RMS Titanic, ndoshta anija më e famshme në histori, u përplas me një ajsberg dhe të nesërmen, duke u gdhirë 15 prill 1912, u fundos nën dallgët e Atlantikut të Veriut. 1.517 gra, burra dhe fëmijë përfunduan në fund të oqeanit së bashku me të, duke përfshirë edhe disa nga emrat më të njohur të kohës. Historia e transoqeanikut, vazhdon të ngërthejë edhe sot, vëmendjen e botës. Më poshtë, po paraqesim disa prej detajeve më interesante rreth anijes mitike dhe tragjedisë që ndodhi 105 vjet më parë.
Në kohën e lëshimit të saj në det, Royal Mail Steamer Titanic, ishte objekti më i madh lëvizës i ndërtuar nga njeriu. Titaniku kushtoi rreth 7.5 milionë dollarë ose 176 milionë $, me kursin e sotëm të këmbimit. Më shumë se 15.000 njerëz punuan gjatë ndërtimit të saj, në Belfast, Irlandën e Veriut. Shpejtësia më e lartë e anijes ishte 23 nyje (më shumë se 26 milje detare në orë).
Titaniku u projektua fillimisht për të pasur 64 varka shpëtimi. Por, për të ruajtur kuvertën nga demtimet, anija u pajis me vetëm 20 varka në udhetimin e saj inaugurues dhe të fundit për të.
Pasagjerja dhe shkrimtarja e modës, Edith Rosenbaum, i dërgoi një telegram sekretares së saj në Paris, se kishte “parandjenjën e problemeve” për Titanikun. Ajo vetë mbijetoi. Komploti i romanit “Kotësi” i Morgan Robertsonit, mbart një ngjashmëri të çuditshme me katastrofën e Titanikut. Romani tregon historinë e Titanit, anijes më të madhe të ndërtuar ndonjëherë, e cilësuar si e “pambytshme”, që godet një ajsberg në muajin prill dhe mbytet. Në libër, më shumë se gjysma e udhëtarëve vdesin në ujërat e Atlantikut të Veriut, për shkak të mungesës së varkave të shpëtimit. Libri u botua 14 vite para se të mbytej Titaniku.
Kostoja më e shtrenjtë e biletës së klasit të parë Jork, ishte 4.350 dollarë – sot rreth 69.600 $. Në klasin e parë të pasagjerëve, Eleanor Widener, mbante në qafë një gjerdan perlash, që asokohe kishtë nje kosto prej 250.000 dollarësh. Titaniku është i pajisur me 20.000 shishe birre, 1500 shishe verë dhe 8.000 puro për përdorim nga pasagjerët e klasit të parë.
Rreth 60 për qind e pasagjerëve të klasit të parë, arritën të mbijetonin. Ndërkohë, vetëm 42 për qind e pasagjerëve të klasit të dytë dhe 25 për qind e udhëtarëve në klasin e tretë mbetën të gjallë. Një teori shkencore e kohëve të fundit, pretendon se afërsia shumë e madhe e Hënës me Tokën, në 4 janar 1912, krijoi dallgë të mëdha që dërguan një sërë ajsbergësh në jug, pikërisht në kursin që po ndiqte Titaniku.
Nga zbulimi i ajsbergut tek përplasja me të, u deshën vetëm 37 sekonda. Nëse do të ishin çarë vetëm 4 prej kompartimenteve të papërshkueshme nga uji, Titaniku s’do të ishte mbytur. Ajsbergu çau ndërkohë 6 kompartimente. Ekuipazhi i Titanikut dështoi të lëshonte sinjale të sakta me fishekzjarre pas goditjes nga ajsbergu. Një anije u raportua të shihej aty pranë, por identiteti i anijes mbeti një mister. Ajo mund të ishte ndoshta anija “Californian” apo një gjuetare fokash e quajtur Sampson. Nëse do të kishte reaguar, do të kishte mbërritur në kohë për të shpëtuar shumë pasagjerë.
Valsi “Songe d’Automne”, ishte thuajse me siguri kënga e fundit e luajtur nga orkestra e Titanikut, edhe pse debati rreth kësaj çështje vazhdon ende. Muzikantët luajtën për dy orë e pesë minuta, deri kur anija u mbyt. Ledi Duff Gordon, një nga stilistet më të mëdha të kohës, dhe bashkëshorti i saj, Sër Cosmo Duff Gordon, shpëtuan që të dy, por më vonë u akuzuan për korruptimin e ekuipazhit, që mori vetëm 12 njerëz në varkën e tyre të shpëtimit. Në fund u shpallën të pafajshëm.
Pasagjerja e klasit të tretë, Rhoda Abbott, u hodh në det nga kuverta e Titanikut së bashku me dy djemtë e saj. Ata u mbytën, ndërsa Abbott ishte e vetmja femër e mbijetuar që u nxor nga ujërat e akullta. Shefi i kuzhinës, Baker Charles Joughin, ndihmoi në ngarkimin e ushqimeve në varkat e shpëtimit. I imunizuar, me sa duket, nga ngrirja në ujërat e ftohta, si pasojë e uiskit që kishte pirë, Joughin thuhet se mbijetoi disa orë, duke notuar në oqean, para se të shpëtohej.
Bruce Ismay, pronari i Titanikut, u hodh në një varkë shpëtimi, dhe u largua me shpejtësi nga vendngjarja. Ai e kaloi pjesën tjetër të jetës së tij kryesisht i izoluar në Irlandë.
William Thomas Stead, një nga themeluesit e gazetarisë investigative, që ekspozoi të këqijat e prostituimit të fëmijëve, u pa në momentet e fundit para fundosjes së anijes, i ulur mbi një karrige lëkure, duke lexuar një libër. Trupi i njeriut më të pasur në bordin e anijes, John Jacob Astor, u gjet me orën e artë të xhepit që varet nga zinxhiri. Hetuesit aluduan se Astor kishte kontrolluar orën e tij, para se të hidhej nga Titaniku.
Milioneri Benjamin Guggenheim, e hipi të dashurën e tij në një varkë shpëtimi dhe, më pas, shkoi në kabinë dhe veshi kostumin e mbrëmjes për të pritur fundin tragjik të anijes. Një nga varkat e shpëtimit u gjet në oqean, gati një muaj pas fundosjes së Titanikut, me trupat e pajetë të 3 pasagjerëve. Vetëm 306 trupa, nga 1.517 viktimat e Titanikut, u gjetën. Ekipet e shpëtimit dogjën disa prej veshjet e trupave të gjetur, për të penguar gjuetinë e suvenirëve.
Aktorja e mbijetuar nga tragjedia, Dorothy Gibson, luajti në filmin pa zë, “E shpëtuar nga Titaniku”, katër javë pas ngjarjes, duke veshur të njëjtat rroba që kishte edhe në bordin e anijes.
Përshtati për Tirana Today/Alket Goce
