkuan shumë alfabete në një të vetëm. Prandaj konkludojmë se dy janë ngjarjet më të mëdha për njësuese kombëtare shqiptare në fushë të kulturës shpirtërore që shënojnë epokë: Kongresi i Manastirit i vitit të madh 1908, që i dha shqipes një alfabet a një fytyrë të vetme shkrimore dhe Kongresi i Drejtshkrimit i vitit 1972, që kurorëzoi me sukses të plotë standardizimin e shqipes së folur dhe shqipes së shkruar.
