Në gjysmën e parë të një ndalimi 12-mujor të TikTok-ut në Shqipëri, dëshmitë tregojnë se ndalimi po shpërfillet gjerësisht, ndërsa qeveria vazhdon të heshtë për filtrat e premtuar për të larguar përmbajtjen ‘”e padëshiruar”.
Nga BIRN
Gjashtë muaj pas ndalimit të TikTok-ut, edhe një nga aleatët më të afërt të kryeministrit Edi Rama vazhdon ta përdorë atë.
Ndërsa pret gjyqin për akuzat për korrupsion, pastrim parash dhe fshehje të pasurisë, kryebashkiaku i Tiranës, Erion Veliaj, i cili ndodhet në burg, poston rregullisht video në aplikacion nga qelia.
Dhe ai nuk është i vetmi që përdor një VPN për të anashkaluar ndalimin 12-mujor të vendosur nga qeveria e Ramës në mars, pas vrasjes me thikë të një djali 14-vjeçar në dhjetor 2024, pas një sërë konfliktesh në rrjetet sociale.
E njëjta gjë vlen edhe për gazetarin tiranas Ilir Karabrahimi, i cili poston rregullisht për turizmin për më shumë se 23,000 ndjekësit e tij.
Edhe pse ka vënë re një rënie të shikimeve, i pyetur nëse ndalimi ka qenë efektiv, Karabrahimi u shpreh prerë: “Absolutisht jo.”
“Mendoj se ishte për qëllime elektorale; për momentin, qarkullojnë video në TikTok të (ish) kryetarit të bashkisë së Tiranës në paraburgim,” tha ai.
“TikTok-u ndihmon në krijimin dhe promovimin e bizneseve dhe turizmit. Mund të vendosen disa kufizime dhe politika të tjera për përdorimin e tij, por jo mbyllje.”
Asnjë fjalë për filtrat e premtuar
Ndalimi 12-mujor i TikTok-ut nga Rama hyri në fuqi vetëm dy muaj para zgjedhjeve, në të cilat Partia Socialiste fitoi një mandat të katërt radhazi dhe të paprecedentë në qeverisje.
Ai tha se vendimi nuk ishte marrë “me nxitim”, por ishte bazuar në një sondazh me rreth 65,000 prindër, 90 për qind e të cilëve – sipas Ramës – kishin kërkuar mbylljen e TikTok-ut.
Megjithatë, brenda pak orësh, një nga kompanitë që ofron shërbime VPN në Shqipëri njoftoi se përdorimi i tyre ishte rritur ndjeshëm.
“Më 13 mars, Shqipëria i ka urdhëruar ofruesit e internetit të bllokojnë #TikTok”, shkroi Proton VPN në X, ish-Twitter. “Përdorimi i #ProtonVPN është rritur me 1,200% mbi mesataren dhe ky numër po vazhdon të rritet pasi shqiptarët kërkojnë qasje në një internet të hapur dhe të lirë.”
Ndërkohë, qeveria ende nuk ka shpallur masa konkrete për të rregulluar përdorimin e TikTok-ut nga adoleshentët në Shqipëri, megjithëse më parë kishte deklaruar se do ta përdorte këtë periudhë 12-mujore për të bashkëpunuar me TikTok-un në identifikimin e filtrave që do të “ndalonin promovimin e sjelljeve të padëshiruara”.
“Personalisht, mendoj se ndalimet drastike nuk janë efektive”, tha Ermelinda Hoxha, gazetare dhe prind, e cila u angazhua për më shumë siguri në shkolla pas vrasjes me thikë të adoleshentit në dhjetor.
“Masa më të strukturuara duhen marrë, duhet të garantohet mbrojtja e të dhënave, por edhe mbrojtja e fëmijëve dhe adoleshentëve nga përmbajtja e dhunshme në TikTok, por jo vetëm kjo, sepse nevojitet edhe edukim digjital për përmbajtje të sigurt.”
Hoxha gjithashtu iu referua sfondit politik të ndalimit të Ramës, duke theksuar se kjo ndodhi “pak para zgjedhjeve të përgjithshme”.
Sfida në gjykatë
E pyetur për rezultatet e punës me TikTok-un mbi masat e reja për të filtruar përmbajtjen “e padëshiruar”, Ministria e Arsimit në Shqipëri nuk dha përgjigje.
“Ne, aktualisht, nuk kemi asnjë analizë konkrete nga institucionet shqiptare në lidhje me sa efektive ka qenë mbyllja e TikTok-ut deri në këtë pikë”, tha Isa Myzyraj, kreu i Shoqatës së Gazetarëve të Shqipërisë (AGSH).
Shoqata ka apeluar kundër ndalimit të TikTok-ut në Gjykatën Kushtetuese, e cila ka bërë të ditur se do ta shqyrtojë vendimin e qeverisë në seancë publike.
“Nëse qeveria do të kishte një plan serioz, ajo do të kryente një analizë konkrete për të mbështetur vendimin e saj dhe do të paraqiste rezultate konkrete”, tha Myzyraj për BIRN.
“Sipas mendimit tim, mbyllja e TikTok-ut nuk ka pasur asnjë efekt; mjafton të shohësh rrjetet sociale për të kuptuar se të gjithë përdoruesit e TikTok-ut ose janë zhvendosur në aplikacione të tjera si Instagram dhe YouTube, ose kanë hyrë në TikTok përmes një VPN-je.”
Myzyraj tha se AGSH-ja pret që gjykata të vendosë në favor të saj “dhe kështu të mbrojë demokracinë dhe lirinë e shprehjes”.
“Ai vendim do të jetë një precedent i rëndësishëm jo vetëm për vendin tonë, por edhe për vende të tjera dhe për të gjitha qeveritë që guxojnë të kufizojnë të drejtën e shprehjes dhe lirinë e aksesit në internet.”
