Autoritetet e Kosovës kanë ashpërsuar masat kundër mallrave të Serbisë dhe Bosnjë-Hercegovinës. Në Beograd mendohet se këto masa do të dëmtojnë më shumë Kosovën se ekonominë e Serbisë.
Vendimi i qeverisë së Kosovës për ngritjen e taksave ndaj mallrave serbe në 100% është komentuar në Beograd si një kundërpërgjigje ndaj dështimit për anëtarësim në Interpol dhe një hakmarrje për këtë dështim diplomatik. Beogradi e sheh këtë hap si një masë politike që nuk ka lidhje me ekonominë. Ndaj ka kërkuar reagime shumë të ashpra të Bashkimit Evropian dhe Uashingtonit.
Serbia eksporton mallra në Kosovë në vlerë prej rreth 440 milionë euro, ndërsa importon mallra në vlerë prej rreth 21 milionë në vit. Ky çekuilibrim po zgjat me vite të tëra, ndaj shtrohet pyetja pse ky vendim në këtë moment, kur dihet se me ngritjen e taksave do të ngrihen edhe çmimet e mallrave në Kosovë dhe mund të bie standardi i jetës? Në Serbi thuhet se këto masa janë një rast precedent në ekonomi dhe nuk kanë logjikë ekonomike.
Pa masa reciproke
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç është takuar menjëherë pas vendimit me ambasadorët e Kinës dhe Rusisë, ata të vendeve të kuintit – Gjermani, SHBA, Francë, Britani e Madhe dhe Itali, si dhe përfaqësuesit e Bashkimit Evropian. Njëkohësisht ai ka organizuar edhe takimin e Këshillit të Sigurisë Kombëtare, pas të cilit tha se Serbia nuk do të përgjigjet me kundërmasa ndaj Kosovës. Por ajo është “tepër e shqetësuar për pozitën e serbëve në Kosovë si dhe për sigurinë në rajon”.
Presidenti Vuçiç tha se këto masa “e bllokojnë praktikisht tregtinë mes Serbisë dhe Kosovës” dhe se “Prishtina ka për qëllim të dëbojë serbët dhe të detyrojë Beogradin të kapitulojë“. Presidenti i Serbisë i dërgoi lutje shqiptarëve të Kosovës që të tërheqin këtë vendim. “Ju lus sikur Zotin, që të tërhiqni këto masa”, tha ai me shpjegimin se “të gjithë kemi nevojë për paqe”.
Hakmarrja për shkak të Interpolit
Autoritetet serbe thonë se këto masa nuk janë hakmarrje për mospranimin e Kosovës në Interpol. Por koha e marrjes së vendimit përputhet me këtë vendim, sepse masat janë ndërmarrë vetëm një ditë pas hedhjes poshtë të kërkesës së Kosovës për anëtarësim.
Drejtori i Institutit për Çështje Evropiane, Naim Leo Beshiri thotë se Serbia ka festuar humbjen diplomatike të Kosovës në Interpol, ndërsa disponimi në Kosovë ka qenë krejt ndryshe. „Autoritetet e Kosovës kanë dashur me këtë vendim populist që të tërheqin vëmendjen nga dështimi i Ministrisë së Jashtme për anëtarësimin në Interpol. Ndaj kanë vendosur që t’i kundërpërgjigjen Serbisë me masat e mundur dhe të ngrejnë taksat 100%”, thotë Beshiri.
Reagimet ndërkombëtare
Autoritetet në Beograd janë të mendimit se ky vendim është një provokim shumë i madh i Prishtinës. Ndaj presin nga BE që të dëshmojë kredibilitetin e saj. Krerët e BE, Federica Mogherini dhe Johannes Hahn, kanë kërkuar nga Prishtina që menjëherë t’i anulojë këto masa. Por Beogradi mbetet skeptik dhe mendohet se ndoshta nuk do të ketë kurfarë suksesi ky presion ndaj Prishtinës – pa një presion aktiv nga SHBA.
Ambasada amerikane në Beograd ka shprehur shqetësim për këtë masë me shpjegimin se gjërat e tilla cënojnë stabilitetin afatgjatë në rajon. Në Beograd mendohet se ky është një test shumë serioz për BE-në.
Ministri i Tregtisë, Rasim Ljajiq thotë se “BE deri tani ka ushtruar presion jo atje ku duhet, por atje ku mundet“. Naim Leo Beshiri mendon se kjo masë e qeverisë së Kosovës është në kundërshtim me dy marrëveshje – atë të CEFTA dhe Marrëveshjes së Stabilizim-Asociim-it.
Presion ndaj Serbisë dhe Perëndimit
Ngritja e taksave kuptohet në Beograd edhe si një masë presioni ndaj Perëndimit dhe Serbisë, me mesazhin se gjërat e tilla do të ndodhin përderisa nuk arrihen qëllimet politike të Kosovës. Nëse shikohen qëllimet afatshkurtëra të Prishtinës, ata duan të fitojnë liberalizimin e vizave. Ndërsa në plane më afatgjata është synimi për rrumbullakësimin e pavarësisë, një projekt i cili kohët e fundit është futur në qorrsokak.
Në Beograd dëgjohen edhe disa tone më dramatike, të cilat masat e fundit të Prishtinës i shohin si një lloj shpallje lufte me tendencë ushtrimin e presionit ndaj serbëve në Kosovë. Disa analistë nënvizojnë se skena politike në Kosovë është në kaos dhe se ata janë të frustruar, që mund të cënojë sigurinë në rajon.
Por Naim Leo Beshiri megjithatë është optimist. Ai beson se masat do të tërhiqen. “Besoj se masat do të tërhiqen brenda disa orësh apo ditësh, e jo javësh apo muajsh. Vendimi më shumë do të dëmtojë interesat e Kosovës, sesa ekonominë e Serbisë. Shkelja e MSA-së do të thotë që Kosova nuk mund të përfitojë liberalizimin e vizave, që është interesi numër një i qytetarëve të Kosovës. Nuk ka pra asnjë shkak që këto masa të zgjasin”, pohon ai. /DW/
