Megjithëse ngjarjet në Prekaz u hetuan nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish Jugosllavinë për të përcaktuar ekzistencën e një konflikti të armatosur në rajon në përgjithësi, ku askush nuk u dënua posaçërisht për krimet e kryera atje. Tregimet e viktimave jashtë familjes Jashari nuk kanë mbajtur aq shumë peshë në narrativën publike. Megjithatë, dhuna e qartë e sulmit dhe numri i madh i vdekjeve, duke përfshirë gratë dhe fëmijët, padyshim që tërhoqi vëmendjen ndërkombëtare ndaj mizorive në Kosovë, raporton prishtinainsight.com.
“Vetëm pas sulmit mbi Prekaz ishte rasti i Kosovës u ndërkombëtarizuar,” tha Xhevat Imeri, një njeri stoik nga Prekazi i sipërm që punon në qendrën e informacionit të ndërtuar në fshat.
Ai e përshkruan veten si një transmetues i cili ka treguar historinë e “rezistencës heroike të familjes Jashari për liri” gjatë 20 viteve të fundit.
“Kjo familje kishte gjithçka që mund të ëndërronte,” tha ai, duke u drejtuar për t’iu referuar kullës së madhe të familjes. “Por ata nuk kishin liri, prandaj ata sakrifikuan gjënë më të shenjtë në jetë, e cila është familja. Është obligim që të gjithë të vijnë këtu dhe të vizitojnë familjen, jo sepse është interesante, por sepse është simbol i lirisë “.
Ai gjithashtu e sheh punën e tij si një udhëzues për vendin aktual të sulmit si një mënyrë për të vendosur të vërtetën.
“Është shumë e rëndësishme ta kemi këtë këtu, sepse ka pasur ndërkombëtarë që nuk mund të bindeshin për atë që ndodhi; në sytë e tyre, ata nuk mund të imagjinonin një fëmijë të vogël të vrarë, “, -tha ai. Lion Jashari ka thënë se kjo ishte pjesërisht për shkak të propagandës serbe.
Vjollca Krasniqi, profesoreshë në Universitetin e Prishtinës dhe autorja e disa veprave në kujtesën publike në Kosovë, ka hulumtuar se si elitat kombëtare mbajnë dhe riprodhojnë tregimet e martirizimit, familjes dhe traditës kombëtare në retelimin e tyre të sulmit, shkruan Tirana Today. 
Në një botim të vitit 2014, Krasniqi argumenton se “heronj personifikojnë shtetin” e Kosovës. Publikimi përfshiu një studim prej rreth 1,500 personash në Kosovë që zbuluan se Adem Jashari është “larg nga heroi më i vlerësuar në mendjen publike”, ku 60 përqind e të intervistuarve shqiptarë të Kosovës e konsiderojnë atë si “heroin më të rëndësishëm të kohës së sotme” (pasuar nga kreu i fundit i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Ibrahim Rugova me 10 përqind). Dyzet e tetë përqind e të anketuarve thanë se vendi përkujtimor i familjes Jashari është monumenti më i rëndësishëm i Kosovës.
” Politikanët e kanë bërë [Prekazin] një hapësirë ku ata të tregojnë një histori të veçantë, e cila është bërë një histori kombëtare e luftës kombëtare”, tha Krasniqi gjatë një bisede të fundit në zyrën e saj.
Historia është njëkohësisht për viktimizmin, martirizimin dhe rezistencën. Raportet e referuara në gjyqet e Tribunalit të Hagës zbuluan se disa burra u ekzekutuan menjëherë, të shtënë në një distancë të afërt. Gratë dhe fëmijët ishin ndër viktimat. Megjithëse qytetarët nuk ngurojnë të theksojnë brutalitetin e sulmit.
Krasniqi tha se kujtimi i Jasharit është gjithashtu i lidhur thellë me Partinë Demokratike të Kosovës, PDK dhe Shoqatën e Veteranëve të Luftës, ku ajo argumenton se kanë qenë aktorët kryesorë që e përkujtojnë atë si një hero kombëtar dhe simbol të lirisë dhe pavarësisë. Për shpalljen e pavarësisë së Kosovës, qeveria sponsorizoi banderola dhe postera rreth kryeqytetit me një ilustrim të fytyrës së Adem ne sloganin Bac, u kry! (Xhaxha, është bërë!).
PDK-ja ndërtoi identitetin partiak rreth Epopesë së UÇK-së dhe mbajti pushtetin në Kosovë për dhjetë vjet në pjesën më të madhe për shkak të bazës besnike të votuesve nga Drenica.
Komuna e Skenderajt tani udhëhiqet nga Bekim Jashari, nipi i Adem, i cili u zgjodh kryetar i bashkisë vitin e kaluar. Jashari vrapoi si i pavarur, i pabazuar nga PDK-ja. Ai zëvendësoi përkrahësin e PDK-së, Sami Lushtaku, i cili kishte mbajtur selinë e kryetarit të bashkisë edhe kur u padit për krime lufte (për të cilat ai u dënua më parë dhe u lirua më vonë).
Ndërsa vendasit akuzojnë qeverinë për një mungesë investimesh financiare ku kërcënohet ruajtja e duhur e monumentit, elitat e Kosovës duket se po trondisin ankthin se gjithë kornizat e luftës së UÇK-së janë nën kërcënim. Në dhjetor, Presidenti Hashim Thaçi i fali tre ish pjesëtarë të UÇK-së të dënuar për një ‘vrasje hakmarrjeje’, vetëm pak ditë pasi qeverisja e deputetëve të partisë u përpoq të shfuqizonte ligjin për ‘Gjykatën Speciale’, i ngarkuar me ndjekjen e krimeve të pretenduara të kryera nga pjesëtarët e UÇK-së.
Presidenti Thaçi tha se megjithëse ligji “nuk mund të revokohet”, ai pohon se është imponuar nga Kosova në perëndim dhe se krijimi i saj përbën një “padrejtësi historike” ndaj Kosovës. Kur flet për “Gjykatën Speciale”, ai vazhdimisht thekson se lufta e çlirimit të Kosovës ishte një luftë e drejtë – një ndjenjë e krijuar edhe në një rezolutë e Asamblesë së Kosovës në 2016.
Në zyrën e saj në universitet, profesoreshë Krasniqi tha se këto argumente kundër legjitimitetit të Gjykatës Speciale janë të lidhura me retorikën politike të rezistencës së komandantit Jashari. “Ky [inkuadrim] i luftës çlirimtare si një luftë e drejtë e përsërit çdo herë”, tha ajo.
Filloi një epokë e re me familjen Jashari, tha Kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj para se të vizitonte Prekazin. Me paditë e ‘Gjykatës Speciale’, mesazhi i tij pasqyron atë të tregimtarit në muzeun Jashari: lufta e UÇK-së ishte e drejtë, një lëvizje rezistencë që çliroi vendin. TIRANA TODAY
