Sot është Dita Ndërkombëtare e Personave me Aftësi të Kufizuara.
Sipas të dhënave të publikuara nga Organizata e Kombeve të Bashkuara, rreth 1,3 miliardë njerëz përjetojnë paaftësi të konsiderueshme. Kjo përfaqëson 16% të popullsisë së botës, ose 1 në 6 prej nesh.
Disa persona me aftësi të kufizuara vdesin deri në 20 vjet më herët se pjesa tjetër e shoqërisë. Personat me aftësi të kufizuara kanë dyfish rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve si depresioni, astma, diabeti, goditjet në tru, obeziteti ose shëndeti i dobët oral.
Pabarazitë shëndetësore lindin nga kushtet e padrejta me të cilat përballen personat me aftësi të kufizuara, duke përfshirë stigmën, diskriminimin, varfërinë, përjashtimin nga arsimi dhe punësimi, dhe barrierat me të cilat përballet vetë sistemi shëndetësor.
Tema e kësaj dite për vitin 2025 është “Nxitja e shoqërive gjithëpërfshirëse për aftësinë e kufizuar, për avancimin e progresit social”. Në të gjitha rajonet, personat me aftësi të kufizuara dhe familjet e tyre përballen me sfida dhe barriera në arritjen e objektivave të zhvillimit social:
– Kanë më shumë gjasa të jetojnë në varfëri;
– Vazhdojnë të përballen me diskriminim në punësim, duke marrë paga më të ulëta dhe duke u mbipërfaqësuar në sektorin informal;
– Sistemet e mbrojtjes sociale janë të pabarabarta në mbulim dhe të pamjaftueshme kur merren parasysh kostot shtesë që lidhen me aftësinë e kufizuar, shpesh duke përjashtuar personat me aftësi të kufizuara në sektorin informal;
– Përvojat e shumë personave me aftësi të kufizuara, brenda sistemeve të kujdesit dhe mbështetjes, vazhdojnë të karakterizohen nga mohimi i dinjitetit, autonomisë dhe veprimtarisë së tyre.
