Organizata Botërore e Shëndetësisë, vlerëson se mbi 422 milionë njerëz në botë vuajnë nga diabeti. Ndërmjet viteve 1980-2014, numri i njerëzve me këtë sëmundje gati u dyfishua. Pavarësisht shpeshtësisë së madhe të sëmundjes, mbi të ka shpesh keqkuptime. Më poshtë po paraqesim 4 keqkuptimet më të zakonshme rreth diabetit.
- Diabeti është tërësisht një çrregullim i pankreasit
Diabeti nuk ndikon tek pankreasi, por as nuk duhet të mendohet vetëm si një sëmundje që ndikon trupin tonë nga qafa e poshtë. Nëse e shohim nga ky këndvështrim, humbasim fokusin nga ndikimi psikologjik i atyre që jetojnë me këtë sëmundje. Dhe nuk është diçka e vogël. Ashtu si problemi i përshtatjes ndaj diagnozës së një gjendjeje të rënduar shëndetësore afatgjatë, njerëzit me diabet kanë më shumë gjasa të preken nga depresioni.
Nuk ekziston as edhe një formë specifike e depresionit të lidhur me diabetin, dhe të njohur si ankthi i diabetit. Kjo ndodh kur një person është duke u përpjekur të përballojë menaxhimin gjendjes së tij shëndetësore. Pasja e diabetit ndikon ndërkohë edhe në aftësitë mendore të një personi.
Studimet më të fundit, sugjerojnë se diabeti mund të ndikojë tek aftësia e njeriut për të menduar kthjellët, për t’u përqendruar dhe risjellë në mendje kujtimet. Diabeti ndikon edhe proceset e tjera të trurit, si për shembull mënyrën sesi peshojmë zgjedhjet mbi ushqimet që duam të konsumojmë. Studiuesit gjithashtu janë duke hetuar se si hormone si insulina, duket se e rregullojnë këtë përzgjedhje.
- Vetëm njerëzit mbipeshë apo obezë preken nga diabeti
Ekziston një lidhje e fortë midis diabetit të tipit 2 dhe obezitetit, por kjo s’do të thotë se kushdo që është diabetik është automatikisht mbipeshë apo obez. Dhe anasjelltas, nuk do të thotë që cilido që është mbipeshë apo obez, do të preket nga diabeti. Megjithatë, një raport i Shërbimit të Shëndetit Publik në Angli, bënte me dije se personat obezë në këtë vend, kanë 5 herë më shumë gjasa për të zhvilluar diabetin e tipit 2, se sa të rriturit me një peshë normale.
Por, duhen kryer ende studime të mëtejshme, për të kuptuar plotësisht lidhjen midis diabetit dhe obezitetit. Kjo përfshin kuptimin e mekanizmave biologjikë, që mund të lidhin këto dy variabla.
Diabeti i tipit 1, nuk është i lidhur me obezitetin. Ky i fundit cilësohet si një çrregullim autoimun, çka do të thotë se sistemi imunitar i trupit sulmon qelizat që prodhojnë insulinën në pankreas.
Është një sulm shumë i suksesshëm; diabeti i tipit të parë, nuk është më në gjendje të prodhojë insulinën. Ka disa prova se diabeti i tipit 1 është gjenetik, por jo të gjithë që zotërojnë gjenin e rrezikut nga diabeti do të zhvillojë këtë sëmundje. Ekzistojnë edhe disa prova, se diabeti i tipit 1 mund të shkaktohet nga një virus.
- Ju duhet të merrni rregullisht insulinën përmes injektimit
Diabetikët e llojit të parë kanë nevojë për terapi insuline, por kjo mund të bëhet edhe duke përdorur pompat e insulinës. Këto pajisje, zvogëlojnë nevojën për të injektuar rregullisht insulinën. Insulina merret sërish përmes një gjilpëre, së cilës i bashkëngjitet një copë tubi dhe pastaj një pompe. Kjo metodë përmban disa përparësi të dukshme.
Njëra prej tyre është se ajo është më e fshehtë, dhe diabetiku shmang kësisoj stigmën sociale lidhur me injektimin e insulinës në publik. E dyta, ajo zvogëlon nevojën për të gjetur vende të ndryshme në trup se ku duhet kryer injeksioni. Janë ndërkohë një opsionesh të trajtimit të diabetin të tipit 2, si dhe për diabetin xhestacional (që zhvillohet gjatë shtatzënisë).
Këto lloje të diabetit, mund të trajtohen përmes ndryshimeve në stilin e jetesës, ose në fazat e hershme, mund të menaxhohen me sukses përmes marrjes së pilulave të tilla si metformina. Ndërsa diabetikët mplaken, apo një shtatzëni përparon, mund të ketë nevojë për insulinë ose një kombinim pilulash. Atyre diabetikëve që janë duke u përpjekur të menaxhojnë gjendjen e tyre, mund t’u ofrohet gjithashtu një ilaç si bromokriptina, e cila synon zonat e trurit që ndihmojnë për të rregulluar metabolizmin e trupit. Pra, jo të gjithë diabetikët duhet të injektojnë insulinën.
- Diabeti është një sëmundje e lehtë për t’u menaxhuar
Ekzistojnë disa prova se një dietë me kalori të ulët, mund të kthejë në normalitet nivelet e glukozës në gjak tek diabetikët e tipit 2, gjë që ka çuar tek sugjerimet se kjo mund të jetë një lloj kure. Por s’ka asnjë dëshmi se ky është i përhershëm, dhe shumica e mjekëve bien dakord se diabeti (duke përjashtuar atë xhestacional) është i përjetshëm.
Komplikacionet serioze afatgjata të diabetit përfshijnë prerjen e gjymtyrëve, humbjen e shikimit dhe sëmundjet kardiovaskulare. Kjo është arsyeja pse një kontroll rutinë, është jetik për të monitoruar këto aspekte të shëndetit të një diabetiku. Me pak fjalë, disa komplikacione të diabet mund të jenë vdekjeprurëse.
Diabeti është një sëmundje e fshehur, dhe për shumë njerëz sigurisht që nuk është i lehtë për t’u menaxhuar. Dhënia e këshillave për një jetesë të shëndetshme dhe informim të detajuar, nuk është i mjaftueshëm për t’i ndihmuar të gjithë, dhe shumë syresh nuk arrijnë të menaxhojnë dot gjendjen e tyre (edhe pse disa e menaxhojnë me sukses, deri kur sëmundja e tyre përparon, dhe çdo gjë ndryshon).
Nivelet e sheqerit në gjak ndikohen nga të ushqyerit, aktiviteti fizik, ciklet e gjumit, stresi dhe efekteve të tjera hormonale. Pra, shenjat dhe simptomat e diabetit janë rrallë të qëndrueshme. Për shumicën e njerëzve, diabeti është një sëmundje e përjetshme. Ai është një gjendje e rëndë shëndetësore, që mund të jetë kohë pas kohe e paparashikueshme.
Shumë njerëz me diabet, raportojnë përvojat e stigmës sociale. Disa diabetikë kanë madje edhe keqkuptimet dhe paragjykimet e tyre. Prandaj është thelbësore të rrisim ndërgjegjësimin mbi realitetin e të jetuarit me diabetin, për të ndihmuar në përmirësimin e përvojave të lidhura me të.
