Nga Matthew Karnitschnig “Politico.eu”/ Berlin – Java që kaloi ishte një ferr i vërtetë. Parisi ishte zhytur “në flakë”; Brexit një “psikodramë”; autokracia ishte “rikthyer”. Ju e kuptoni që imazhi i Evropës pëson goditje, kur liberalët amerikanë fillojnë të ndjehen më superiorë. Madje edhe gazeta “Ëall Street Journal” ishte e shqetësuar:”Ndarjet mbi ekonominë, kulturën dhe gjeografinë, po sfidojnë jetëgjatësinë e qeverive ose aftësinë për të ndjekur agjendat e tyre”. Përkthimi:Evropa ka marrë fund.
Por a është vërtet kështu? Në një kohë kur terroristët janë tërbuar, Italia po trazon ujërat e ekonomisë së eurozonës, dhe kur Viktor Orban është bërë përgjigja e Evropës Qendrore për “Il Duce”, është joshëse të grupohesh në BE.
Evropa nuk ka një udhëheqje dhe vizion të vërtetë; ajo është bërë, siç e përshkroi kompozitori kanadez Çili Gonzales “një film pa komplot”. E megjithatë, si një tjetër horizont i hidhur, është e vështirë të mohohet që Evropa ka mbijetuar edhe herë të tjera, më pak ose me shumë e paprekur.
Paradoksi i Evropës ndaj të huajve dhe vendasve, është se ndërsa gjithnjë duket sikur ndodhet në pragun e katastrofës, kjo e fundit nuk mbërrin asnjëherë (natyrisht përveç viteve 1939, 1914, 1805, 455 , etj… por hej, të gjitha këto ditë të apokalipsit i paraprijnë BE-së).
Në fakt, duke pasur parasysh problemet e panumërta të Evropës, qytetarët e saj janë çuditërisht optimistë. Mbështetja publike për BE-në, është më e larta që ka qenë në më shumë sesa një brez, ndërsa mbështetja për monedhën e përbashkët ka arritur nivele rekord. Nëpër kontinent (me përjashtime të dukshme), trenat mbërrijnë dhe nisen në kohë, kujdesi shëndetësor dhe arsimi janë të arritshme për të gjithë dhe janë përgjithësisht cilësore, sistemi i drejtësisë është i drejtë, dhe qytetet janë të sigurta.
Edhe pse është e lehtë të fajësohen mediat për reputacionin e keq të Evropës, fajtorët e vërtetë gjenden në mesin e udhëheqësve politikë të kontinentit. Ekonomia e rajonit, megjithëse tregon shenja të tendosjes, është ende në rritje. Papunësia në BE, ndonëse përbën ende një sfidë të madhe në disa vende, ka rënë në nivelin më të ulët që nga viti 2000.
Në një kohë kur tregtia e lirë duket gjithnjë e më shumë nën rrethim, BE nënshkroi 2 marrëveshje tregtare të rëndësishme, me Kanadanë dhe Japoninë. Pra, ndërsa është e lehtë ta akuzosh Evropën si një vend ku nuk funksionon asgjë në realitet (Greqia, Brexit, kriza e emigrimit, Zhan Klod Junker), në njëfarë mënyre aty funksionin gjithçka.
Madje edhe shumica e populistëve, kanë hequr dorë nga përpjekjet për t’u larguar nga BE. Duke filluar me krizën e euros, politikanët po përdorin kërcënimin e rënies së prishme të Evropës për një lloj thirrjeje retorike. “Nëse dështon euro, atëherë do të dështojë edhe Evropa!”- paralajmëroi Angela Merkel në vitin 2010, teksa u përpoq të fitonte mbështetje për strategjinë e saj të shpëtimit. “Evropa duhet të ndryshojë, ose rrezikon të vdesë!”- tha Pier Moscovici, komisioneri francez i BE-ë në vitin 2016. “Projekti po përballet me një rrezik vdekjeprurës”- deklaroi në shtator të këtij vitit Gynter Otinger, komisioneri gjerman i BE, ndërsa po përpiqej të fitonte mbështetje për projekt-buxhetin e tij.
Nëse dekada e kaluar e krizës së përhershme na ka mësuar diçka, kjo është se pavarësisht asaj
që ndodh më pas, rënia e Evropës është rezultati më pak i mundshëm. Rreziku është se profecitë e ditëve të fundit, do të bëhen vetë-përmbushëse. Vështirë se kalon një javë pa një sfidë politike të llojit “vepro ose vdis” ndaj Evropës.
Vendimi i fundit i Merkelit, për të dhënë dorëheqjen si udhëheqëse e partisë së saj, nxorri në skenë Kasandrat e Evropës. Largimi gradual i Merkelit, përbën jo vetëm një sfidë të konsiderueshme për BE-në, por ajo mund të ketë “pasoja të tmerrshme”, paralajmëroi “The Guardian , duke evokuar vitet 1930.
Momenti më i fundit? Protestat e Jelekëve të Verdhë në Francë. Disa kanë frikë nga rikthimi i gijotinës, dhe nga një revolucion që mund të shpërthejë në mbarë Evropën. Të tjerët, veçanërisht gjermanët, ndihen jokomodë me reagimin e presidentit Emanuel Makron, veçanërisht vendimi i tij për të dhënë fonde shtesë për këtë problem – a thua se i gjithë kontinenti do të shkatërrohet nëse Franca (dhe Italia) nuk përmbushin dot objektivin arbitrar të BE-së, për mbajtjen e defiçitit buxhetor në nivelin 3 përqind të PBB-së.
Ndërkohë, liberalët e Europës po tubohen për të shpëtuar presidentin francez. Për disa, ai është euroja e re:”Nëse dështon Makron, dështon edhe Evropa”- paralajmëroi gjatë fundjavës Henrik Enderlein, një akademik i shquar gjerman, në një shkrim për “Der Spiegel”.
Me popullsinë e saj të plakur dhe me burokracinë e pamatur, BE nuk mund të bëhet motori i ardhshëm ekonomik në botë. Në skenën globale, Evropa është e destinuar të mbetet 50-vjeçarja që frekuenton ende diskoy:më aktive dhe më e gjallë sesa brezi i saj, por e pashpresë për të qenë në sintoni me prirjet e të rinjve të sotëm. Megjithatë, ajo do të qëndrojë në pistën e vallëzimit, sepse ajo që qytetarët e saj i druhen më së shumti, është ajo që mund të ndodhë sapo të ndalet muzika.
Përashtati për Tirana Today, Alket Goce
