Kur politikanët në Ballkan flasin për ndryshime kufitare, lajmi përhapet me shumë shpejtësi, e veçanërisht kur është fjala për kufijtë mes Kosovës dhe Serbinë. Kur Presidenti kosovar Hashim Thaçi përmendi mundësinë e “korrigjim të kufijve”, kjo deklaratë e tij ka bërë jehonë në mediat e Beogradit dhe Prishtinës.
Ushtria e Serbisë u vu në alarm të lartë dhe komandanti i trupave ndërkombëtare në Kosovë (KFOR) paralajmëroi dhe bëri thirrje që të mos kishte dhunë.
Negociatat e tensionuara
Thaçi theu tabu , ai ishte i pari politikan i lartë kosovar i cili, që pas shpalljes së pavarësia në vitin 2008 foli për mundësinë e “ndryshimit të kufijve”. Deklarata e tij erdhi në një periudhë ku negociatat mes Kosovës dhe Serbisë, kanë mbetur në një pikë kritike.
Të dy vendet duhet të normalizojnë marrëdhëniet e tyre ende të vështira nëse duan të anëtarësohen në Bashkimin Evropian. Pesë vjet më parë, ata nënshkruan një marrëveshje normalizimi që u jep të drejtat e autonomisë minoritetit serb në Kosovën e veriut. Megjithatë, negociatat nën mbikëqyrjen ndërkombëtare mbi hartimin dhe zbatimin e tyre të saktë po zvarriten. Kjo i jep Serbisë arsyetim për të refuzuar njohjen shumë të diskutueshme të ish-krahinës së saj.
“Propozimi im për një zgjidhje paqësore me Serbinë është i qartë: nuk ka ndarje përgjatë vijave etnike, por po për rregullimin e kufirit dhe njohjen reciproke”, ka bërë të ditur Thaçi.
Deri në fundjavën e kaluar, negociatorët kosovarë duhej të paraqitnin propozimet e tyre, të cilat ata bënë në minutën e fundit. Megjithatë, praktikisht asgjë nuk dihet për përmbajtjen e tyre; ata u dërguan në Bruksel, dhe përbëjnë një sekret të madh. Kjo nxit thashethemet. Kështu mediat spekulkojnë lidhur me negociatat e mundshme mes Thaçit dhe Aleksandër Vuçiç. “Beogradi do të marrë territorin e banuar kryesisht nga serbët pjesën veriore të Kosovës në Mitrovicë, ndërsa Kosova kërkon të marrë r pjesën e populluar me shqiptar në Serbisë jugore në Preshevë”.
Por kjo duket se nuk është një shaka, pasi Thaçi me deklaratat e tij të herëpashershme ka kërkuar bashkimin e Preshevës me Kosovën. Ndërsa para një viti, Ministri i Jashtëm serb Daçiç gjithashtu ka thënë rregullisht se një ndarje e veriut të Kosovës është zgjidhja më e mirë për konfliktin dypalësh. Të dyja palët relativizojnë kufijtë ekzistues në bazë të argumenteve etnike. Në të njëjtën kohë, ata duhet të jenë të vetëdijshëm se një marrëveshje është e mundur vetëm në formën e një shkëmbimi; sidomos, ata kurrë nuk lodhen duke theksuar se rregullimet kufitare do të krijonin hapësirë për kompromis.
Megjithatë, është shumë e diskutueshme nëse shkëmbime të tilla mund të mbijetojë politikisht – veçanërisht në klimën e polarizuar në Kosovë. Reagimet e Thaçit çuan në reagime të dhunshme; Të gjitha partitë, duke përfshirë edhe ato të presidentit, përjashtojnë çdo mundësi të shkëmbimit të territoreve. Thaçi do të shqyrtojë hapat e ardhshëm, ai nuk ka harruar se qeveria e tij i mëparshëm u rrëzua në vitin 2017 për shkak të një marrëveshjeje kufitare me Malin e Zi.
Shikoni integrimin në BE
Në Serbi, edhe Vuçiç përballet me rezistencë. Kisha Ortodokse kundërshton njohjen e pavarësisë së Kosovës në lidhje me rëndësinë historike dhe fetare të ish-provincën serbe. Një shkëmbim territorial do të ishte shumë i diskutueshëm dhe madje i rrezikshëm për Vuçiçin.
Evropianët dhe amerikanët kategorikisht refuzojnë ndryshimet kufitare. Ata duan të krijojnë në Ballkan etnikisht të përziera, pasi kanë frikë të hapin kutinë e Pandorës. Megjithatë, shumëfishohen zërat që e mbështesin idenë e ndryshimit të kufijve. Disa ekspertë argumentojnë se një marrëveshje bilaterale dypalëshe në lidhje me ‘ndryshimin e kufijve’ mund të ndihmojë edhe në konsolidimin e shtetit.
Ish Përfaqësuesi Special, nga BE-ja për Kosovën Volfgang Petriç, është shprehur se ‘rregullimet kufitare’ nuk përbëjnë një kërcënim për stabilitetin. Bëhet fjalë për procesin e zgjerimit të BE në Ballkan, veçanërisht në sfondin e sfidave gjeopolitike me Rusinë dhe Kinën në këtë fushë.
Burimi: nzz.ch
Përshtati: Tirana Today
